Πώς τα χόμπι βελτιώνουν την ψυχική μας υγεία επιστημονικά;

Είναι ευρέως αποδεκτό ότι τα χόμπι και η ενασχόληση με δραστηριότητες που μας διασκεδάζουν και μας ευχαριστούν, αποτελούν ίσως το καλύτερο φάρμακο για την ψυχική μας υγεία. Τα χόμπι μας προσφέρουν διέξοδο από το άγχος, τη ρουτίνα και τις καθημερινές πιέσεις. Όλες οι δημιουργικές ή χαλαρωτικές δραστηριότητες (ανάλογα του τι προτιμά κανείς), όπως η μουσική, η ζωγραφική, ο αθλητισμός ή το διάβασμα, μας αποφορτίζουν συναισθηματικά, μας βοηθούν να βελτιώσουμε τη διάθεσή μας ή να ενισχύσουμε την αυτοπεποίθησή μας, ενώ μπορεί και να ενθαρρύνει την κοινωνική αλληλεπίδραση όταν γίνεται σε ομάδες!

Το ίδιο θετικό αποτέλεσμα μπορούν να έχουν και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, είτε πρόκειται για video games σε κονσόλα ή υπολογιστή, είτε για τυχερά παιχνίδια, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο και είναι θετικό για την ψυχική μας υγεία. Και τα τυχερά παιχνίδια δεν είναι απαραίτητα επιβαρυντικά για το πορτοφόλι μας, καθώς καθένας μπορεί να πάρει από μια πλατφόρμα όπως το Verde καζίνο δωρεάν περιστροφές για να παίξει σε δημοφιλή παιχνίδια ξοδεύοντας λιγότερα χρήματα από τον προσωπικό του λογαριασμό!

Τα θετικά αποτελέσματα που έχουν πάνω μας τα χόμπι, είναι κάτι το οποίο έχει εξηγηθεί και επιστημονικά. Συγκεκριμένα, οι σχετικές έρευνες έχουν δείξει ότι τα χόμπι μπορούν να μειώσουν τα επίπεδα κορτιζόλης, η οποία είναι η ορμόνη του στρες, και ταυτόχρονα να αυξήσουν την παραγωγή ενδορφινών, οι οποίες σχετίζονται με το αίσθημα ευχαρίστησης. Ακόμη, μελέτες έχουν συνδέσει τη δημιουργική έκφραση και τη σωματική δραστηριότητα με τη μείωση των συμπτωμάτων άγχους και κατάθλιψης. Την ίδια ώρα, οι δραστηριότητες που απαιτούν συγκέντρωση και δεξιότητες (όπως για παράδειγμα το πλέξιμο ή τα παζλ), μπορούν να λειτουργήσουν ως φυσικός διαλογισμός και να βελτιώσουν τη νοητική μας λειτουργία και ανθεκτικότητα. Επί της ουσίας, η ενασχόληση με ένα χόμπι δεν είναι απλά μια μορφή ψυχαγωγίας, αλλά μια ουσιαστική επένδυση στην ψυχική μας υγεία.

Πώς τα χόμπι ωφελούν τον οργανισμό μας

Η καθολική αναγνώριση της θετικής επίδρασης των δραστηριοτήτων στην ψυχική υγεία φάνηκε ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της πανδημίας, οι βασικές συμβουλές που έδινε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας για το πώς οι άνθρωποι μπορούν να φροντίζουν την ψυχική του υγεία, είχαν τα χόμπι σε πρώτο πλάνο. Ο ΠΟΥ συμβούλευε τους ανθρώπους να ακολουθούν ένα τακτικό μοτίβο διατροφής, ύπνου, υγιεινής και άσκησης και να βεβαιωθούν πως βρίσκουν χρόνο για να κάνουν πράγματα που τους αρέσουν.

Το να χάσει κάποιος το ενδιαφέρον για πράγματα που συνήθως του άρεσε να κάνει, είναι ένα πολύ βασικό σύμπτωμα κακής ψυχικής υγείας. Πρόκειται για την ανηδονία που είναι ένα σύνηθες σύμπτωμα της κατάθλιψης (από τα πρώτα που εμφανίζονται) και κάτι από το οποίο οι ασθενείς λένε ότι θα ήθελαν πολύ να ανακουφιστούν. Το να βρίσκει κανείς χρόνο για να ασχοληθεί με τα ενδιαφέροντά του, είναι ένας από τους πρώτους τρόπους που προτείνονται από τους ψυχολόγους για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης.

Μελέτες έχουν αποδείξει ότι τα προγράμματα στα οποία ζητείται από τους ασθενείς να ασχοληθούν με δραστηριότητες όπως η κηπουρική ή η τέχνη, είναι ιδιαίτερα ευεργετικά για την ψυχική υγεία και την ευημερία.

Ακόμη και για εκείνους που πάσχουν από κλινική κατάθλιψη, τα στοιχεία έχουν δείξει ότι ψυχολογικές θεραπείες το να προγραμματίζουν να κάνουν πράγματα που τους προσφέρουν ευχαρίστηση και χαρά, συνεισφέρουν στο να υπάρξει σημαντική υποχώρηση στα συμπτώματα της κατάθλιψης. Συγκεκριμένα, η διαδικασία αυτή έχει να κάνει με το πώς τα χόμπι επηρεάζουν το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου μας: Η συμμετοχή σε κάποια δραστηριότητα που μας αρέσει, κάνει τον εγκέφαλο να απελευθερώνει ουσίες όπως η ντοπαμίνη, που μας βοηθά νιώθουμε ευχαρίστηση. Αυτές οι χημικές ουσίες στη συνέχεια μας κάνουν να θέλουμε να κάνουμε ξανά το χόμπι και έτσι μας δίνουν μεγαλύτερο κίνητρο!

Παράλληλα, τα χόμπι μπορούν να έχουν και άλλα οφέλη. Ειδικά αν μιλάμε για κάτι που περιλαμβάνει σωματική άσκηση, τότε θα βελτιωθεί η φυσική σας κατάσταση, ενώ άλλες δραστηριότητες μπορούν να βελτιώσουν τη λειτουργία του εγκεφάλου και στοιχεία όπως η μνήμη. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο κάποιες δραστηριότητες μας προφυλάσσουν σε βάθος χρόνου ακόμη και από την άνοια.

Βοήθεια και για την αντιμετώπιση του άγχους

Εκτός από ικανοποίηση, τα χόμπι μας βοηθούν και να αντιμετωπίσουμε το άγχος της καθημερινότητας, ακόμη κι αν αισθανόμαστε ότι δεν έχουμε καθόλου ενέργεια έπειτα από μια κουραστική μέρα στη δουλειά. Μελέτη που εξέτασε τη σχέση μεταξύ των πολλών ωρών εργασίας, της κατάθλιψης και της ευεξίας, έδειξε δύο πράγματα:

• Ότι οι περισσότερες από 40 εργασίας την εβδομάδα είχαν σημαντικά αρνητικό αντίκτυπο στην ψυχική υγεία.

• Ότι τα χόμπι βοήθησαν τα μέγιστα ώστε να μετριαστούν αυτές οι αρνητικές επιπτώσεις.

Το συμπέρασμα είναι πως το να βρούμε μια δραστηριότητα που αγαπάμε και να ασχοληθούμε με αυτήν, δεν μας προσφέρει απλώς μερικές διασκεδαστικές στιγμές, αλλά αποτελεί μια μακροπρόθεσμη επένδυση στον εαυτό μας. Χαρακτηριστικό είναι πως ανάλυση του 2023 κατά την οποία εξετάστηκαν περισσότεροι από 93.000 ηλικιωμένοι, έδειξε πως όσοι ασχολούνταν με δραστηριότητες που τους αρέσουν ανέφεραν πως είχαν καλύτερη υγεία, ευτυχία και ικανοποίηση από τη ζωή. Αντίθετα, όσοι δεν είχαν τέτοιες ασχολίες ήταν πολύ πιο πιθανό να εμφανίσουν σημάδια κατάθλιψης.

Άλλη έρευνα που επιχείρησε να προσδιορίσει το πώς τα χόμπι επηρεάζουν θετικά την υγεία και την ευημερία μας, βρήκε ότι αυτό γίνεται με περισσότερους από… 600 τρόπους! Στην έρευνα αναλύθηκαν στοιχεία από προηγούμενες έρευνες σχετικά με διάφορες δραστηριότητες. Το συμπέρασμα ήταν πως ανάλογα με την ψυχαγωγική δραστηριότητα, οι άνθρωποι είχαν οφέλη που ποικίλαν από άμεσες επιπτώσεις στη διάθεση μέχρι και μακροπρόθεσμα οφέλη, όπως καλύτερη σωματική απόδοση, βελτιωμένη λειτουργία του ανοσοποιητικού, ακόμη και λιγότερου πόνου.

Αν δεν έχετε χόμπι, μην ανησυχείτε!

Όλα τα παραπάνω, βέβαια, δεν σημαίνουν πως κάποιος που δεν έχει χόμπι θα πρέπει να αισθάνεται ενοχές ή πως κινδυνεύει άμεσα. Για να έχουν τα χόμπι πραγματικά ευεργετικές επιπτώσεις στον οργανισμό μας, θα πρέπει να είναι δραστηριότητες οι οποίες μας φέρνουν ευχαρίστηση και όχι δραστηριότητες απλά για να κάνουμε κάτι με το ζόρι. Η έλλειψη χόμπι, είναι ίσως μια καλή ευκαιρία για να δοκιμάσετε διαφορετικά πράγματα και βρείτε αυτό που σας ταιριάζει. Σε κάθε περίπτωση δεν χρειάζεται να αγχώνεστε για αυτό!