Ταξίδι στην Γεωργία

Πολιτιστικό ατομικό ταξίδι στην παρευξείνια χώρα του Καυκάσου Γεωργία πραγματοποίησε ο γράφων από 8 έως 11 Μαί. 2025. Η Γεωργία.είναι χώρα γνωστή στους Έλληνες και οι Ιστορίες μας εφάπτονται σε πολλές φάσεις των. Η χώρα αυτή του Ευξείνου Πόντο (ο γράφων προτιμά να ονομάζει την Μαύρη Θάλασσα όπως την ονόμαζαν οι αρχαίοι μας πρόγονοι) έχει έκταση μικρότερη της Ελλάδος και πληθυσμό 3,7 εκατ. κατοίκους εκ των οποίων το 1,2 διαμένει στην πρωτεύουσα Τμπιλίσι (Τιφλίς) ανατολικά της χώρας. Οι Αρχαίοι Έλληνες από την εποχή του Δεύτερου Ελληνικού Αποικισμού (8ος-6ος αιών π. Χ.) έδωσαν το όνομα Γεωργία στην εύφορη χώρα και το όνομα αυτό είναι μέχρι σήμερα το επίσημο όνομα της χώρας.

Η 8 Μαϊου, ημέρα της νίκης κατά του γερμανικού ναζισμού (για να μην ξεχνιόμαστε) ήταν για τον γράφοντα αφιερωμένη στην Τιφλίδα. Η πόλη διασχίζεται από τον μεγάλο ποταμό Μιτκβάρι και είναι παλαιά μεν, πλην γραφικότατη. Πολλές οικίες διαθέτουν εξώστες με ξύλινη επένδυση, είναι συνήθως διώροφες και σκεπασμένες με κόκκινο τσίγκο. Στις συνοικίες πέριξ του κέντρου συναντά κανείς σοβιετικού τύπου ακαλαίσθητες πολυκατοικίες.

Η πλατεία Μεϊντάν εξόχου γραφικότητας και η πλατεία Ελευθερίας όπου δεσπόζει το τεράστιο άγαλμα του Αγίου Γεωργίου με τα μεγάλα νεοκλασικού τύπου κτίρια και τα πέριξ αυτής μουσεία και το Κοινοβούλιο είναι η καρδιά της πόλης. Η ψυχή της πόλης όμως είναι οι γεωργιανού τύπου εκκλησίες της, κάποιες εκ των οποίων είναι του 5ου και 6ου αιώνα. 

Η ημέρα άρχισε με επίσκεψη στο Εθνικό Μουσείο της Γεωργίας (σ.σ. οι επισκέψεις στα μουσεία αποτελούν βασικό καθήκον κάθε ταξιδευτή και sine qua non εγγενές χαρακτηριστικό του). Οι Γεωργιανοί (οι οποίοι αποκαλούν την χώρα τους Σακαρτβέλο), είναι λαός γηγενής, μη άρειας προελεύσεως και  τοποθετούν την απαρχή της εθνικής Ιστορίας τους εκεί ακριβώς που τοποθετούμε και εμείς οι Έλληνες την δική μας. Στην Αργοναυτική Εκστρατεία. Αυτή έγινε τον 14ο π.Χ. αιώνα, έγινε πριν τον Τρωϊκό Πόλεμο, ήταν πραγματικό γεγονός και πραγματοποιήθηκε από Έλληνες με αρχηγό τον Θεσσαλό Ιάσονα με τους συντρόφους του στην Δυτική Γεωργία, η οποία από τους τότε Έλληνες ονομαζόταν Κολχίς. Στην πραγματικότητα ήταν η πρώτη στον κόσμο εξερευνητική αποστολή και οι μετέχοντες ήταν οι πρώτοι στον κόσμο αληθινοί ταξιδευτές με σκοπό την εξερεύνηση και την ανεύρεση πόρων. Τα μεγάλα ποτάμια της Κολχίδας μετέφεραν στα νερά τους χρυσό και οι Κολχίτες τοποθετούσαν στο νερό δέρματα προβάτων, το μαλλί των οποίων συγκρατεί τα ψήγματα χρυσού. Επομένως, ο θρύλος του Χρυσόμαλλου Δέρατος μόνο μύθος δεν είναι. Ο Ιάσων και οι σύντροφοί του, περνώντας για πρώτη φορά τα Στενά και ξανοιγόμενοι στον Εύξεινο Πόντο άνοιξαν έναν δρόμο για τον Ελληνισμό, ο οποίος θα δημιουργούσε τους επόμενους αιώνες και μέχρι σχετικά προσφάτως μια αληθινή εποποιία, αρχής γενομένης από την ίδρυση αποικιών σε όλο το μήκος της ακτής. Στην ίδια την Κολχίδα ιδρύθηκαν τον 8ο π.Χ. αιώνα οι πόλεις Διοσκουριάς και Φάσις, φάροι πολιτισμού στην Κολχίδα εκείνης της εποχής, ίχνη των οποίων η αρχαιολογική σκαπάνη ακόμη αναζητά. Πιθανόν μετά την περσική κατάκτηση της περιοχής τον 6ο αιώνα οι Έλληνες της περιοχής σ'αυτήν την εσχατιά του Ελληνισμού να την εγκατέλειψαν.

Ο Ιάσων, εκτός από χρυσό, άργυρο και σπόρους αμπέλου (σ.σ. η αρχαία Γεωργία ήταν η πατρίδα της αμπέλου και του οίνου και οι Έλληνες τα έφεραν από εκεί) έφερε μαζί του και την κόρη του τοπικού βασιλιά της Κολχίδας Αϊέτ (Αιήτης) Μεντέα (ελληνιστί Μήδειας) η τραγική ιστορία της οποίας μας μετεφέρθη με το πασίγνωστο έργο του τραγικού ποιητή Ευριπίδη, Μήδεια, έργο τεράστιας σημασίας και συμβολισμών, το οποίο ακόμη και σήμερα παράγει προβληματισμό εξίσου με την Αντιγόνη του Σοφοκλή. Αυτή είναι η σκοτεινή πλευρά της παιδοκτόνου(;)Μήδειας, η οποία-σύμφωνα με τον Ευριπίδη σκότωσε τα παιδιά της αφενός για να κάνει τον πατέρα τους Ιάσονα να πονέσει και αφετέρου για να μην έχουν κακή τύχη και βάσανα ή και θάνατο από τα χέρια ξένων, της νέας συζύγου του Ιάσονα και του βασιλιά πατέρα της.  Ήλθε η ώρα όμως να φέρουμε στο φως την φωτεινή πλευρά της έκπτωτης πριγκίπισσας της Κολχίδας. Λοιπόν, η Μήδεια ήταν στην πραγματικότητα ικανότατη παρασκευάστρια φαρμάκων από βότανα της φύσης, πρακτική που πρώτη αυτή έφερε στην Ελλάδα. Αυτά τα παρασκευάσματα είχαν την ικανότητα όχι μόνο της θεραπείας, αλλά και της ενδυνάμωσης του οργανισμού. Η πρώτη αυτή βοτανική μέσω των Ελλήνων πέρασε στους Ρωμαίους, οι οποίοι στα φάρμακα γενικώς έδωσαν το όνομα της πρώτης διδάξασας Μήδειας. Έτσι στις λατινογενείς γλώσσες όχι μόνον τα φάρμακα, αλλά όλη η Ιατρική γενικώς μέχρι σήμερα ονομάζεται medicin (μέντισιν) και είναι στην πραγματικότητα το όνομα της Μεντέα, της Μήδειας, της πρώτης γιάτρισσας στον γνωστό τότε κόσμο. Ας το έχουμε λοιπόν υπόψιν μας και αυτό, ιδιαίτερα οι γιατροί και οι φαρμακοποιοί. Και κάτι άλλο. Ουδείς Γεωργιανός, επαναλαμβάνω, ΟΥΔΕΙΣ πιστεύει οτι η πριγκίπισσα της Κολχίδας σκότωσε τα παιδιά της για οποιονδήποτε λόγο. Και στο κάτω-κάτω πως το ξέρουμε; Ποιος εγγυάται οτι ο Ευριπίδης δεν επινόησε αυτήν την ιστορία για να δώσει δραματικότητα στο έργο του και για να δυσφημήσει τα βάρβαρα έθνη; Ας μην ξεχνούμε οτι το έργο ''Μήδεια'' γράφτηκε από τον Ευριπίδη μετά τους Περσικούς Πολέμους, Έλληνες εναντίον βαρβάρων.Γιατί στο έργο η Μήδεια δεν αυτοκτονεί, όπως συνήθως γίνεται σε τέτοιες περιπτώσεις; Ο γράφων αμφισβητεί την υποτιθέμενη παιδοκτονία, παρόλο τον απέραντο σεβασμό προς τον μέγιστο Ευριπίδη και κλίνει προς την γεωργιανή άποψη. 'Οχι, η Μήδεια ΔΕΝ ήταν παιδοκτόνος.

Στο μουσείο υπάρχουν εκθέματα χρυσοχοϊας από τον 3ο π.Χ. αιώνα μέχρι τον 4ο μ.Χ. αιώνα., τεχνουργήματα από όλους τους λαούς του Καυκάσου και πολλοί πίνακες εκεί και στην παρακείμενη Εθνική Πινακοθήκη. Στον 4ο όροφο παρουσιάζεται η αντίσταση και τα δεινά του γεωργιανού λαού στην κομμουνιστική κατοχή 1921-1991. Το 1918 μετά το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και την πτώση του τσαρικού καθεστώτος στην Ρωσία, η Γεωργία ανακηρύχθηκε ανεξάρτητο κράτος. Όμως τον Φεβ. 1921 ρωσικά κομμουνιστικά στρατεύματα με επικεφαλής τον Ιωσήφ Στάλιν, ο οποίος ήταν ο ίδιος Γεωργιανός, εισέβαλαν και κατέλαβαν την Γεωργία μέσα σε ένα όργιο βίας και την ενέταξαν στην Σοβιετική Ένωση για 70 χρόνια. Η εθνική αντίσταση των Γεωργιανών κράτησε μέχρι το 1923. Από το 1921 μέχρι το 1941 72.000 Γεωργιανοί εκτελέστηκαν και 200.000 εκτοπίστηκαν και από το 1942 μέχρι το 1952 άλλοι 5.000 εκτελέστηκαν και 190.000 εκτοπίστηκαν, σύμφωνα με τα αναγραφόμενα εντός του Μουσείου. Στην δεκαετία 1960 οι Γεωργιανοί ίδρυσαν στο Κουτάϊσι Επιτροπή για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και την γεωργιανή γλώσσα και το 1978 έγινε η πρώτη μαζική διαδήλωση και το 1989 η δεύτερη. Αμφότερες αντιμετώπισαν βίαιη καταστολή. Το 1991 με την διάλυση της ΕΣΣΔ έγινε εθνικό δημοψήφισμα που οδήγησε στην ανεξαρτησία της Γεωργίας, η οποία έκτοτε είναι σταθερά στραμμένη προς την Δύση. Ο γράφων είδε την σημαία της Ενωμένης Ευρώπης να κυματίζει δίπλα στην γεωργιανή στο Εθνικό Κοινοβούλιο. 

Η Ιστορία της Γεωργίας είναι πραγματικά συναρπαστική. Πέρσες της δυναστείας  των Αχαιμενιδών τον 6ο π.Χ. αιώνα κατέκτησαν την χώρα και την εγκατέλειψαν τον 4ο π.Χ. αιώνα μετά την καταστροφή τους από τον Μεγ. Αλέξανδρο. Η Γεωργία δεν αποτέλεσε ποτέ τμήμα ούτε του αλεξανδρινού, ούτε του ρωμαϊκού κράτους. Η Αρμενία πρώτη και η Γεωργία δεύτερη έλαβαν τον Χριστιανισμό ως θρησκεία. Ένας εθνικός μύθος θέλει τον Απόστολο Ανδρέα κήρυκα του Χριστιανισμού εκεί, πλην όμως ουδέποτε επιβεβαιώθηκε. Το βέβαιον είναι οτι η Αγία Νίνα, ερχόμενη από την χώρα των αγίων, την Καππαδοκία, δίδαξε το 334 την νέα θρησκεία στην Γεωργία και έκτοτε ο λαός αυτός είναι πιστότατος ορθόδοξος χριστιανικός, όπως παντού αυτό είναι εμφανές. Κατά τους 4ο, 5ο και 6ο αιώνα η Ανατολική Γεωργία ήταν ξεχωριστή οντότητα από την Δυτική. Κατ' αυτούς τους αιώνες το δυτικό μέρος τελούσε υπό την επιρροή του Βυζαντίου και το ανατολικό υπό την περσική, τις υπερδυνάμεις της εποχής. Τα δορυφορικά αυτά κράτη πλήρωναν φόρους υποτέλειας στην Κωνσταντινούπολη και στην Κτησιφώντα. Παρόλη την βυζαντινή επικυριαρχία, οι αρχαίοι και οι μεσαιωνικοί Έλληνες υπήρξαν για τους Γεωργιανούς θρησκευτικοί και πνευματικοί οδηγοί, γι'αυτό και η γεωργιανή Ιστορία τιμά τον Ελληνισμό. Ο Βασίλειος Α΄ Μακεδών επεξέτεινε την κυριαρχία του Βυζαντίου για 50 περίπου χρόνια στην Γεωργία μέχρι το 1071, οπότε το Βυζάντιο έχασε οριστικά όλες τις περιοχές της ανατολικής Ανατολίας. Η Τιφλίς ιδρύθηκε τον 5ο αιώνα από τον μεγάλο βασιλιά Βαγκτάγκ Γκοργκασάλι. Στην Τιφλίδα υπάρχουν κάποιες εκκλησίες του 5ου και 6ου αιώνα, όπως ο ναός Ανκισκβάτι (η πρώτη βασιλική), ο ναός Μετέκι και ο ναός Κασβέτι και ο καθεδρικός ναός Σιόνι τον 6ο αιώνα, όλοι τους γεωργιανού ρυθμού και τέλεια διατηρημένοι με υπερυψωμένο μικρής διαμέτρου τρούλο και προεκτάσεις του κυρίως κτίσματος σε σχήμα σταυρού. Στους ναούς αυτούς τα θεία πρόσωπα φέρουν ελληνικά ονόματα (Μήτηρ Θεού, Ιησούς Χριστός, Αρχάγγελοι Μιχαήλ και Γαβριήλ κ.ά.) και η όλη τέχνη αγιογραφίας είναι βυζαντινή. Στην Τιφλίδα υπάρχει επίσης εβραϊκή Συναγωγή του 1904, ενώ η εβραϊκή παρουσία εδώ ανάγεται ήδη από τον 6ο π.Χ. αιώνα, όταν πολλοί Εβραίοι κατέφυγαν στην Γεωργία για να αποφύγουν την Βαβυλωνιακή Αιχμαλωσία του Ναβουχοδονόσορα. Στην πόλη δεσπόζουν δύο υπερυψωμένα σημεία. Το πρώτο είναι ο Καθεδρικός ναός της Αγίας Τριάδας, σήμα κατατεθέν της Ορθόδοξης Χριστιανικής Εκκλησίας της Γεωργίας και στον απέναντι λόφο (ανάμεσα υπάρχει η πόλη) το φρούριο Ναρικάλα -ή μάλλον ό'τι απέμεινε από αυτό-, έργο του 4ου αιώνα. Στον λόφο υψούται τεράστιο μεταλλικό άγαλμα σπαθοφόρου γυναίκας υπό το όνομα Μητέρα Γεωργία και εκεί πηγαίνει κάποιος με τελεφερίκ.

Στην Τιφλίδα υπάρχει επίσης και τζαμί για τους ελάχιστους Μουσουλμάνους της πόλης. Το Χαλιφάτο των Ομμεϋγιαδών, έχοντας καταλάβει την Περσία των Σασσανιδών και ολόκληρη την Μέση Ανατολή τον 7ο αιώνα, κατέκτησε και την Γεωργία. Τον 9ο αιώνα η δυτική γεωργιανή δυναστεία των Μπαγκρατιόν ένωσε για πρώτη φορά την χώρα μέχρι το 1030, οπότε ένας νέος κατακτητής, οι Σελτζούκοι Τούρκοι εκ Καζακστάν ορμώμενοι και έχοντας καταλάβει την Περσία, επεκτάθηκαν και στο Αζερμπαϊτζάν και στην Γεωργία, αφομοίωσαν τους εναπομείναντες εκεί Άραβες και την κράτησαν μέχρι τις αρχές του 12ου αιώνα, οπότε, ο σπουδαιότερος βασιλιάς της Γεωργίας Δαβίδ τους εξεδίωξε, ένωσε για δεύτερη φορά την χώρα, επανίδρυσε εξαρχής το γεωργιανό κράτος, έκτισε διάφορα μνημεία και εκκλησίες και έλαβε το προσωνύμιο Δαβίδ ο Κτίστης.

Το 1226 η πρώτη μογγολική εισβολή υπό τον μουσουλμάνο Μογγόλο ηγέτη του Τουρκμενιστάν Τζελαλαντίν σάρωσε την Γεωργία, όπως και όλες τις χώρες του Ανατολικού Εύξεινου Πόντου, καταστρέφοντας την Τιφλίδα. Οι τελευταίοι Μογγόλοι κατακτητές υπό τον Ταμερλάνο αποχώρησαν το 1403 για να συγκεντρώσουν τις δυνάμεις τους κατά της Κίνας. Το 1403 με την οριστική αποχώρηση των Μογγόλων ο βασιλιάς Γεώργιος ένωσε πάλι την χώρα, πλην όμως με τον θάνατό του η Γεωργία χωρίστηκε σε πριγκιπάτα. Γενικώς ειπείν, η ατυχία της Γεωργίας έγκειται οτι ήταν πάντα ένας μικρός λαός σφηνωμένος ανάμεσα σε μεγάλες δυνάμεις (Πέρσες, Βυζαντινοί, Άραβες, Σελτζούκοι, Μογγόλοι, Οθωμανοί (1577-1590), Ρώσοι). Όλοι αυτοί ενδιαφέροντο και ενδιαφέρονται ακόμη για την μικρή αυτή χώρα από την οποία όμως περνούσαν και περνούν ακόμη οι μεγάλοι εμπορικοί άξονες Βορρά-Νότου και Ανατολής-Δύσης. Αν κρίνω από τον τεράστιο αριθμό φορτηγών διαφόρων εθνικοτήτων που είδα τις επόμενες ημέρες στους δρόμους έξω από την Τιφλίδα, δεν άλλαξαν πολλά από την αρχαιότητα.

Οι Γεωργιανοί υπερασπίστηκαν πιστά τον Χριστιανισμό καθόλην την διάρκεια της Ιστορίας τους, γι'αυτό και οι αλλόθρησκοι την είχαν πάντοτε ως στόχο. Το 1795 οι Πέρσες υπό την δυναστεία των Κουσάνι επανήλθαν καταστρέφοντας πάλι την Τιφλίδα. Οι Ρώσοι υπό τον Τσάρο Αλέξανδρο εξεδίωξαν τους Πέρσες, πλην όμως το 1801 η αδύνατη από τον περσικό πόλεμο Γεωργία πέρασε στην ρωσική Αυτοκρατορία των Τσάρων μέχρι το 1918 και από το 1920 στην σοβιετική αυτοκρατορία μέχρι την τελική απελευθέρωση το 1991 (σ.σ. ο γράφων για να τα δει και να καταγράψει όλα αυτά εκείνη την ημέρα, χρειάστηκε 10 ώρες και άπειρα χιλιόμετρα βαδίσματος).

Η 9 Μαϊου με μισθωμένο αυτοκίνητο και οδηγό και ξεναγό τον φίλο μου Γκιόργκι ήταν αφιερωμένη κατ'αρχάς στην επίσκεψη στο φρούριο Ανανούρι, βορείως της Τιφλίδας, ένα σύμπλεγμα κάστρων και εκκλησίας του 15ου αιώνα που δεσπόζει του ποταμού Αράγκβι, κτισμένο από επιτόπιους άρχοντες. Την δεκαετία 1960 στον κάμπο κάτω του Ανανούρι έγινε η τεχνητή λίμνη Γινουάλι, φανταστικής ομορφιάς. Ακολούθως επισκεφθήκαμε το μνημείο Ρωσο-γεωργιανής Φιλίας, κυκλικός τεράστιος τοίχος με ζωγραφιές ηρώων των δύο λαών και μετά περάσαμε από το χωριό Γκουνταούρι, φημισμένο χιονοδρομικό κέντρο. Μετά το Γκουνταούρι διασχίζει κανείς ένα μακρύ ορεινό πέρασμα Τζβάρι, ανάμεσα σε χιονισμένα βουνά σε υψόμετρο πάνω από 2.400μ., θέαμα μεγαλειώδες. Στα 2.170μ. φθάσαμε στην εκκλησία και μοναστήρι της Αγίας Τριάδος στον λόφο Γκεργκέτι, έχοντας απέναντι και πίσω μας βουνά χιονισμένα υψομέτρου άνω των 5.000μ. με κυριότερο το διάσημο όρος Καζμπέκι, υψ. 5.050μ., σήμα κατατεθέν της Γεωργίας και θέαμα απίστευτο και πέραν περιγραφής. Κατά την διαδρομή πρόσεξα οτι εκτός από τα άπειρα φορτηγά, υπάρχουν πολλά κοπάδια αγελάδων, πλην όμως ελάχιστοι καλλιεργημένοι αγροί (κάτι ανάλογο παρατήρησα και σε πρόσφατο ταξίδι μου στην Σαρδηνία). Ο ξεναγός μου εξήγησε οτι η βίαιη σταλινική κολλεκτιβοποίηση της γης την δεκαετία 1920 κατά την οποία όσο λίγο ή πολύ δούλευε στα χωράφια κάποιος το ίδιο μερτικό θα έπαιρνε, κατέστρεψε τις αρχαίες αγροτικές αρετές, ούτως ώστε μετά την απελευθέρωση του 1991 πολλοί αγρότες έφυγαν προς τις πόλεις για να ασκήσουν αστικά επαγγέλματα. Μετά την πανδημία του κορωνοϊού κάποιοι επέστρεψαν στα χωριά, όχι όμως αρκετοί ώστε να ανασυστήσουν την παλιά αγροτική οικονομία της Γεωργίας. Κατά τα τελευταία χρόνια πολλοί ασχολούνται με τον τουρισμό (το 2024 η Γεωργία υποδέχθηκε 6 εκατ. τουρίστες). Κατά τα άλλα, στην σημερινή Γεωργία ο μέσος μισθός είναι στα 600 δολάρια και η σύνταξη ενιαία για όλους στα 150 δολάρια. Το κράτος καλύπτει το 80% της νοσηλευτικής και φαρμακευτικής δαπάνης και κάπου εκεί εξαντλείται η κοινωνική πολιτική. 

Ο σημερινός Πρόεδρος ονομάζεται Μιχέλ Χαβελασβίλι, είναι φιλορώσος και έκανε τα (πολλά) λεφτά του στην Ρωσία. Έβαλε-και ορθώς- τον προηγούμενο Πρόεδρο Σαακασβίλι στην φυλακή για καταπίεση, ακόμη και φόνους πολιτών εν μέση οδώ και διαφθορά και συνεργάζεται οικονομικά με την Εκκλησία υποστηρίζοντας ο ένας τον άλλον. Ο ξεναγός μου είπε οτι κερδίζει τις εκλογές ασκώντας ψυχολογική πίεση στους ψηφοφόρους με τον φόβο της επιστροφής του Σαακασβίλι και των οπαδών του που θα ζητήσουν εκδίκηση. Οι γεροντότεροι, εκπαιδευμένοι από την σοβιετική εποχή να πιστεύουν ό'τι τους λέει το κράτος, τον πιστεύουν. Ο συνομιλητής μου ανέφερε οτι οι Γεωργιανοί, όπως εμείς οι Έλληνες, έχουν την τάση να διαιρούνται και να μην ομονοούν. Οι δυσκολίες των παλιών βασιλέων να ενώσουν την χώρα το αποδεικνύει. Σήμερα, ένα τμήμα του γεωργιανού λαού απεχθάνεται το άλλο, το άλλο τμήμα ανταποδίδει και ένα τρίτο τμήμα απεχθάνεται όλους (τα συμπεράσματα δικά σας). Άπαντες όμως απεχθάνονται τους πατρογονικούς καταπιεστές Ρώσους τους οποίους θεωρούν ως primitive nation, έθνος πρωτόγονο που ενδιαφέρεται μόνο για κατάκτηση, πλην όμως πιθανόν ο φιλορωσσισμός του Προέδρου οφείλεται στον εύλογο φόβο του μήπως η χώρα του έχει κάποια στιγμή την τύχη της Ουκρανίας.

Η 10 Μαϊου ήταν μια διαφορετική ημέρα. Άρχισε με επίσκεψη στο περίφημο και τεράστιο σύμπλεγμα μεταλλικών γλυπτών υπό το όνομα ''Χρονικά της Γεωργίας'', Chronicles of Georgia. Εκεί παρουσιάζονται ανάγλυφα στιγμές από την ζωή του Ιησού Χριστού και προσωπικότητες της Ιστορίας της Γεωργίας. Ακολούθως διαδρομή και επίσκεψη στον ιστορικό ναό Τζβάρι, έργο του 7ου αιώνα επί λόφου που δεσπόζει της κωμόπολης Μσκέτα, πρώτης πρωτεύουσας της Ανατολικής Γεωργίας. Από εκεί φαίνεται και η μείξη των ποταμών Αράγκβι και Μιτκβάρι που καταλήγουν στην Τιφλίδα. Η ίδια η Μσκέτα είναι πόλη μικρή, πλην γραφικότατη, διαθέτει τον επιβλητικό καθεδρικό ναό Σβετιτσκοβέλι του 6ου αιώνα, στο δάπεδο του οποίου είναι θαμμένοι βασιλείς, ένας εκ των οποίων είναι ο ηρωϊκός βασιλιάς Ηρακλής (Ερέκλε), ο οποίος αντιμετώπισε την περσική εισβολή του 1795 επιτυχώς αν και σκοτώθηκε στην κρίσιμη μάχη.

Το όλο αυτό σύμπλεγμα ναών και πόλης προστατεύεται από την Ουνέσκο. Η Αγία Νίνα  η Καππαδόκισσα διέδωσε τον 4ο αιώνα τον Χριστιανισμό στην Ιβηρία (Ανατολική Γεωργία) προσηλυτίζοντας πρώτη την βασίλισσα (ως γνωστόν, ο Χριστιανισμός άρχισε από τις γυναίκες παντού στον κόσμο). Ακολούθως πείσθηκε και ο βασιλιάς και η τοπική ελίτ και κατόπιν με διαταγή του βασιλιά βαπτίστηκαν χριστιανοί όλος ο λαός της Ιβηρίας (σ.σ. η ταύτιση του ονόματος Ιβηρία που έφερε στα αρχαία χρόνια η Ανατολική Γεωργία με το όνομα της Ιβηρικής Χερσονήσου μόνον τυχαία δεν είναι. Κατά την άποψη του γράφοντος, οι Γεωργιανοί Ίβηρες ήταν ένας από τους Λαούς της Θάλασσας που κατά τον 13ο π.Χ. αιώνα, αφού κατέστρεψαν στην Ανατολία την Αυτοκρατορία των Χετταίων, αποκρούστηκαν στην Αίγυπτο, στράφηκαν δυτικά και εκεί όπου εγκαταστάθηκαν άφησαν και τα αρχαία ονόματά τους, π.χ. οι Σάρδοι στην Σαρδηνία και οι Ίβηρες στην χώρα των σημερινών Ισπανών και Πορτογάλων). Η μοναστική ζωή στην Γεωργία άρχισε με 13 Ασσύριους μοναχούς που ίδρυσαν κοντά στην Μσκέτα το πρώτο μοναστήρι τον 6ο αιώνα. 

Κατόπιν κατευθυνθήκαμε προς την πόλη Γκόρι, γενέτειρα του σοβιετικού ηγέτη Ιωσήφ Τζουγκασβίλι, κοινώς Στάλιν. Κατά την διαδρομή είδαμε τα νέα σύνορα Γεωργίας-Ρωσίας μετά την εισβολή της τελευταίας στην Γεωργία το 2008 και την απόσπαση της Νότιας Οσετίας από αυτήν. Ήδη η Ρωσία είχε αποσπάσει το 1992 την Αμπχαζία από την Γεωργία, χώρα στα βορειοδυτικά παράλια της Γεωργίας. Οι Οσέτιοι και οι Αμπχάζιοι είναι Χριστιανοί, Μουσουλμάνοι και κάποιοι παγανιστές (ναι, ναι, υπάρχουν ακόμη παγανιστές στην Δυτική Ασία, όλα τα έχει η Ρωσία). Ακολούθως φθάσαμε στην ωραία πόλη Γκόρι, γενέτειρα του Στάλιν (1878-1953), όπου επισκεφθήκαμε το ομώνυμο μουσείο του, ιδρυθέν το 1958 από τον Νικήτα Χρουστσόφ. Σ'αυτό παρουσιάζεται σε φωτογραφίες όλη η ζωή και η δράση του Στάλιν. Για την ζωή και την δράση αυτού του ανθρώπου έχουν  γραφεί βιβλία, η ανάλυση των οποίων εκφεύγει των πλαισίων ενός ταξιδιωτικού άρθρου.

Τρία μόνον πράγματα θα θίξω, όπως εξάλλου τα παρουσίασε ο ξεναγός του μουσείου.  Πρώτον, οι Γεωργιανοί δεν είναι υπερήφανοι για τον συμπατριώτη τους Στάλιν, όπως και οι Κορσικανοί δεν είναι υπερήφανοι για τον Μεγάλο Ναπολέοντα (για τους δικούς τους λόγους). Δεν ξεχνούν την εισβολή του 1921 στην οποία ήταν ο ίδιος επικεφαλής εναντίον της πατρίδας του, δεν ξεχνούν τους 77.000 νεκρούς, δεν ξεχνούν τους 490.000 εκτοπισμένους. Ο Στάλιν, ο οποίος είχε ως πρότυπο τον Ιβάν τον Τρομερό και αυτό τα λέει όλα, και του οποίου το σπουδαιότερο σύνθημα ήταν ''νιέτ τσελόβεκι, νιέτ προμπλέμι'' σε ελληνική ελεύθερη μετάφραση,'' όσο λιγότεροι είναι οι άνθρωποι, τόσο λιγότερα είναι τα προβλήματα'' , δεν χαρίστηκε σε κανέναν και ήταν επικινδυνότερος σε αυτούς που ήταν πιο κοντά του. Δεύτερον, ο επιτόπιος αγγλόφωνος ξεναγός επικεντρώθηκε στο μεγαλύτερο έγκλημα του Στάλιν, στην εξόντωση από πείνα 12 εκατομμυρίων Ουκρανών (Χολοντόμορ, ντόμορ στα ουκρανικά σημαίνει πείνα και το χόλο είναι απλώς το ελληνικόν ''όλον''), επειδή αντιδρούσαν έντονα στην κολλεκτιβοποίηση της γης και φοβόταν την απόσχισή της.

Τρίτον, ο Στάλιν ήταν μαζί με την μητέρα του θύματα έντονης κακοποίησης από τον αλκοολικό πατέρα του, τον οποίον αργότερα απαρνήθηκε. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την απώλεια της αγαπημένης πρώτης συζύγου του το 1907, οδήγησαν τον Στάλιν σε απώλεια ΚΑΘΕ ανθρώπινου συναισθήματος και στην μετατροπή του σε τέρας που μισούσε μέχρι θανάτου τους πάντες. Γι'αυτό το τέρας που γέννησε η Γεωργία, ποιος λογικός Γεωργιανός μπορεί να υπερηφανευθεί; Ακόμη και τον γιό του που είχε με την πρώτη του σύζυγο άφησε στους Γερμανούς να εκτελέσουν, απαντώντας τους οτι δεν έχει γιό με αυτό το όνομα. Η απέχθεια των Γεωργιανών για τον Στάλιν αποδεικνύεται εύκολα από δύο ακόμη στοιχεία. Το ένα είναι οτι μετά την αποσταλινοποίηση κάθε Γεωργιανός με το επώνυμο Τζουγκασβίλι άλλαξε το επώνυμό του και το δεύτερο είναι οτι η Γεωργία ουδέποτε ζήτησε τα οστά του ανδρός πίσω στην γενέτειρα. Τα άφησαν στην ξένη γη της Ρωσίας. Τα υπόλοιπα ανήκουν στην κρίση της Ιστορίας, η οποία έχει ήδη τοποθετήσει τον Στάλιν δίπλα-δίπλα με τον κατά πρόσωπον εχθρό του, τον Χίτλερ. Αυτά. (σ.σ. ο ξεναγός μας είπε επίσης οτι ο άλλος δελφίνος της διαδοχής του Λένιν, ο δολοφονηθείς από τον Στάλιν Λεονίντ Τρότσκι, ο οποίος απαιτούσε από τους ανθρώπους να εργάζονται επί 24|ώρου βάσεως και να μην έχουν κανένα απολύτως ανθρώπινο συναίσθημα, θα αποδεικνυόταν πολύ χειρότερος και φονικότερος του Στάλιν. Κατόπιν αυτού, οι Σοβιετικοί σκλάβοι ''πολίτες'' ήταν...τυχεροί(!!!) που τους έτυχε μόνον ο Στάλιν. Τι να πει κανείς).

Ακολούθως επισκεφθήκαμε την σπηλαιώδη πολιτεία Ουπλίστικε, έτερον σήμα κατατεθέν της Γεωργίας. Πρόκειται περί συμπλέγματος οχυρών τειχών και δωματίων σκαμμένων σε αμμώδη βράχο, εύκολο στο σκάψιμο. Τον 10ο π.Χ. αιώνα οι εντόπιοι παγανιστές έσκαψαν το πρώτο σύμπλεγμα δωματίων, μικροτέρων ή μεγαλυτέρων, κάποιων ως υπνωτηρίων, κάποιων ως ιερών ή δωματίων διοίκησης, κάποιων ως αποθηκών οίνου ή τροφίμων δίπλα σε κανάλια και δεξαμενές ύδατος. Η μεγάλη ακμή του ήταν τον 6ο π. Χ. αιώνα, οπότε είχε τους περισσότερους κατοίκους. Μέχρι τον 3ο μ.Χ. ήταν κατοικούμενη πόλη. Ήταν πάντα πολιτικό, θρησκευτικό και πνευματικό κέντρο των παγανιστών της Ιβηρίας πριν γίνει η Μσκέτα πρωτεύουσα. Τον 13ο αιώνα οι Μογγόλοι κατέστρεψαν την Ουπλίστικε και έκτοτε εγκαταλείφθηκε  μέχρι που την ανέλαβαν οι αρχαιολόγοι. Εντύπωση και απορία πάντως προκαλούν τα περίτεχνα σκαλίσματα στις οροφές κάποιων δωματίων, πράγμα που σημαίνει οτι η παγανιστική Ουπλίστικε ήταν όντως κέντρο πολιτισμού.

Οφείλω να σημειώσω οτι κατά την επιστροφή στην Τιφλίδα παρατήρησα κάποια αυτοκίνητα που στο πίσω μέρος είχαν την εξής επιγραφή ''Russians, here you are not at home'',(Ρώσοι, δεν βρίσκεστε στο σπίτι σας εδώ). Τέτοια αγάπη.

Αποχαιρέτησα την πανέμορφη και προσφιλή Γεωργία πλήρης γνώσεων και εντυπώσεων. Έλληνες και Γεωργιανοί έχουμε ακατάλυτους πολιτιστικούς δεσμούς και οι Ιστορίες μας εφάπτονται, αρχής γενομένης από την απαρχή τους, την Αργοναυτική Εκστρατεία. Από όλους τους κατακτητές και επικυριάρχους, οι Γεωργιανοί μόνο τους Βυζαντινούς προγόνους μας τιμούν, ουδένα άλλον. Νομίζω οτι οφείλουμε να την γνωρίσουμε περισσότερο και περισσότεροι. Ευχαριστώ το γραφείο ταξιδίων Holiday Center Αμαρουσίου για την άψογη διοργάνωση του μικρού αυτού ταξιδίου μου και ιδιαίτερα τον φίλο μου οδηγό και ξεναγό για τις πολύτιμες πληροφορίες του. Ήταν πράγματι άριστος.

Ειρήνη σοι, ω Γεωργία.