Γράφει ο Ιωάννης Ξηρός, Ταξίαρχος ε.α.     

   

Εορτάζουμε την επέτειο του ΟΧΙ την 28 Οκτ. κάθε χρόνο ήδη από τα χρόνια της Κατοχής. Γενική αργία, δοξολογίες, παρελάσεις και προ πάντων μαζικές εξορμήσεις σε εκδρομικούς τόπους σε στεριά και θάλασσα. Πραγματικά περίεργος τρόπος να τιμούμε μια εθνική εορτή εκδράμοντες, ίσως κάποια μέρα να ξανασκεφτούμε τι σημαίνει εθνική εορτή και πως εορτάζεται. Κάθε λαός έχει τον τρόπο του. Π.χ. στην εθνική επέτειο της τουρκικής ανεξαρτησίας, κάθε 9η Σεπτεμβρίου, την οποία είχα την τιμή να παρακολουθήσω πέρυσι (2021) περιφερόμενος στους δρόμους της Σμύρνης, ουδεμία παρέλαση, γενική αργία και διακοπή της κυκλοφορίας και αγοράς δεν παρατήρησα. Κατέθεσαν στεφάνια φορείς και κόμματα στο άγαλμα του Κεμάλ Ατατούρκ (πλην των κυβερνώντων), στα πάρκα συγκεντρώθηκε κόσμος πολύς ακούγοντας τραγούδια το μεσημέρι και το βράδυ και οι μπάντες έψαλαν πατριωτικά άσματα και αυτό ήταν όλο. Στην Ευρώπη ο κόσμος μαζεύεται στις πλατείες και ακούει εύθυμη μουσική κάθε 9η Μαϊου, ημέρα παραδόσεως της ναζιστικής Γερμανίας και εορτάζει το τέλος του πολέμου.
Σε όλον τον πολιτισμένο κόσμο (μηδέ της Ρωσίας και Τουρκίας εξαιρουμένης) οι λαοί εορτάζουν το τέλος του πολέμου και ποτέ την αρχή του. Σε μας συμβαίνει το αντίθετο. Και ναι μεν στην περίπτωση της Επαναστάσεως 1821 δεχόμεθα όλοι την 25η Μαρτίου- και ορθώς -ως επέτειο εορτάσιμη, διότι όσον αφορά στο τέλος της περιπέτειας δεν θα ξέραμε τι να πρωτογιορτάσουμε, την ναυμαχία του Ναυαρίνου, την εκστρατεία του Μαιζόν, την μάχη της Πέτρας (την τελευταία), τις υπογραφές των Πρωτοκόλλων του Λονδίνου, της Αγίας Πετρούπολης, της Κωνσταντινούπολης, τι; Κατ'οικονομίαν λοιπόν τιμούμε την έναρξη της Επαναστάσεως και τελειώνουμε. Όσον αφορά όμως την επέτειο της 28ης τα πράγματα δεν είναι έτσι ακριβώς. 
Ουδείς δικαιούται να ξεχνά οτι πράγματι το έθνος τότε τίμησε το ΟΧΙ του μέγιστου Ιωάννη Μεταξά που είπε στον Ιταλό και σύσσωμο πολέμησε με αξιοθαύμαστο ηρωϊσμό, πράγμα που απέσπασε τον θαυμασμό φίλων και αντιπάλων (Γερμανών και Ιαπώνων). Εδώ, δράττομαι της ευκαιρίας να εκθέσω έστω τηλεγραφικά όχι μόνον το πλαίσιο των εθνικών επιδιώξεων της Ιταλίας την εποχή εκείνη, αλλά και το γενικότερο ψυχολογικό κλίμα των Ιταλών απέναντί μας. Πρώτον, η Ιταλία ήθελε απλώς να ανασυστήσει ό'τι μπορούσε από την αρχαία αυτοκρατορία της Ρώμης στον περίγυρό της. Μετά την πτώση της Ρώμης το 476 η Ιταλία έζησε1.500 χρόνια υποτέλειας και κατοχής από ξένες δυνάμεις σε πλείστες περιοχές της. Μετά την οριστική απελευθέρωση και ενοποίηση το 1871 το για 15 αιώνες καταπιεσμένο εθνικό συναίσθημα και η ανάμνηση της παλαιάς δόξας ήθελαν διέξοδο. Έγιναν αυτό που σήμερα θα λέγαμε αναθεωρητική δύναμη. Άρα, δεν ήταν μόνον ο Μουσολίνι και οι -πάμπολλοι-οπαδοί του που ήθελαν πόλεμο. Και κάτι άλλο. Το μίσος του Μουσολίνι απέναντι στην Ελλάδα δεν ήταν μόνο αυτού του ανθρώπου και της ελίτ που τον περιστοίχιζε. Αντανακλά τα αρνητικά αισθήματα πολλών Ιταλών, ιδιαίτερα του Κέντρου και του Βορρά απέναντί μας. Αλήθεια, πόσοι γνωρίζουν οτι οι Ιταλοί θεωρούν οτι τους κλέψαμε την Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία με τον πολιτιστικό και γλωσσικό εξελληνισμό της μέχρι τις αρχές του 7ου αιώνα και δεν μας το συγχωρούν αυτό; Πόσοι γνωρίζουν οτι για αιώνες μετά το 1056 η ανατολική Ορθοδοξία αντιμετωπιζόταν ως αίρεση από την Καθολική Εκκλησία; Ο Μουσολίνι, ένας από τους χειρότερους εχθρούς του ελληνικού έθνους στην Ιστορία του, πίστευε και διαλαλούσε οτι οι στρατιώτες των μεραρχιών του είναι κατευθείαν απόγονοι των στρατιωτών των ρωμαϊκών λεγεώνων που κατέκτησαν την Αρχαία Ελλάδα τον 2ο π.Χ. αιώνα. Όμως από τότε μέχρι το 1940 πολύ νερό έτρεξε κάτω από τις γέφυρες του Τίβερη και το αρχαίο αίμα των Ρωμαίων είχε χαθεί.
Ο ηρωϊκός αγώνας σύσσωμου του ελληνικού λαού είχε και δυο αποτελέσματα, τα οποία ουδέποτε αναφέρονται-περιέργως- στους πανηγυρικούς. Το ένα ήταν οτι ο κοινός αγώνας οδήγησε στην ενότητα και συμφιλίωση των γηγενών Ελλήνων με τους πρόσφυγες μεταφερθέντες από την Μικρά Ασία το 1922-23. Στον αγώνα αυτόν το έθνος ήταν ένα και εξαφανίστηκαν οι διαφορές προελεύσεως που δια μια εικοσαετία ταλάνιζαν και διαχώριζαν την ελληνική κοινωνία. Μετά τον κοινό αγώνα ουδείς έβλεπε πλέον τους πρόσφυγες του 1922 με περιφρονητική ή ανταγωνιστική ματιά. Το δεύτερο αποτέλεσμα ήταν η μεταστροφή της αμερικανικής κοινωνίας υπέρ των Ελλήνων μεταναστών στις ΗΠΑ. Ενώ μέχρι τότε οι Έλληνες μετανάστες αποδιώχνοντο ως κλέπτοντες τις δουλειές των γηγενών Αμερικανών, μετά το ΟΧΙ οι Έλληνες μετεβλήθησαν σε αξιότιμη εθνική κοινότητα στην Αμερική και αυτό είχε μετέπειτα καταλυτικές, όσο και τα μέγιστα αγαθές συνέπειες για τα εθνικά μας συμφέροντα (ισχύουν ακόμη). Ουδείς όμως επίσης οφείλει να ξεχνά οτι σε αντίθεση με την επιτυχή έκβαση της Επαναστάσεως του 1821, η 28η Οκτωβρίου 1940 δεν είχε ευτυχή κατάληξη. Ήταν η απαρχή τελικής ήττας, Κατοχής, πείνας, εκτελέσεων και -το χειρότερο-κατέληξε στην διεξαγωγή ενός τρομερού εμφυλίου πολέμου, του χειρότερου που διεξήχθη ποτέ επί ευρωπαϊκού εδάφους και για την Ελλάδα είχε συνέπειες αντίστοιχες με αυτές του Πελοποννησιακού Πολέμου. Κατόπιν αυτών νομίζω οτι δικαιούμαι να διερωτηθώ εάν είναι ορθό και σκόπιμο να εορτάζεται η αρχή των δεινών μας και όχι το τέλος τους, όπως κάνουν όλα τα σοβαρά έθνη. Το οτι πράγματι οι Έλληνες πολέμησαν ηρωϊκά το 1940-41 δεν είναι επαρκής δικαιολογία για τον εορτασμό της αρχής των δεινών, όλα τα έθνη πολέμησαν καλώς και νίκησαν το Κακό, γι'αυτό γιορτάζουν το τέλος του Κακού και ποτέ την αρχή του. Προτείνω λοιπόν την αντικατάσταση της εορτής με την πανευρωπαϊκή εορτή της 9ης Μαϊου και θεωρώ οτι ομιλίες στα σχολεία προς ενημέρωση των μαθητών για το τι έγινε τότε και δοξολογίες στους ναούς προς τιμήν και μνήμην των νεκρών του αγώνα είναι αρκετά, χωρίς γενικές αργίες και μαζικές εκδρομές εις τας εξοχάς, πράγμα που δεν μας τιμά και δείχνει και υποκρισία.