Το περιοδικό «Ποντιακή Εστία» στο τεύχος 172 αναφέρεται στο ρόλο της γυναίκας στον Πόντο, ο οποίος ήταν πρωταγωνιστικός ιδιαίτερα κατά τον 19ο και τις δύο πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα. Αν εξαιρέσουμε την ζωή των Ποντίων που ζούσαν στα αστικά κέντρα, ο περισσότερος πληθυσμός ήταν γεωργοκτηνοτροφικός και ζούσε στην επαρχία κατά προτίμηση στα χωριά, μακριά από τα βλέμματα των τουρκικών αυθαιρεσιών.
Η γυναίκα, επομένως, της αγροτικής οικογένειας είχε την φροντίδα των παιδιών, από την γέννησή τους μέχρι να ενηλικιωθούν και αποκτηςουν δική τους οικογένεια. Φρόντιζαν τα παιδιά τους με τα μέσα της εποχής εκείνης, που ο τεχνικός πολιτισμός δεν πρόσφερε τις πολύτιμες υπηρεσίες του. Η γυναίκα προσπαθούσε με τις δικές της γνώσεις να διατηρήσει τα ήθη και ταέθιμα της φατρίας αλλά και να εμπνεύσει στα παιδιά της τις αρχές και τις αξίες του χριστιανισμού και του Ελληνισμού.
Γενικά η γυναίκα είχε όλη την ευθύνη της ανατροφής των παιδιών που απαιτούσαν οι κανόνες της Ελληνικής κοινότητας για να διατηρηθεί το γένος όπως συνήθιζαν να λένε.
Η Πόντια γυναίκα είχε και την φροντίδα των γονιών και των πεθερικών της. Η δομή της οικογένειας στον Πόντο ήταν πολυμελής διότι τα αγόρια που έφταναν στην ηλικία του γάμου, παρέμεναν στο σπίτι. Τον πρώτο λόγο τον είχε ο παππούς, ο οποίος απολάμβανε και τον σεβασμό όλων. Η πεθερά ήταν εκείνη, που καθοδηγούσε την νύφη, ή τις νύφες για τις δουλειές του σπιτιού. Να προσθέσουμε ακόμη ότι οι πιο πολλές οικογένειες ήταν πολύτεκνες, με περισσότερα από 5 ή 6 παιδιά.
Η Πόντια γυναίκα, όμως, είχε μεγάλη συμμετοχή στις γεωργικές εργασίες. Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, σε πολλά μέρη του Πόντου, ήταν υποχρεωμένοι να μετακομίσουν στα παρχάρια, όπως ονομάζονταν τα θερινά βοσκοτόπια και βρίσκονταν πάνω στα βουνά. Γνωστές είναι πολλές ιστορίες για τις γυναίκες που γίνονταν ρομάνες στην διαφύλαξη των ζώων, μικρών και μεγάλων της οικογένειας. Τις ημέρες κυρίως του θερισμού, έπρεπε μαζί με την φροντίδα των παιδιών η μητέρα να σκέφτεται για το φαγητό της οικογένειας, των εργατών, αν είχαν, ακόμη και την συλλογή των απαραίτητων εργαλείων, όπως ήταν τα δρεπάνια (τα καγάνια).
Συνέβαινε, σε ορεινές κυρίως περιοχές, τα έσοδα της οικογένειας να μην επαρκούσαν από τις γεωργικές δουλειές οπότε αναγκάζονταν οι άντρες τον χειμώνα να κάνουν διάφορες επί πλέον δουλειές, όπως το γάνωμα των οικιακών σκευών (από χαλκό). Κάποιοι άλλοι μετανάστευαν εκτός του Πόντου, στην Γεωργία και την Ρωσία για διάστημα κυρίως πέντε με έξι μηνών. Τότε καθ’ ολοκληρία όλες οι εργασίες και φροντίδες της οικογένειας ήταν έργο της γυναίκας. Όλες αυτές οι υποχρεώσεις της γυναίκας προσφέρονταν εν καιρώ ειρήνης. Υπήρχαν περίοδοι συγκρούσεων με τους Τούρκους. Το λόγο τον είχαν οι ένοπλοι αντάρτες οι οποίοι έσπευδαν να περιορίσουν τις αυθαιρεσίες των Τούρκων. Υπήρξαν περιπτώσεις που εκείνες οι γυναίκες που φρόντιζαν το σπίτι, άρπαζαν με θάρρος τα όπλα και σαν άλλες Σουλιώτισσες, στέκονταν δίπλα στον άντρα τους να πολεμούσαν για τη ζωή τη δική τους, των παιδιών τους, αλλά και για την τιμή και την αξιοπρέπειά τους.
Ένα ερώτημα περιμένει την απάντησή του: Απολάμβανε η γυναίκα στον Πόντο από την κοινωνία της τιμής και της εκτίμησης για τα τόσα πολλά που προσέφερε; Η απάντηση δυστυχώς δεν ικανοποιεί το αίσθημα του δικαίου.
Κατάλοιπα αυτής της νοοτροπίας διατηρήθηκαν και στην Ελλάδα μετά το 1922 από τους πρόσφυγες. Εδώ, όμως, στο πλαίσιο της εξέλιξης της ελληνικής κοινωνίας και της γυναίκας, έχουν αλλάξει πολλά που ανύψωσαν και δικαίωσαν τον αγώνα του γυναικείου κινήματος. Μακάρι αυτή η νέα θέση να μην αλλοιώσει τον ρόλο και την αποστολή της, του στυλοβάτη της οικογένειας με τις αρχές της θρησκείας και της πατρίδος.
Επιμέλεια για την Εύξεινο Λέσχη Ποντίων και Μικρασιατών ν.Τρικάλων:  Νόπη Παπαδοπούλου.