Τι σχέση μπορεί να έχει η ασπρόμαυρη θρυλική ταινία του 1967 Ο Σακαφλιάς, με την σύγχρονη, μεγάλη και ακριβή υπερπαραγωγή με πρωταγωνιστές του Χόλυγουντ, Born to be murdered;  

Τι κοινό μπορεί να έχει ο γοητευτικός Νίκος Κούρκουλος, ως Οδυσσέας Χορμόβας στο δράμα Το χώμα βάφτηκε κόκκινο με τον John David Washington ως Beckett, στο θρίλερ του Ιταλού σκηνοθέτη Ferdinando Cito Filomarino το 2020; 

ΜΑΡΙΑ ΣΤΙΜΟΥ    4 ΙΟΥΛΙΟΥ 2020

Κι όμως έχουν. Μπορεί όλα αυτά που συνθέτουν μια κινηματογραφική παραγωγή να είναι εντελώς διαφορετικά σε αυτές τις ταινίες, αλλά σαφώς και υπάρχει σχέση. 

Αφενός, ο τόπος των Τρικάλων στον οποίο είναι τοποθετημένη η δράση των ταινιών, κάνοντας γνωστή την πόλη και την περιοχή εντός κι εκτός συνόρων. Αφετέρου, ο μεγάλος ενθουσιασμός με τον οποίο το κοινό αγκάλιασε αυτές τις ταινίες και με καμάρι και υπερηφάνεια μέχρι και σήμερα, βλέπει στα πλάνα τους να αποτυπώνεται ένα κομμάτι της δικής του ζωής. Τα όμορφα Τρίκαλα. 

«Το χώμα βάφτηκε κόκκινο». Οι καρόδρομοι της Πατουλιάς υποψήφιοι για Όσκαρ! 

Η πολύ γνωστή ταινία που προβλήθηκε το 1966 σε σκηνοθεσία Βασίλη Γεωργιάδη, σενάριο Νίκου Φώσκολου, μουσική Μίμη Πλέσσα και σε συμπαραγωγή της Φίνος Φιλμ με την Δαμασκηνός-Μιχαηλίδης, καθότι όντως πρόκειται για μια πολύ μεγάλη και ακριβή παραγωγή στην εποχή της, ανήκει στην κατηγορία ελληνικό γουέστερν. Ακούγεται περίεργο αλλά είναι αληθινό, αφού αναγνωρίζει κανείς πολλά από εκείνα τα στοιχεία όπως τα δίδαξε σε παγκόσμιο επίπεδο ο κορυφαίος Σέρτζιο Λεόνε.  

Κρατά κυρίαρχο το βουκολικό ύφος γυρισμένη εξ ολοκλήρου εκτός αστικού ιστού, σε πεδιάδες, ποτάμια και βουνά με μονομαχίες μεταξύ των ηρώων, πολλές σφαίρες και τους ζωσμένους με όπλα επιβλητικούς καβαλάρηδες να κινούνται στην ελληνική ύπαιθρο. Θεωρείται μέχρι σήμερα μία από τις καλύτερες ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου με τεράστια εισπρακτική επιτυχία, κόβοντας κατά την προβολή της στους κινηματογράφους χιλιάδες εισιτήρια.  

Υπάρχουν ακόμη πολλές ζωντανές μνήμες γύρω από την υλοποίηση αυτής της ταινίας, άλλοτε στο ποτάμι στην Αγία Μονή, στα Μετέωρα και κυρίως στο κονάκι του Ζουρνατζή στην Πατουλιά. Γεγονός πρωτόγνωρο για τους απλοϊκούς κατοίκους του χωριού να συναντούν επί μια εβδομάδα περίπου καθημερινά, τους μεγάλους και γνωστούς του ελληνικού σινεμά Μάνο Κατράκη, Νίκο Κούρκουλο, Γιάννη Βόγλη, Μαίρη Χρονοπούλου, Φαίδωνα Γεωργίτση και την πάντα αισθησιακή Ζέτα Αποστόλου. Χρειάστηκαν πάνω από 100 κομπάρσοι, οι οποίοι με μεγάλη χαρά συμμετείχαν στην ταινία, παίρνοντας μάλιστα μια πολύ καλή αμοιβή για τα οικονομικά δεδομένα εκείνης της εποχής.  

Η ταινία προβλήθηκε στο εξωτερικό με τον τίτλο “Blood On The Land” και ήταν υποψήφια για «Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας» το 1966.  Δεν το κέρδισε, ωστόσο αυτό δεν σημαίνει σε καμιά περίπτωση αποτυχία αλλά το εντελώς αντίθετο. Αρκεί να σκεφτεί κανείς πως είχε να συναγωνιστεί ταινίες που έμειναν στην ιστορία από κορυφαίους σκηνοθέτες, όπως τον Βιτόριο ντε Σίκα με το φιλμ Γάμος αλά Ιταλικά, τον Μασάκι Κομπαγιάσι με το Kwaidan και τον μεγάλο τελικά νικητή της βραδιάς Γιαν Καντάρ με το Μαγαζάκι της κεντρικής οδού.  

Η σκόνη από τους χωμάτινους δρόμους της Πατουλιάς, όπως ομολογούσε σε μια συνέντευξή του ο αξέχαστος Γιάννης Βόγλης φέρνοντας στον νου του τις συνθήκες των γυρισμάτων, μεταμορφώθηκε στην χρυσόσκονη του Hollywood δίνοντας λάμψη στα Τρίκαλα. 

Μία από τις πέντε κορυφαίες ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου με υποψηφιότητα στα Όσκαρ γυρίστηκε στα Τρίκαλα. Γιατί να μην νιώθει κανείς υπερήφανος για τον τόπο του; 

Ο θρυλικός «Σακαφλιάς» της Κονταξής Φίλμ που δίχασε τα Τρίκαλα 

Κάνοντας μια μεγάλη βουτιά στο παρελθόν και ιδιαίτερα στα κινηματογραφικά δρώμενα της πόλης, διότι στα Τρίκαλα όντως υπάρχουν, ανακαλύπτει κανείς ή θυμάται αναλόγως της ηλικίας του, πως το 1966 ο αείμνηστος Βασίλης Κονταξής δημιούργησε την κινηματογραφική του εταιρία «Κονταξής Φιλμ», η οποία κατάφερε να γυρίσει τέσσερις ταινίες. 

Με την αγάπη του και το μεράκι του για τον κινηματογράφο μετέφερε στην μεγάλη οθόνη τον θρυλικό Σακαφλιά το 1967, το 1969 την ταινία Μενούσης, ο λεβέντης της Ηπείρου για να ακολουθήσουν το 1970-71 Οι μαυρόλυκοι του βουνού και του κάμπου και οι Σταυραετοί των Μετεώρων. 

Εκτός του Σακαφλιά οι υπόλοιπες τρεις ταινίες μπορούν κι αυτές να χαρακτηριστούν ως γουέστερν έστω και λίγο μπερδεμένο, αφού τον πρωταγωνιστικό ρόλο κρατά το ερωτικό ειδύλλιο. Έτσι λοιπόν, οι πεδιάδες, τα βουνά και τα ποτάμια είναι ο τόπος δράσης, ενώ μέχρι να επιτευχθεί η ένωση των ερωτευμένων νέων υπάρχουν προβλήματα οπότε συνυπάρχει και το απαραίτητο πιστολίδι. Απαραίτητες εξίσου και οι επικίνδυνες σκηνές με τους πρωταγωνιστές να παλεύουν στην άκρη ενός βράχου των Μετεώρων, απ΄όπου ο ένας πέφτει και σκοτώνεται με μια ομολογουμένως αριστουργηματική αληθοφάνεια, για τα δεδομένα της Κονταξής φιλμ. 

Αν και βουκολικό το ύφος η φουστανέλα δεν υπάρχει σε καμία ταινία, το δημοτικό τραγούδι όμως κυριαρχεί με τον πιο γνωστό και δημοφιλή τραγουδιστή του, τον αξέχαστο Δημήτρη Ζάχο να ερμηνεύει πληθώρα ασμάτων στις ταινίες, μεταξύ αυτών και το χιλιοτραγουδισμένο «Μια βοσκοπούλα αγάπησα, μια ζηλεμένη κόρη», στην ταινία Σταυραετοί στα Μετέωρα.

Τα γυρίσματα των ταινιών έχουν γίνει μόνο στα Τρίκαλα και σε γύρω χωριά όπως στους Αγίους Αποστόλους, αναδεικνύοντας το πανέμορφο φυσικό κάλλος της περιοχής με φόντο τους ιερούς βράχους των Μετεώρων και με πρωταγωνιστές καταξιωμένους ηθοποιούς όπως ο Κώστας Κακαβάς, ο Ερρίκος Μπριόλας, η Μαλαίνα Ανουσάκη, η Έφη Οικονόμου, η Ίλια Λιβυκού, η Άννα Ιασωνίδου καθώς και Τρικαλινοί ηθοποιοί. 

Ο Σακαφλιάς, ωστόσο, ήταν η ταινία που έκανε την διαφορά και αυτό διότι με την πρεμιέρα της στον κινηματογράφο «Αχίλλειον» στις 11 Ιανουαρίου του 1967 ενώ έκανε πάταγο, ωστόσο κατάφερε να διχάσει το κοινό. 

Δημιουργήθηκαν αμέσως δύο αντικρουόμενες απόψεις, κάτι σαν τους «κήνσορες και θεράποντες» του Ουμπέρτο Έκο, με τους πρώτους να απορρίπτουν την ταινία συνολικά, υποστηρίζοντας πως ο κακοποιός Σακαφλιάς ουδέποτε υπήρξε κύτταρο της ζωής των Τρικάλων σε αντίθεση με τους πολλούς ήρωες της πόλης, η οποία απλώς τον ανέχεται. Πολύ περισσότερο, αυτήν η ανάδειξη ενός εκπροσώπου της μαγκιάς δεν είναι αντιπροσωπευτική της μεγάλης ιστορίας των Τρικάλων και θα κάνει κακό στην τουριστική προβολή τους! 

Από την άλλη οι θεράποντες, θεώρησαν όλα αυτά πολύ υπερβολικά και αχρείαστα καθώς ο Σακαφλιάς είναι ένας συμπαθής άνθρωπος, παρεξηγημένος και αδικημένος από τους ανθρώπους και την κοινωνία γενικότερα. Ναι μεν άνθρωπος των καταγωγίων στην αρχή, αλλά στην συνέχεια κατάφερε να ενταχθεί στο κοινωνικό σύνολο και να ζει όπως όλος ο κόσμος, και εν τέλει δεν προσβάλει αλλά προβάλλει τα Τρίκαλα! 

Και αυτό διότι ο αείμνηστος Βασίλης Κονταξής ως παραγωγός, σεναριογράφος και σκηνοθέτης μετέφερε στην μεγάλη οθόνη έναν άλλον Σακαφλιά, εντελώς δικό του που δεν έχει καμία σχέση με τον γνωστό, όπως τον τραγούδησε ο Βασίλης Τσιτσάνης. Αξίζει να σημειωθεί πως από τους «κήνσορες» δεν ξέφυγε ούτε ο μεγάλος Τσιτσάνης, αφού κι αυτός με την σειρά του κάνει ήρωα έναν κοινό εκβιαστή! 

Ανατρέχοντας στον Τύπο της εποχής βλέπει κανείς πως καθόλη την διάρκεια των γυρισμάτων επικρατεί ένας άκρατος ενθουσιασμός, έτσι ώστε να υπάρχουν συνεχή δημοσιεύματα που μεταφέρουν με λεπτομέρειες καθετί που συμβαίνει. Από το πού και πώς γίνονται τα γυρίσματα μέχρι το χαριτωμένο παραλειπόμενο της πρεμιέρας στο «Αχίλλειον», όπου η πρωταγωνίστρια Ντόρα Σιτζάνη έκανε εμφάνιση με μίνι-μίνι φόρεμα και παλτό!

Από αυτές τις ειδήσεις μαθαίνουμε πως παραχωρήθηκαν με χαρά και ευχαρίστηση δύο σπίτια Τρικαλινών μέσα στην συνοικία Βαρούσι. Η οικία Λάπα στην Αγία Επίσκεψη και το αρχοντικό Μπαλιάκου, με τους οικοδεσπότες του να παραθέτουν γεύμα στο συνεργείο της ταινίας καθώς και στην ηθοποιό Έφη Οικονόμου! 

Ίσως το κορυφαίο που μαθαίνει κανείς είναι, πως κατά την διάρκεια της τελευταίας σκηνής του έργου στην οποία δολοφονείται ο Σακαφλιάς, κατόπιν απαίτησης του Βασίλη Κονταξή να χρησιμοποιηθούν αληθινά μαχαίρια για να είναι πιο αληθινή η σκηνή, τραυματίστηκε στην ωμοπλάτη, ευτυχώς ελαφρά, ο ηθοποιός Σωτήρης Φούντας που υποδυόταν τον κεντρικό ήρωα. 

Το γύρισμα καθυστέρησε επί δίωρο μέχρι να παρασχεθούν οι πρώτες βοήθειες στον ηθοποιό, ο οποίος παραλίγο θα είχε την τύχη του πραγματικού Σακαφλιά! 

Το πραγματικό Hollywood ήρθε στα Τρίκαλα

Όπως είναι ήδη γνωστό, το Born to be murdered είναι μια ιταλοαμερικανική παραγωγή που γυρίζεται εξ ολοκλήρου στην Ελλάδα. Ένα θρίλερ στο οποίο ένα νεαρό ζευγάρι παγιδεύεται σε μια θανατηφόρα συνωμοσία κατά τη διάρκεια των διακοπών του στα δικά μας Τρίκαλα. 

Επιλέχθηκαν 120 κομπάρσοι από την πόλη μας, η οποία με πολύ μεγάλη χαρά και ενθουσιασμό υποδέχτηκε και έζησε αυτό το λαμπερό γεγονός. Έντυπος και ηλεκτρονικός τύπος αφιέρωσαν αρκετό από τον χώρο τους, δίνοντας στο κοινό εικόνες και ειδήσεις για τα κινηματογραφικά τεκταινόμενα.   

Πρωταγωνιστής είναι ο γιος του βραβευμένου με δύο Όσκαρ ηθοποιού Ντένζελ Γουάσινγκτον, Τζον Ντέιβιντ Γουάσινγκτον, που φέτος πρωταγωνίστησε στην ταινία BlacKkKlansman (Η παρείσφρηση), χαρίζοντας στον σκηνοθέτη της Σπάικ Λι το Όσκαρ σεναρίου.

Παραγωγός της ταινίας είναι ο Λούκα Γκουαντανίνο με τα πολύ επιτυχημένα Call Me by Your Name, (Να με φωνάζεις με το όνομά σου), και το πρόσφατο Suspiria,  και σκηνοθέτης ο σύντροφός του Φερντινάντο Τσίτο Φιλομαρίνο. 

Κανείς μας δεν ξέρει τι είναι αυτό που οδήγησε τους δύο Ιταλούς σκηνοθέτες να διαλέξουν τα Τρίκαλα ανάμεσα σε τόσες άλλες πόλεις της Ελλάδας, τοποθετώντας την δράση της ταινίας τους στην όμορφη πόλη μας.

Το σίγουρο είναι πως κάτι παραπάνω ξέρουν και μέσα στο μυαλό τους όταν για πρώτη φορά «έβλεπαν» τα πλάνα της ταινίας τους, ήξεραν πως δεν θα ταίριαζε τίποτα περισσότερο από τον εμβληματικό Μύλο Ματσόπουλου των Τρικάλων. 

Τίποτα καλύτερο από το μοναδικό σε αρχιτεκτονική κτήριο του Σιδηροδρομικού Σταθμού της πόλης, έναν από τους ελάχιστους εναπομείναντες πανέμορφους σταθμούς τρένων της Ελλάδας, που γκρέμισε τα πάντα. Ακόμη και τα γυρίσματα που έγιναν μέσα στην πόλη είναι σε σημεία της που κρατούν ακόμη το χρώμα και το ύφος του όμορφου παρελθόντος, δένοντας απολύτως με τα δύο άλλα υπέροχα κτήρια τα οποία απέχουν έτη φωτός από την σύγχρονη εποχή.   

Χαιρόμαστε πάρα πολύ για την επιλογή τους και με αγωνία περιμένουμε να τα δούμε όλα αυτά στην μεγάλη οθόνη. 

Και γιατί όχι? Αυτήν την φορά τα Τρίκαλα να κερδίσουν ένα Όσκαρ, που πραγματικά το αξίζουν. 

Μαρία Στίμου, trikalaenimerosi.gr, με πληροφορίες από το sakaflias.blogspot.com του Δημήτρη Τσιγάρα