Ατομικό προσκυνηματικό ταξίδι από 8 έως 15 Ιουλίου 2020 και σε πείσμα του κορωνο'ι'ού πραγματοποίησε στην Γαλικία, επαρχία της ΒΔ Ισπανίας ο γράφων, μέλος του ΕΟΣ Αχαρνών και του Συλλόγου Πεζοπορίας Ορειβασίας Τρικάλων (ΣΠΟΡΤ), ταπεινός προσκυνητής του Αγίου Ιακώβου.

Τρία είναι τα σημαντικότερα προσκυνήματα του καθολικού κόσμου. Το Βατικανό, οι Αγιοι Τόποι και η πορεία προς το Σαντιάγκο ντε Κομποστέλα. Στον καθεδρικό ναό της πόλης φυλάσσονται τα οστά του Αγίου Ιακώβου (Σαντιάγκο στα ισπανικά), Μαθητού του Ιησού Χριστού.

Εκεί καταλήγουν τρεις διαδρομές εκατοντάδων χιλιομέτρων, η πρώτη από την βόρεια ισπανική ακτή (καμίνο νόρτε), η δεύτερη από τα Πυρηναία Όρη (καμίνο φρανθές) και η τρίτη από την Πορτογαλία (καμίνο πορτουγκές).

Η ίδια η λέξη καμίνο σημαίνει δρόμος, διαδρομή. Χίλια διακόσια χρόνια πριν, πιστοί άρχισαν να καταφθάνουν πεζή στο Σαντιάγκο προς τιμήν του Αγίου και στα βήματά τους βάδισαν ακόμη και βασιλιάδες.

Παρόμοια προσκυνήματα έχουν όλες οι θρησκείες, όπως η Μέκκα, ο Γάγγης, η Λάσα του Θιβέτ, το Τείχος των Δακρύων με τα χριστιανικά τοιούτα να προέρχονται από την ιουδα'ι'κή παράδοση.

Τα προσκυνήματα σκοπό έχουν τον εξαγνισμό της ψυχής, στην ύπαρξη της οποίας πιστεύουν όλες ανεξαιρέτως οι θρησκείες, πλην όμως ο εξαγνισμός προϋποθέτει σωματική δοκιμασία. Αυτό επίσης είναι αρχαία αντίληψη και θυμίζω εδώ οτι στην αρχαιότατη κινεζική θρησκεία του ταοϊσμού η λέξη τάο σημαίνει εξαγνισμός.

Οι πορείες μέχρι το Σαντιάγκο γίνονται όλον τον χρόνο και εκατοντάδες Ευρωπαίοι έρχονται κυρίως το καλοκαίρι για να περπατήσουν είτε 50, είτε 100, είτε ακόμη και 800 χιλιόμετρα προς τιμήν του Αγίου.

Το ημέτερο ταξίδι άρχισε την 8 Ιουλίου με προσγείωση στην Μαδρίτη, πρωτεύουσα της απανταχού μασκοφορεμένης αυτόν τον καιρό Ισπανίας και από εκεί με διαδρομή λεωφορείου μέχρι την πόλη Λεόν, υπερήφανη πρωτεύουσα της επαρχίας Καστίλλης. Την 9 Ιουλ. ο γράφων είχε την ευκαιρία να επισκεφθεί τα μουσεία και τους ναούς της πόλης.

Ο καθεδρικός ναός της Λεόν, γοτθικού ρυθμού, έργο που κατασκευαζόταν από τον 13ο έως τον 15ο αιώνα, είναι από τους μεγαλύτερους της Ευρώπης. Η ίδια η Λεόν, έδρα της ρωμαϊκής λεγεώνας ''Λέων'', ήταν από τις πρώτες πόλεις επί ρωμαιοκρατίας (από το 66 π.Χ. έως το 450 μ.Χ.), έργο Ρωμαίων, αφού εξεδίωξαν από την Ιβηρική τους Καρχηδονίους.

Με τους Ρωμαίους άρχισε ο εκπολιτισμός και ο αστικός τρόπος ζωής σε μία καθαρά μέχρι τότε αγροτική χώρα χωρίς κρατική οργάνωση. Ο εκλατινισμός της γλώσσας, όπως και ο εκλατινισμός όλων των γλωσσών των ευρωπαϊκών λαών που κατακτήθηκαν από την Ρώμη είχε ως σκοπό την διατήρηση της ενότητας της Αυτοκρατορίας.

Οι Γερμανοί Βησιγότθοι υπό τον Αλάριχο, οι οποίοι κυριάρχησαν από το 450 έως την αραβική κατάκτηση το 700 μ.Χ. ελάχιστα πολιτιστικά στοιχεία άφησαν (Γερμανοί γαρ), αλλά οι Αραβες εκεί δημιούργησαν έναν σπουδαίο πολιτισμό.

Η αδύνατη αραβική κυριαρχία στον βορρά έδωσε την ευκαιρία σε τοπικούς άρχοντες και πολεμάρχους να τους εκδιώξουν και έτσι η Καστίλλη το 1017 έγινε ανεξάρτητο βασίλειο υπό τον Αλφόνσο Α'. 

Η Καστίλλη μαζί με το γειτονικό βασίλειο της Αραγωνίας το 1492 εξεδίωξαν οριστικά τους Αραβες από την Ισπανία, έστειλαν τον Κολόμβο στον Νέο Κόσμο με αποτέλεσμα να γίνουν παγκόσμια δύναμη και έκτοτε η Ισπανία είναι συνεχώς ανεξάρτητο κράτος με την εξαίρεση της ολιγόχρονης ναπολεόντειας κατάκτησης, από την οποία τους απήλλαξαν οι Βρετανοί.

Άφησα την ιστορική και ωραία Λεόν την 9 Ιουλ. για την Βιλλαφράνκα ντε Μπιέρθο, όμορφη κωμόπολη της Καστίλλης επί του δρόμου για το Σαντιάγκο, από όπου είχα ορίσει την αρχή της πορείας μου.

''Ενα μεγάλο ταξίδι αρχίζει με ένα βήμα'' έλεγε ο μέγας Λάο Τσε, ο θεμελιωτής της αρχαίας κινεζικής φιλοσοφίας. Με την φράση αυτή κατά νουν και με σακίδιο 13 κιλών στην πλάτη την 7.40 π.μ. της 10ης Ιουλίου άρχισα την πορεία μου.

Στόχος της ημέρας ήταν η ορεινή μικρή κοινότητα Γκεμπρέϊρο, το πρώτο χωριό της Γαλικίας. 32 χιλιόμετρα, τα μισά εκ των οποίων επί ασφάλτου και τα υπόλοιπα σε συνεχώς ανηφορικό χωμάτινο δρόμο με εξοντωτική ανάβαση υψομετρικής διαφοράς 800μ., πλην όμως εξαίσιας ομορφιάς και με αρκετό πράσινο.

Στην πορεία ανακάλεσα πολλάκις στην μνήμη τον αξέχαστο στίχο του Μίκη Θεοδωράκη ''φεγγάρι μάγια μούκανες και περπατώ στα ξένα'',διερωτώμενος για μία ακόμη φορά τι οδηγεί εμάς τους ταξιδευτές στην ατελείωτη περιπέτεια και σωματική βάσανο, χωρίς απάντηση. Ισως αυτό να είναι καλό, διότι η απουσία απάντησης επιτρέπει την συνέχιση της αναζήτησης σε όσους την επιζητούν.

Ισως πάλι η απάντηση να είναι οτι όταν ζητούμε από τον Θεό να μας δώσει δύναμη, Αυτός μας δίνει προβλήματα να λύσουμε, ύψη να ανέβουμε και χιλιόμετρα να διανύσουμε. Αγνωστες οι βουλές Του. Οι προσκυνητές-πεζοπόροι της ημέρας δεν ήταν πάνω από 13 ή 14, όλοι νέοι με ελαφρά σακίδια, λίγοι για μέσα καλοκαιριού. Μάλλον εδώ ο κορωνοϊός έπαιξε τον ρόλο του.

Το μεσημέρι μπήκαμε στην Γαλικία, την ισπανική επαρχία ακριβώς βόρεια της Πορτογαλίας. Χώρα Κελτών κατά την αρχαιότητα (πριν τους Ρωμαίους) , της οποίας το όνομα μάλλον προέρχεται από την λέξη Gaulle (Γκωλ, Γαλάτες, η ρωμαϊκή ονομασία των Κελτών) λαός υπερήφανος και άκρως συντηρητικός.

Χώρα ανδρών επιφανών η Γαλικία ήταν η γενέτειρα του Στρατηγού Φρανσίσκο Φράνκο και η μακρυνή πατρίδα του Φιντέλ Κάστρο, προσωπικότητες που καθόρισαν την Ιστορία των χωρών τους, ο καθένας ακολουθώντας τον δικό του δρόμο (επιτρέψατέ μου εδώ μία ιστορική λεπτομέρεια.

Ο μοναδικός φίλος του κομμουνιστή ηγέτη Φιντέλ Κάστρο στην Ευρώπη, ο άνθρωπος με τον οποίον δεν αντάλλαξαν ποτέ ούτε μία κακή κουβέντα ήταν ο ακροδεξιός ηγέτης Φρανσίσκο Φράνκο της Ισπανίας. Πολύ φυσικό, μιας και μιλάμε για κοντοχωριανούς).

Αφίχθην την 14.40 στο Γκεμπρέ'ι'ρο μετά από πορεία 7 ωρών και 32 χλμ. και έθεσα την σφραγίδα στο έγγραφο πορείας, στοιχείο απαραίτητο που αποδεικνύει τα χιλιόμετρα που διανύει κάθε ημέρα ο πεζοπόρος προς το Σαντιάγκο. Σύμφωνα με την κυρία ξενοδόχο, η οποία έκανε την πορεία το 1998, κατά την δεκαετία '90 δεν υπήρχαν ξενοδοχεία στην διαδρομή, οι άνθρωποι εκοιμώντο σε σκηνές, τις οποίες μετέφεραν οι ίδιοι.

Η 11η Ιουλίου, δεύτερη ημέρα, ήταν η δυσκολώτερη όλων. Την 8.05 π.μ. άρχισα την κατάβαση από το ορεινό και δροσερό Γκεμπρέϊρο  έχοντας μία υπέροχη θέα της γαλικιανής υπαίθρου, καταπράσινης με χαμηλή δασική βλάστηση.

Κατά τα πρώτα 20 χλμ. συνάντησα 15-20 πεζοπόρους (όλοι νέοι επίσης) πεζοπορώντας προς όλο και χαμηλότερο υψόμετρο, περνώντας ανάμεσα από μικρά αγροτικά και κτηνοτροφικά χωριά με οικίες επί το πλείστον λιθόκτιστες και στέγες που θυμίζουν ηπειρώτικη τέχνη. Αρκετοί μικροί ποταμοί με πλούσιο πράσινο περιβάλλον μας χάριζαν δροσιά σε μια ζεστή ημέρα.

Ομως, τα τελευταία δύσκολα 26 χλμ. επί της ασφάλτου μέχρι την πόλη Σάρρια ο γράφων διαπίστωσε οτι ήταν τελείως μόνος, πράγμα που σημαίνει οτι πολλοί πεζοπόροι, παρότι νεότατοι προτιμούν πιο εύκολους και μηχανοκίνητους τρόπους για τον τελικό προορισμό της ημέρας. Τελικά, μετά από 12 ώρες σκληρής πορείας 46χλμ. υπό τον ήλιον ο γράφων έφθασε επιτέλους στην Σάρρια την 19.55 , κλείνοντας αυτήν την τρομερή ημέρα.

Η Σάρρια απέχει 100χλμ. από το Σαντιάγκο μέσω του μονοπατιού, επομένως ήταν αδύνατον να καλυφθούν αυτά σε 2 ημέρες. Κατόπιν αυτού την 12η Ιουλ. πήρα το λεωφορείο για την κωμόπολη Αρθούα και την 12.30 μ.μ. ξεκίνησα την πορεία 21χλμ. για την κωμόπολη Πεντρούσο μέσω του κανονικού για τους προσκυνητές μονοπατιού.

Ευτυχώς το μονοπάτι αυτό ήταν σκιερό και παραπλεύρως αυτού αγρότες, αγροί, αγροικίες, αγελάδες και δάση έδιναν μια ευχάριστη βουκολική αίσθηση. Παρόλα αυτά, κάποια χιλιόμετρα στην άσφαλτο και κάτω από το ανελέητο ισπανικό λιοπύρι δεν τα αποφύγαμε (πληθυντικός, διότι εκτός εμού πεζοπόρησαν και άλλοι 5). Έφθασα στο Πεντρούσο την 18.30 μετά από 6 ώρες πορείας αρκετά κουρασμένος, έχων και την κόπωση της προηγούμενης ημέρας.

Η επόμενη, 13 Ιουλίου ήταν η τελευταία ημέρα πεζοπορίας και η πλέον εύκολη. 21 χιλιόμετρα με χώριζαν από το Σαντιάγκο και έχοντας αναπαυθεί καλώς εκκίνησα την πορεία την 8.45 π.μ. Η διαδρομή ήταν επί το πλείστον υπέροχη ανάμεσα σε δάση ευκαλύπτου, θυμίζοντα τροπική ζούγκλα.

Οι πεζοπόροι της ημέρας δεν ήταν πάνω από 10, αποδεικνύοντας οτι εφέτος οι προσκυνητές θα είναι ολίγοι και όχι εκατοντάδες, όπως άλλες κανονικές χρονιές. Παρόλα αυτά, οι Ισπανοί χωρικοί είναι και θα είναι πάντα φιλικοί προς εμάς και ο γράφων δεν θα ξεχάσει ποτέ την ευχή ''buen camino'' (μπουέν καμίνο, καλό δρόμο), μια ευχή που άκουσε δεκάδες φορές στην τετραήμερη πορεία του.

Αξέχαστοι επίσης θα μου μείνουν και οι κτιστοί δείκτες της πορείας, ύψους περίπου 70 εκ. σε σχήμα οβελίσκου και με αποτύπωση ενός κογχυλιού (σήμα κατατεθέν του Αγίου Ιακώβου στην Ισπανία)  που δείχνουν τον δρόμο και τα εναπομείναντα μέχρι το Σαντιάγκο χιλιόμετρα. Χιλιάδες τέτοιοι δείκτες υπάρχουν σε όλη την χώρα και όλοι οδηγούν στο Σαντιάγκο, το κράτος δεν εφείσθη χρημάτων για το έργο αυτό.

Αξέχαστη θα μου μείνει και η στιγμή που αντίκρυσα επιτέλους την πόλη, περίπου 2 χλμ. πριν το τέλος και η συγκίνηση που με κατέλαβε εκείνη την στιγμή, αναλογιζόμενος και πόση συγκίνηση θα είχαν στο ίδιο ακριβώς σημείο χιλιάδες άλλοι προσκυνητές χίλια χρόνια πριν που έκαναν αυτό το ταξίδι με πολύ περισσότερα χιλιόμετρα και πολύ δυσκολώτερες συνθήκες. Ο γράφων αποδίδει άπειρη τιμή σε μια τέτοια πίστη.

Την 14.40 οι αρμόδιοι του Γραφείου Προσκυνητών έθεσαν την τελευταία σφραγίδα στο έγγραφο πορείας μου και η περιπέτεια τελείωσε έχοντας διανύσει 120 χιλιόμετρα σε 4 ημέρες με 13 κιλά στην πλάτη και έχοντας άπειρες εικόνες στην μνήμη μου από τα μέρη που πέρασα και τους ανθρώπους που συνάντησα και με κάποιους μίλησα.

Το ταξίδι έκλεισε την 14η Ιουλίου με περιήγηση στην ωραιότατη πόλη Σαντιάγκο ντε Κομποστέλα, στα μουσεία της και στους ναούς της.  Ο καθεδρικός ναός του Σαντιάγκο, επίσης από τους μεγαλύτερους του καθολικού κόσμου, φυλάσσει τα οστά του Αγίου Ιακώβου, ο οποίος στα ισπανικά καλείται Χάκομπο ή Σαντιάγκο.

Στο Μουσείο Προσκυνητών αναφέρεται οτι ο Αγιος Ιάκωβος, αδελφός του Ευαγγελιστή Ιωάννη, δίδαξε τον Χριστιανισμό στην ρωμα'ι'κή Ισπανία και αφού επέστρεψε στην Ιουδαία το έργο του συνέχισαν οι μαθητές του. Ρωμαίοι χριστιανοί στρατιώτες μετέφεραν τα οστά του στο σημερινό Σαντιάγκο.

Από το 820 μ.Χ. ο τότε τοπικός επίσκοπος έκτισε σπουδαίο ναό για την φύλαξη των οστών και έκτοτε άρχισαν πολλοί προσκυνητές από όλον τον δυτικό χριστιανικό κόσμο να επισκέπτονται τον ναό και να προσκυνούν τα οστά. 

Ο βασιλιάς Αλφόνσος Α' της Αστούριας, ο οποίος το 1017 χρησιμοποιώντας κυρίως Γαλικιανούς στρατιώτες ενοποίησε όλες τις βορειοδυτικές και βόρειες ισπανικές ηγεμονίες σε ένα βασίλειο με πρωτεύουσα την Λεόν, ακριβώς αυτήν την πίστη των πιστών προς τον Αγιο Ιάκωβο και το προσκύνημα εκμεταλλεύτηκε για να ενοποιήσει την χώρα και να εδραιώσει την εξουσία του.

Δηλαδή, ο Αγιος Ιάκωβος ως μνήμη και πίστη έπαιξε τεράστιο ρόλο για την μετέπειτα ιστορική πορεία όλης της Ισπανίας (σσ. οι μεγάλοι βασιλείς ευρίσκουν πάντα ένα όφελος γι'αυτούς  σε κάθε πλευρά της ζωής). 475 χρόνια μετά ο τελικός στόχος επετεύχθη με την πλήρη απελευθέρωση από τους Αραβες υπό την ηγεσία του Φερδινάνδου της Καστίλλης και της συζύγου του Ισαβέλας της Αραγωνίας.

Στο ίδιο το μουσείο παρουσιάζεται οτι μόνον όσοι πιστεύουν υποβάλλονται στην δοκιμασία διαδρομής εκατοντάδων χιλιομέτρων για απότιση φόρου τιμής σ'έναν Μαθητή του Χριστού και οτι όλη η διαδικασία είναι μια πνευματική αυτοκάθαρση και μια προσπάθεια επικοινωνίας με το θείο.

Ο γράφων μπορεί να το επιβεβαιώσει αυτό, διότι στις 4 αυτές σκληρές ημέρες πολλάκις ζήτησε από τον Θεό να μου δώσει δύναμη. Και πράγματι, όπως διαπίστωσα παρατηρώντας και τους υπόλοιπους συνοδοιπόρους μου, έναν πιστό και αποφασισμένο ταξιδευτή κανένα εμπόδιο και κανένας κορωνο'ι'ός δεν μπορεί να σταματήσει. Ό'τι έκανα το έκανα για την πίστη μου και για την πατρίδα μου την Ελλάδα, ρε γαμώτο.

Κλείνοντας, εύχομαι πολλή δύναμη και''buen camino'' σε όλους τους επόμενους προσκυνητές του Σαντιάγκο ντε Κομποστέλα και την καλύτερη των τυχών για τον λαό της Γαλικίας, ο οποίος είναι μεν πτωχός, πλην υπερήφανος για τον συντηρητισμό και τον πατριωτισμό του (γενέτειρα του Φρανσίσκο Φράνκο γαρ), η γενναιότητα του οποίου έπαιξε τεράστιο ρόλο στην απελευθέρωση της Ισπανίας τον Μεσαίωνα.

Ιωάννης Ξηρός