(Ξαναδιαβάζοντας το μνημόνιο στο σημείο που αφορά την εκπαίδευση)

«Οι αρχές θα διασφαλίσουν τον περαιτέρω εκσυγχρονισμό του τομέα της εκπαίδευσης σύμφωνα με τις βέλτιστες πρακτικές της ΕΕ, …σε συνεργασία με τον ΟΟΣΑ και ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες…. Μεταξύ άλλων, η επανεξέταση θα αξιολογήσει την υλοποίηση της μεταρρύθμισης του «Νέου Σχολείου», …την αποδοτικότητα και αυτονομία των δημόσιων εκπαιδευτικών μονάδων, την αξιολόγηση και διαφάνεια σε όλα τα επίπεδα…, και θα προτείνει συστάσεις σύμφωνα με τις βέλτιστες πρακτικές των χωρών του ΟΟΣΑ».
ΜΝΗΜΟΝΙΟ (2015). Ν. 4336, ΦΕΚ 94, τ.Α΄, 14-8-2015, (σελ. 1026-1027).

Αν θέλουμε να έχουμε κάποιες απαντήσεις στο ποιοι είναι οι στόχοι της κυβέρνησης και του υπουργείου Παιδείας, θα πρέπει να πάμε δύο χρόνια πίσω, στην υπογραφή του 3ου μνημονίου το καλοκαίρι του 2015. Ας δούμε μόνο τέσσερις πτυχές από όσα μας εξαγγέλθηκαν, βιώνουμε ή μας περιμένουν .
Αξιολόγηση:
Το Υπουργείο επιχειρεί αναβάθμιση της Α.ΔΙ.Π.Π.Δ.Ε. (που θα καταργούνταν). Αυτό σημαίνει ότι η αξιολόγηση με τη μορφή της αυτοαξιολόγησης θα προχωρήσει αφού είναι δέσμευση της Κυβέρνησης στο ντόπιο και ξένο κεφάλαιο, ενώ αναφέρεται ρητά στο Μνημόνιο. Στην τελευταία μάλιστα ετήσια έκθεση της η Α.ΔΙ.Π.Π.Δ.Ε  θεωρεί καλύτερη μέθοδο αξιολόγησης την αυτοαξιολόγηση, κρατώντας την εξωτερική αξιολόγηση σε εφεδρεία προς το παρόν. Αυτό που προέχει, πάντα σύμφωνα με την ίδια έκθεση, είναι να εμπεδωθεί η κουλτούρα της αξιολόγησης.
Φυσικά, ένα από τα κύρια προβλήματα του Υπουργείου είναι πολιτικό: Πώς να εφαρμόσει από την μια την αξιολόγηση,  ενώ από την άλλη να την παρουσιάσει διαφορετική από αυτή του 2013-4, ενάντια στην οποία είχε υψώσει κορώνες τότε ο ΣΥΡΙΖΑ και οι ΣΥΝΕΚ στην εκπαίδευση.
Μαθητεία: Η Μαθητεία είναι σαφής επιταγή της Τρόικας, έστω κι αν το Υπουργείο την διαφημίζει ως κάτι καινούργιο και πρωτοπόρο. Δεν είναι ούτε το ένα, ούτε το άλλο. Είναι μια δοκιμασμένη συνταγή φτηνού εργατικού δυναμικού, η οποία ήδη έχει αποκτήσει αποδοχή στον τουριστικό τομέα. Από την άλλη, είναι φανερό ότι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις είναι δύσκολο να δεχτούν την μαθητεία, ειδικά αν δεν ξέρουν οι ίδιες τι μέλλει γενέσθαι για την συνέχεια της λειτουργίας τους. Χαρακτηριστικό είναι ότι από τους μαθητευόμενους του νομού Τρικάλων, μόνο ένας πήγε σε ιδιωτική επιχείρηση και οι άλλοι «μαθήτευσαν» στους ΟΤΑ του νομού. Επειδή η μαθητεία φαίνεται να καρκινοβατεί στην μεγάλη εικόνα της, το Υπουργείο προσπαθεί να την ενισχύσει θεσμικά.
Αύξηση ωραρίου-ειδικότητες: Η αύξηση του ωραρίου το 2013 έγινε σύμφωνα με την υπόδειξη της έκθεσης του ΟΟΣΑ του 2011 και στην ανάγκη να καλυφθούν τα τεράστια κενά από τους μηδενικούς διορισμούς. Ακόμα και τώρα υπάρχει στο οπλοστάσιο η αύξηση του ωραρίου, με την κατάργηση της μείωσης των ωρών για τους παλιότερους καθηγητές, όμως φαίνεται ότι μια οριζόντια αύξηση δεν λύνει το πρόβλημα, ειδικά στην δευτεροβάθμια. Εκεί παρατηρούνται σε άλλους κλάδους ελλείψεις και σε άλλους υπεραριθμίες.
Η άλλη λύση που διαφημίζεται εδώ και χρόνια, τόσο από τον ΣΥΡΙΖΑ, όσο και από την ΝΔ είναι η συγχώνευση των ειδικοτήτων, οι οποίες χαρακτηρίζονται ως υπερβολικές. Ας αφήσουμε το γεγονός ότι αυτές οι ειδικότητες είχαν χαιρετιστεί ως ευλογία για την εκπαίδευση και ότι θα έδιναν επαγγελματικές διεξόδους όταν θεσπίστηκαν κι ας δούμε τους στόχους τους: Ουσιαστικά ο εκπαιδευτικός δεν θα διδάσκει αναγκαστικά αυτό το οποίο σπούδασε, αλλά και με μια μικρή επανακατάρτιση, όπως ωραία το έθεσε ο κ. Μητσοτάκης πρόσφατα, να μπορεί να διδάσκει και διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα.
Φυσικά όλο αυτό γίνεται για το καλό μας, σύμφωνα με τον κ. Γαβρόγλου: Για να αποκτήσουν οι εκπαιδευτικοί την αίσθηση του συν-ανήκειν και να μην μετακινούνται σε πολλά σχολεία. Κι αυτό το λένε την ίδια στιγμή που ετοιμάζουν μετακινήσεις ενδοπεριφερειακά! Να μην αναφέρω και την μείωση του αριθμού των αναπληρωτών, οι οποίοι χρόνια τώρα είναι όμηροι της πολιτικής της αδιοριστίας και των ελαστικών σχέσεων εργασίας.
Διορισμοί: Έχουν καταντήσει πλέον ανέκδοτο οι 20000 διορισμοί που είχε εξαγγείλει ο κ. Φίλης. Είναι φανερό ότι οι διορισμοί, αν και όποτε γίνουν, θα είναι ελάχιστοι, καθώς υποδείχθηκε από τους «θεσμούς» ότι λόγω της κρίσης το μαθητικό δυναμικό θα μειωθεί κατά 25%. Επίσης, για να πραγματοποιηθούν, χρειάζονται προαπαιτούμενα, όπως η αξιολόγηση και άλλες αλλαγές.
Μία από αυτές βρίσκεται στην περίφημη αυτονομία της σχολικής μονάδας. Πάλι ο κ. Μητσοτάκης, με τον γνωστό κυνικό λόγο του, περιγράφει ξεκάθαρα το πλάνο: Αυτονομία σχολικής μονάδας, ελεύθερη επιλογή εκπαιδευτικών και αντικειμένων. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Κατηγοριοποίηση σχολείων και διορισμό κατά το δοκούν εκπαιδευτικών σε προσωπική βάση και με κριτήρια εντελώς αδιαφανή. Σε αυτή την λογική ξεφουρνίζονται φαεινές για κουπόνια και πιέσεις στους εκπαιδευτικούς να γεμίσουν το portfolio τους με κάθε είδους σεμινάρια.
Δεν χρειάζεται και πολύ μυαλό για να καταλάβει κανείς ότι αυτό σημαίνει ταξική παιδεία και σπάσιμο κάθε είδους συλλογικότητας για τους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι θα εξαρτώνται από τον διευθυντή και τους τοπικούς άρχοντες για την συνέχεια της θητείας τους. Αυτό το οποίο αξίζει να τονιστεί είναι ότι κι αυτό το μοντέλο έχει εφαρμοστεί παλιότερα σε χώρες όπως οι ΗΠΑ και έχει αποδειχθεί άκρως καταστροφικό για σχολεία, μαθητές και εκπαιδευτικούς.
Αποδοχή, υποταγή, μοιρολατρία ή κίνημα;
Μερικά από όσα αναφέρονταν στο Μνημόνιο και τα παρεπόμενα του (αξιολογήσεις, εκθέσεις κτλ) έχουν πραγματοποιηθεί, άλλα έχουν εξαγγελθεί κι άλλα κρατούνται ως εφεδρεία. Φυσικά, κανείς δεν πρέπει να βλέπει μηχανιστικά αυτά τα μνημόνια, ως θέσφατα που αναγκαστικά θα πέσουν στα κεφάλια μας, ούτε να πιστεύει ότι δεν μπορούν να ανατραπούν από το κίνημα. Είναι όμως αρκετά αποκαλυπτικά από τις προθέσεις της αστικής τάξης και των ιμπεριαλιστών για την πορεία της εκπαίδευσης στην χώρα μας.
Το κακό είναι πώς υπάρχουν μέσα στους κόλπους των εκπαιδευτικών μεμονωμένες ή και οργανωμένες φωνές (βλ ΔΑΚΕ, ΣΥΝΕΚ, ΠΕΚ), οι οποίες με τον έναν ή τον άλλο τρόπο όχι μόνο συμφωνούν με όλα αυτά, αλλά προλειαίνουν και το έδαφος για την εφαρμογή τους, σπέρνοντας παράλληλα ηττοπάθεια. Χαρακτηριστική είναι η άρνηση της πλειοψηφίας της ΟΛΜΕ να συμμετάσχει ο κλάδος στον αγώνα ενάντια στην αξιολόγηση, λέγοντας ότι οι εκπαιδευτικοί είναι ιδιαίτερο κομμάτι, δεν θα μας πειράξουν κτλ. Κάτι παρόμοια ακούγαμε και για το ενιαίο μισθολόγιο και οι μισθοί μας καταβαραθρώθηκαν…
Αν θέλουμε να δούμε την πραγματικότητα κατάματα, δεν πρέπει να περιμένουμε μόνο καλό δεν πρέπει να περιμένουμε από όλες αυτές και άλλες φαεινές, ούτε για τους εκπαιδευτικούς ως εργαζόμενους, ούτε για την πλειοψηφία των μαθητών και των λαϊκών στρωμάτων.
Το ερώτημα το οποίο τίθεται λοιπόν δεν είναι αν όλα αυτά πρέπει να ανατραπούν από το κίνημα, αλλά το πώς θα ανατραπούν.
Η απάντηση σε αυτό δεν μπορεί να δοθεί παρά μόνο μέσα από την συλλογικότητα, τις Γενικές Συνελεύσεις του κλάδου και τις κινητοποιήσεις μας.
Κώστας Μιχαλάκης
Μέλος Αγωνιστικής Κίνησης Εκπαιδευτικών Τρικάλων
Μέλος ΔΣ ΕΛΜΕ Τρικάλων