Νήσους των Μακάρων ονόμαζε στο Συμπόσιο ο θείος Πλάτων κάποια νησιά πέραν των Ηρακλείων Στηλών (σημερινό Γιβραλτάρ) στα οποία κατοικούν άνθρωποι ευτυχισμένοι, χωρίς πολέμους, διενέξεις και εισβολές αλλοφύλων. Ο Πλάτων είχε φαίνεται πληροφορίες από την Βόρειο Αφρική, πιθανώς και από την Αίγυπτο οτι υπάρχουν κάποια νησιά στον Ατλαντικό Ωκεανό ανέγγιχτα από πολέμους με κατοίκους αυτάρκεις και ευτυχείς και τα ονόμασε νησιά των μακάρων (μακάριος, ο ευτυχής άνθρωπος).

Αυτά λοιπόν ήταν τα νησιά των μακάρων και όχι τα βρετανικά νησιά, όπως μερικοί νομίζουν (ο Πυθέας ο Μασσαλιώτης που ανακάλυψε την Βρετανία, Ιρλανδία και Ισλανδία ήταν πολύ μεταγενέστερος του Πλάτωνα). Ο γράφων και δώδεκα άλλοι συνοδοιπόροι του χρειάστηκε να ταξιδέψουμε για ένα πεζοπορικό και τουριστικό ταξίδι στην Τενερίφη, το μεγαλύτερο νησί των Καναρίων Νήσων για να μάθουμε από τους ντόπιους οτι τα Κανάρια, η Μαδέϊρα, οι Αζόρες και το Πράσινο Ακρωτήριο ονομάζονται από όλους αυτούς συλλογικά Μakaronesia, ελληνιστί Μακαρονησία, επομένως οι πληροφορίες του Πλάτωνος ήταν ορθές και το όνομα που ο μέγας αρχαίος φιλόσοφος έδωσε στα νησιά αυτά επέζησαν των αιώνων (προφανώς οι Ευρωπαίοι μεταφραστές από τα αραβικά των έργων του Πλάτωνος επεσήμαναν αυτήν την ορολογία και η ισπανική αυλή την επισημοποίησε).

Το ταξίδι στην Τενερίφη ήταν από 4 έως 12 Φεβ. 2023 και οργανώθηκε από τον Ελληνικό Πολιτιστικό Ορειβατικό Σύλλογο Φυλής Αττικής του οποίου μέλος αποτελεί και ο γράφων, μέλος επίσης και του Συλλόγου Πεζοπορίας Ορειβασίας Τρικάλων (ΣΠΟΡΤ).

Οι Κανάριες Νήσοι είναι ισπανικό έδαφος και απολαμβάνει αυτονομίας, όπως όλες οι επαρχίες της Ισπανίας (autonomias). Είναι Αρχιπέλαγος και αποτελείται από διάφορα νησιά με μεγαλύτερα την Τενερίφη, όπου ευρίσκεται και η πρωτεύουσα, η Γκομέρα και η Λας Πάλμας. Η πρωτεύουσα είναι η Santa Cruz (Άγιος Σταυρός) στα βόρεια της Τενερίφης. Τα Κανάρια ευρίσκονται απέναντι από την Δυτική Σαχάρα, είναι όπως οι Αζόρες εδάφη ατλαντικά και δεν εντάσσονται γεωγραφικώς σε καμία ήπειρο.

Η οικονομία τους βασίζεται στην αλιεία, την παραγωγή ξυλείας και κηπευτικών (σε τεράστια θερμοκήπια) και στον τουρισμό. Δεν ανήκουν στην τροπική ζώνη (ο Τροπικός του Καρκίνου είναι πολύ κάτω), το κλίμα είναι εύκρατο, στα ορεινά ηπειρωτικό και το καλοκαίρι η θερμοκρασία δεν ξεπερνά τους 30 βαθμούς. Η ονομασία Κανάρια οφείλεται στους μαύρους μεγαλόσωμους σκύλους των αυτοχθόνων κατοίκων που βρήκαν οι Ισπανοί, οι οποίοι στα λατινικά ονομάζονται canes, εξ'ού και Κανάρια (μην γελιέστε, δεν υπάρχουν καναρίνια στα Κανάρια).

Τα Κανάρια κατοικούντο από αιώνων από βερβερικές φυλές της Βορείου Αφρικής. Η μακαριότητά τους έληξε το 1404 όταν οι πρώτοι Ευρωπαίοι τα ανακάλυψαν (ένας Νορμανδός, ο Μπετανκούρ τα ανακάλυψε και τους έδωσε την ονομασία Κανάρια λόγω των σκύλων) και αργότερα Ισπανοί και Πορτογάλοι τα διεκδίκησαν ο καθείς για τον εαυτό του ως απαραίτητη βάση στον δρόμο για τον Νότο. Την διαφορά έλυσε ο Πάπας Κλήμης που το 1476 έδωσε τα Κανάρια και την Μαδέϊρα στην Ισπανία και τις Αζόρες Νήσους στην Πορτογαλία και ούτως παραμένουν έως σήμερα.

Οι Ισπανοί υποδούλωσαν και εν πολλοίς κατέσφαξαν τους ιθαγενείς, πολλοί εκ των οποίων επωλήθησαν ως σκλάβοι (η δουλεία ήταν επίσημη πολιτική των Ισπανών και των Πορτογάλων έως το 1809, οπότε την κατήργησαν βιαίως οι Βρετανοί). Την σφαγή κατάφερε να σταματήσει κάποιος ιθαγενής αρχηγός (τον οποίον οι Ισπανοί ονόμασαν Αλόνσο Ντίαζ), ο οποίος ήλθε σε συμφωνία μαζί τους υποσχόμενος υποταγή και ενσωμάτωση. Πράγματι, ο μοναχός αδελφός Πέντρο της Γουατεμάλας εκχριστιάνισε τους εναπομείναντες αυτόχθονες και σήμερα λίγοι απόμειναν από αυτούς στην νήσο Γκομέρα. Αυτή ήταν η τύχη των Μακαρίων του Πλάτωνα. Μας ανεφέρθη οτι οι σημερινοί ντόπιοι είναι βεβαίως κανονικοί και νομοταγείς Ισπανοί πολίτες, πλην όμως η απόσταση από την μητροπολιτική Ισπανία τους αποκόπτει ψυχικά από αυτήν. Προς σύσφιγξη των σχέσεων το κράτος και η Iberia επιδοτούν γενναίως το αεροπορικό εισιτήριο των ντόπιων για την Ισπανία ως μέτρο διατήρησης της συνοχής της χώρας.

Πίσω στο ταξίδι μας, την 4 Φεβ. η ομάδα διανυκτέρευσε στο ψυχρό Μιραφλόρ και την 5 Φεβ. την 09.00 ξεκίνησε για την πρώτη πορεία της αποστολής. Η πορεία ήταν στην ευρύτερη περιοχή του Μιραφλόρ με την ονομασία Καμίνο ντε Τσάσνα με σκοπό την πρώτη γνωριμία με το φυσικό περιβάλλον της. Η περιοχή είναι πευκόφυτος με το ενδημικό είδος pinus canariensis. Τα δάση αυτά καίγονται συχνά, πλην όμως η σκληρότητα του εσωτερικού του κορμού δεν επιτρέπει στην φωτιά να του κάνει κακό.

Αποτέλεσμα, σε τρία χρόνια το δάσος είναι πλήρως αναγεννημένο. Δυστυχώς το πεύκο αυτό δεν ευδοκιμεί σε χώρες όπως η Ελλάδα, διότι δεν αγαπά το πολύ νερό. Άλλο χαρακτηριστικό των υπέροχων πευκοδασών της Τενερίφης είναι και το λεγόμενο pino cordo (χοντρό πεύκο), άτομα ηλικίας 600-900 ετών με διάμετρο 8-9 μέτρων και ύψος 40-50 μέτρα, αληθινά θαύματα της φύσης, είδαμε τρία από αυτά στην διαδρομή. Ένα άλλο θαύμα της φύσης που είδαμε εκείνη την ημέρα ήταν το περίφημο paisaje lunar (σεληνιακό τοπίο). Δύο πλαγιές ψαμμητικής άμμου πετρωμένης που κατέληγαν σε  κόκκινη σκεπή σαν καπέλο και κάποια δέντρα ανάμεσά τους.

Το τοπίο έγινε έτσι λόγω της διάβρωσης του εδάφους και σε χρόνια θα αλλάξει όψη, όπως άλλαξε πολλές φορές στο παρελθόν. Επιστρέψαμε στο χωριό την 18.00 πλήρεις εικόνων από καλογραμμένα και άψογα συντηρημένα μονοπάτια τα οποία συντηρούνται από τους τοπικούς Δήμους προς εξυπηρέτηση των πεζοπόρων, οι οποίοι αφθονούν στα νησιά αυτά (τα Κανάρια δεν είναι μόνο για νεονύμφους και λοιπούς καλοπερασάκηδες των πεντάστερων ξενοδοχείων, όπως νομίζουν ορισμένοι). Επίσης, παρατηρήσαμε παντού πετρώματα λάβας από εκρήξεις ηφαιστείων (η τελευταία μεγάλη έγινε το 1907), δεδομένου οτι τα νησιά αυτά είναι ηφαιστειογενή.

Την 6 Φεβ. λόγω χιονόπτωσης στο όρος Τέϊντε αναβάλαμε την ανάβασή μας και  ως εναλλακτική λύση ο Ισπανός οδηγός βουνού Χαβιέρ μας πρότεινε μια πορεία στα ΝΔ του νησιού. Κατευθυνθήκαμε εκεί και από το χωριό Sandiago de Teide την 09.30 αρχίσαμε την πορεία σε μια περιοχή καθαρά ηφαιστειογενή. Γύρω από το μονοπάτι υπάρχουν βουνά τα οποία κάποια στιγμή είναι πιθανό να εκραγούν και γι'αυτό οι Αρχές απαγορεύουν την ανάβασή τους. Η πορεία συνεχίστηκε σε ένα υπέροχο πευκοδάσος και κατόπιν αυτό έδωσε την θέση του σε ένα τοπίο χοντρής μαύρης ηφαιστειακής άμμου, τοπίο απόκοσμο, πλην όμως επιβλητικό και γοητευτικό που παρουσιάζει στον πεζοπόρο τα αποτελέσματα των εκρήξεων. Το χωριό Σαντιάγκο (Ιάκωβος)  σώθηκε από την τελευταία μεγάλη έκρηξη του 1907 και στο μέρος που σταμάτησε η λάβα οι ντόπιοι έκτισαν ένα ιερό. Φθάσαμε υπό ισχυρή βροχή την 16.00 στο χωριό San Jose (Άγιος Ιωσήφ) και το βράδυ διανυκτερεύσαμε στην ωραία παραλιακή πόλη Ρεαλέχος (Realejos).

Η 7 Φεβ. ήταν αφιερωμένη στην περιοχή Καλντέρα του Εθνικού Πάρκου Κορόνα Φορεστάλ και η διαδρομή μας ονομαζόταν Λος Όργκανος. Την 10.00 εκκινήσαμε από μια πευκόφυτη περιοχή απίστευτης ομορφιάς με οδηγό βουνού τον Κάντιντο. Τα δάση εκεί θυμίζουν τα απέραντα δάση του Καναδά. Η περιοχή αυτή δεν είναι ηφαιστειογενής και δεν υπάρχουν απομεινάρια πετρωμένης λάβας. Είναι διαφορετικού φυσικού κάλλους με άφθονα νερά και σχηματισμούς βράχων, κατάφυτη από πεύκα και άλλα είδη. Η πορεία ήταν σε συνεχή βροχή και τελείωσε την 15.30, οπότε επιστρέψαμε στην Ρεαλέχος. Μια από τις ωραιότερες εκπλήξεις της εκδρομής ήταν η επίσκεψη την 8 Φεβ. στο σπήλαιο Cueva del Viento (το Σπήλαιο του Ανέμου) κοντά στην γραφική πόλη Icod de Vinos.

Πριν την επίσκεψη στο σπήλαιο η ομάδα απόλαυσε μια επίσκεψη στην παραθαλάσσια πόλη Πουέρτο ντε λα Κρουζ, η οποία είναι και μεγάλο λιμάνι. Η πόλη είναι άκρως τουριστική με πολυτελή κτίρια και ξενοδοχεία και η θέα του ωκεανού ένα χάρμα ειδέσθαι. Ακολούθως κατευθυνθήκαμε στην περιοχή του σπηλαίου. Η σπηλιά είναι στην πραγματικότητα ένα σύμπλεγμα σηράγγων ενάμισυ με δύο μέτρα κάτω της επιφάνειας του εδάφους και ακόμη εξερευνάται. Οι σήραγγες είναι αποτέλεσμα ηφαιστειακής έκρηξης πριν από 27.000 χρόνια και δημιουργήθηκαν από την ροή της πυρακτωμένης λάβας. Λίγες ώρες μετά την έκρηξη το επάνω στρώμα της λάβας στερεοποιήθηκε, όμως κάτω από το στερεό μέρος η λάβα υπό μορφή χυλού συνέχισε την πορεία της μέχρι την θάλασσα.

Όταν η ροή της λάβας τελείωσε έμεινε κενό, το οποίο σήμερα είναι οι σήραγγες, τις οποίες περπατήσαμε με φακούς κεφαλής επί δίωρον περίπου με ξεναγό που μας εξήγησε αυτό το γεωφυσικό φαινόμενο, το οποίο συναντά κανείς σε λίγα μέρη της Γης, όπως η Χαβάη και η Τενερίφη.  Φύγαμε από την περιοχή πλήρεις γνώσεων γνωρίζοντες οτι η ατμόσφαιρα της Γης και η ίδια η ζωή δημιουργήθηκαν από την δραστηριότητα των ηφαιστείων. Αυτά απόψυξαν τον πλανήτη μας και δημιούργησαν τον αέρα που σήμερα αναπνέουμε. Πάντα όμως εκεί κάτω θα υπάρχει μια δύναμη που κάποια στιγμή θα θελήσει να βγει στον ανοικτό και ελεύθερο αέρα και να ξεχυθεί στην ανοικτή και ελεύθερη θάλασσα. Η δύναμη και ενέργεια αυτή έρχεται με την μορφή της πυρακτωμένης γης, της λάβας.

Η ημέρα έκλεισε με περιήγηση στην γραφική κωμόπολη Ικόντ ντε Βίνος, η οποία φιλοξενεί και δύο     
δένδρα του είδους dracaena cinnabari (το αίμα του δράκου). Είναι είδος που ευδοκιμεί στην νήσο Σοκότρα της Υεμένης και ο θόλος του σχηματίζει μια ομπρέλα που του δίνει το σχήμα του μανιταριού. Είναι ύψους τουλάχιστον 45 μέτρων και ο φλοιός του περιέχει ένα κόκκινο υγρό που οι Υεμενίτες χρησιμοποιούσαν ως φάρμακο. Είδαμε και μερικά ίδια δένδρα και σε άλλες πορείες, δεδομένου οτι τα νησιά Τενερίφη και Σοκότρα (Ινδικός) είναι στο ίδιο γεωγραφικό πλάτος. Ακολούθως φύγαμε προς διανυκτέρευση σε ορεινό ξενοδοχείο της περιοχής Erjos, πάντα στα ΒΔ της Τενερίφης και σε υψόμετρο 1.000μ.

Την 9 Φεβ. η πορεία άρχισε την 08.45 από την περιοχή Έρχος και ήταν μια εξαιρετική διάσχιση δύο κορυφογραμμών με χαμηλή βλάστηση κάκτων, φραγκόσυκων και άλλων ειδών με θαυμάσια θέα στον ωκεανό και τα άλλα νησιά. Τερματίσαμε την πορεία την 16.00 και ακολούθως κατευθυνθήκαμε για διανυκτέρευση στην ωραιότατη και παραδοσιακή πόλη Λαγκούνα (La Laguna) στα βόρεια του νησιού. Η Λαγκούνα ήταν η πρώτη πρωτεύουσα των Καναρίων πριν αυτή μεταφερθεί στην Σάντα Κρουζ. Αποτέλεσε πρότυπο πόλης αποικιακής και η αρχιτεκτονική της αντιγράφηκε στις πόλεις που οι Ισπανοί ίδρυσαν στις Αμερικές. Από το 1999 αποτελεί μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς της Ουνέσκο.    

Η γραφικότερη πεζοπορική εκδρομή της αποστολής ήτα αυτή της 10 Φεβ. στο Εθνικό Πάρκο Ανάγκα στα ΒΑ της Τενερίφης. Την 10.30 από το χωριό Τσαμόργκα αρχίσαμε κατ'αρχάς ανηφορική πορεία σε μέρος με χαμηλή βλάστηση διαφόρων ειδών. Σύντομα ευρεθήκαμε σε κορυφογραμμή όπου είχαμε αφενός μια φανταστική θέα του ωκεανού και αφετέρου μια θέα σχηματισμών των βράχων που έπεφταν στην θάλασσα (κάτι σαν την ημέτερη Αμοργό). Η επιστροφή στην Τσαμόργκα ήταν από διαφορετικό μονοπάτι όπου η βλάστηση χαμηλών, λεπτών και πυκνών δένδρων θύμιζε έντονα ζούγκλα. Τα νερά είναι άφθονα σ'αυτή την περιοχή και τα πτηνά επίσης πολλά. Η διαδρομή τελείωσε την 14.00 οπότε επιστρέψαμε στην Λαγκούνα υπό βροχήν (ως συνήθως).

11 Φεβ. η τελευταία ημέρα της αποστολής πριν την αναχώρηση την επόμενη ημέρα. Ο αρχικός σχεδιασμός ήταν να ανεβούμε στο όρος Τέϊντε (υψ.3715μ.) την δεύτερη ημέρα. Δυστυχώς η χιονόπτωση και η παγοποίηση των μονοπατιών του βουνού όλη την εβδομάδα απέκλεισε όχι μόνον το Τέϊντε, αλλά και όλα τα γειτονικά βουνά με την Αστυνομία να κλείνει τους δρόμους πρόσβασης. Κατόπιν αυτού την 11 Φεβ. ομάδα πέντε (5) ατόμων από τους 13 (του γράφοντος συμπεριλαμβάνομένου) αποφασίσαμε να κάνουμε μια καθαρή συνεχή ανάβαση με οδηγό τον Ραμόν.

Οι υπόλοιποι οκτώ επισκέφθηκαν την πρωτεύουσα Σάντα Κρουζ. Την 10.00 από το παραθαλλάσιο χωριό Πούντα ντε Χιντάλγκο και υψόμετρο 0 εκκινήσαμε την ανάβαση και μετά από συνολική υψομετρική διαφορά 1.200μ και καθαρή υψομετρική διαφορά 980μ. την 14.45 φθάσαμε στο τέλος της διαδρομής και όλης της αποστολής στο σημείο Cruz de Carmen (Σταυρός της Κάρμεν) σε μια τρομερά κοπιαστική συνεχή ανάβαση (παρηγοριά στον άρρωστο, το Τέϊντε χάθηκε για μας). Η πρωτεύουσα της Τενερίφης, Σάντα Κρουζ, την οποία προλάβαμε να επισκεφθούμε και εμείς είναι μια πολύ ωραία παραλιακή πόλη με μεγάλα επιβλητικά κτίρια, χωρίς σε τίποτε να έχει να ζηλέψει από τις άλλες ευρωπαϊκές πόλεις. Εντύπωση προκαλεί η Όπερά της με αρχιτεκτονικό σχεδιασμό της Όπερας του Σύντνεϋ.

Αποχαιρετήσαμε την Τενερίφη και όλα τα Κανάρια Νησιά την 12 Φεβ. πλήρεις συγκινήσεων, γνώσεων και περιπετειών έχοντας μια καλή παρέα δεκατριών αξιόλογων και μορφωμένων ανθρώπων και καλούς οδηγούς βουνού. Ο γράφων τους ευχαριστεί όλους (σσ. ο θείος Πλάτων έχει και τώρα πάντα δίκαιο. Οι κάτοικοι των Καναρίων και ολόκληρου του Ατλαντικού Ωκεανού παραμένουν μακάριοι).

Ιωάννης Ξηρός