Είθισται το εορταστικό τριήμερο 4, 5 και 6 Δεκεμβρίου να το ονομάζουμε αλλιώς και «Νικολοβάρβαρα», από τις γιορτές της Αγίας Βαρβάρας, του Αγίου Σάββα και του Αγίου Νικολάου.
Σύμφωνα δε με τη λαϊκή παράδοση ο χειμώνας επίσημα αρχίζει, πάντα, από τα “Νικολοβάρβαρα”.
Το …περίεργο «τρίγωνο» που σχηματίζεται στις 4, 5 και 6 Δεκεμβρίου, δεν είναι άλλο από το τρίγωνο της Αγίας Βαρβάρας, του Άϊ Σάββα και του Αγίου Νικολάου, το οποίο ο λαός μας ονόμασε πολύ εύστοχα «Νικολοβάρβαρα».
Πραγματικά - όπως αναφέρει το ekklisiaonline.gr - λέγεται πως της Αγίας Βαρβάρας, το ξεροβόρι βαρβαρώνει είτε είναι Ολυμπίτης και χιονιάς είτε Καρατζόβας φαρμακερός είτε Βαρδάρης τσουχτερός, που όλα τα γκρεμίζει και τα ξεριζώνει. Κι’ ύστερα το χιόνι πέφτει απανωτό και κλείνει τις στράτες και τα περάσματα, σύμφωνα με τη λαική παράδοση.
Στην Πελοπόννησο αυτό το «τρίγωνο» το συσχετίζουν με το θάνατο, λόγω των άσχημων καιρικών συνθηκών που συνήθως επικρατούν τις ημέρες αυτές, αλλά και τις εναλλαγές του καιρού που συνήθως είναι απρόβλεπτες.
Ο Άγιος Νικόλαος είναι προστάτης του Πολεμικού Ναυτικού και του Λιμενικού, καθώς και των ναυτικών γενικότερα και επεμβαίνει για να σώσει οποίον κινδυνεύει από φυσικές καταστροφές, οι οποίες οφείλονται στις κακές καιρικές συνθήκες (διασώσεις πλοίων ή ναυαγών από τρικυμίες, ανέμους και καταιγίδες).
Βέβαια το κάθε μέρος είχε και την δική του παράδοση:
Κρήτη: Μέχρι τα Νικολοβάρβαρα, ζεστοί κρυγοί ειν’ οι τοίχοι».
Πράγματι, τα πετρόχτιστα σπίτια, ότι και κρυγιότες να είχε κάνει μέχρι τότε, στο σπίτι μέσα δεν έμπαιναν, και αυτό, γιατί οι τοίχοι κρατούσαν ακόμα τη ζέστη του Καλοκαιριού!
Τις ημέρες δε γύρω από τα Νικολοβάρβαρα, «συνορίζονται οι καιροί»!
Πόντος: «Άε Βαρβάρα φύσα, Άε Σάββα τούφ’σον, Άε Νικόλα χιόντσον»
– Σε χωριά της Αμισού, συσχετίζοντας τα ονόματα των Αγίων με το κρύο, έλεγαν:
«Άι Βαρβάρα βαρβαρών, Άι Σάββας σαβανών, κι Άι Νικόλας παραχών»
– Στη περιοχή της Αργυρούπολης έλεγαν το εξής τρίστιχο:
«Άε-Βαρβάρα φύσα – Άε-Σάββα χιόντσον – Άε-Νικόλα άνοιξον (ή σκέπασον)»
– Οι Πόντιοι πίστευαν ότι από τη γιορτή της Αγίας Βαρβάρας και έπειτα πάντοτε ο καιρός άλλαζε. Για τον λόγο αυτό, συχνά έλεγαν:
«Άε Βαρβάρα χιόνιξον και Άε Σάββαν πούρξον, τ’ Άε Νικόλα την βραδύν τρανόν φουρτούναν ποίσον»
Σίφνος: “Τ’ Αγιονικολοβάρβαρα, ή βρέχει ή χιονίζει”. Υπάρχουν όμως και αντίθετες δοξασίες, ότι τότε μπορεί να επικρατεί και καλοκαιρία: “Τα Νικολοβάρβαρα κι οι τοίχοι βράζουν” (Χίος)»
Όπως και να χει οι μέρες αυτές θεωρούνται δύσκολες αν όχι απαγορευτικές για τους θαλασσινούς.
Ορίστε και μερικές ακόμα παραδοσιακές λαϊκές παροιμίες που υπάρχουν για τα Νικολοβάρβαρα:
• “Νικολίτσι, Βαρβαρίτσι, Σάββα τ’ ήθελες στη μέση;”
• “Απ’ τα Νικολοβάρβαρα αρχίζει κι ο χειμώνας!”
• “Τ’ άη-Νικολοβάρβαρα κι οι τοίχοι αποξυλώσανε!”
• “Νικολίτσα, Βαρβαρίτσα μπρος οπίσω ο χειμώνας.”
• “Τ’ άη Νικολοβάρβαρα κάνει νερά και χιόνια!”
• “Αγιά Βαρβάρα μίλησε κι ο Σάββας απλοήθη: Μαζώχτε ξύλα κι άχερα και σύρτε και στο μύλο τι Άγιο Νικόλας έρχεται τα χιόνια φορτωμένος!”
• “Η Αγιά Βαρβάρα γέννησε κι ο Άη-Σάββας το εδέχθη κι ο Άη-Νικόλας έτρεξε να πάει να το βαφτίσει” (το χιόνι)
• “Τα Νικολοβάρβαρα κατεβασιές και χιόνια, μπουράσκες και τελώνια!”
• “Τα Νικολοβάρβαρα σιμά στο σταύλο!”
.png)
