Δύο νέα ισχυρά εργαλεία καταγραφής, ανάλυσης και παρουσίασης των ατμοσφαιρικών και κλιματικών συνθηκών βρίσκονται σε φάση δημιουργίας και ανάπτυξης από την επιστημονική κοινότητα της χώρας, γράφει η Καθημερινή (Γιάννης Ελαφρός). Σε μια περίοδο που οι αρνητικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής γίνονται ολοένα και πιο έκδηλες και οι συνθήκες που επικρατούν στην ατμόσφαιρα επηρεάζουν τις κοινωνικές και οικονομικές δραστηριότητες, οι δύο νέοι κόμβοι πληροφόρησης Atmohub και Climatehub μπορούν να είναι πολλαπλά χρήσιμοι. Οι δύο κόμβοι συντονίζονται από το Κέντρον Ερεύνης Φυσικής της Ατμοσφαίρας και Κλιματολογίας (ΚΕΦΑΚ) της Ακαδημίας Αθηνών και την ομάδα ΝΟΑ-REACT του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, ενώ υπάρχει συνεργασία με πολλά πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα της χώρας.

«Το Atmohub ήδη καταγράφει την παρουσία στην ατμόσφαιρα αιωρούμενων σωματιδίων, γύρης, καπνού από τις δασικές πυρκαγιές, ηφαιστειακής τέφρας, ερημικής σκόνης, ακόμα και συγκεντρώσεων αλατιού από τη θάλασσα. Στόχος είναι η ανάπτυξη μιας εθνικής βάσης δεδομένων ατμοσφαιρικής σύστασης σε υψηλή χωρική ανάλυση, με στόχο το χιλιόμετρο», λέει στην «Κ» ο δρ Βασίλειος Αμοιρίδης, διευθυντής Ερευνών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. Αυτό σημαίνει ότι θα υπάρχει δυνατότητα για πολύ πιο συγκεκριμένη καταγραφή και πρόγνωση σε τοπικό επίπεδο, έχοντας πολύ πιο σαφή εκτίμηση σε περιπτώσεις τοπικών φαινομένων, είτε συγκέντρωσης ρύπων είτε καταιγίδων, όπως πρόσφατα στη Ρόδο.

Ο κόμβος Atmohub, που ήδη παρέχει προγνώσεις για την Ελλάδα μέσω των μοντέλων της Υπηρεσίας Παρακολούθησης της Ατμόσφαιρας του Copernicus CAMS, θα λειτουργήσει πλήρως το πρώτο τρίμηνο του 2025. «Η πληροφορία από το Copernicus πρέπει να συμπληρωθεί από την καταγραφή των τοπικών πηγών, κάποιες από τις οποίες δεν πιάνει ολοκληρωμένα το ευρωπαϊκό σύστημα. Στο μέλλον, δίπλα στα δορυφορικά δεδομένα από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος θα έχουμε στοιχεία από το ελληνικό δίκτυο μικροδορυφόρων, τις εθνικές υποδομές PANACEA και PANGEA, τα οποία θα επεξεργαζόμαστε με τον υπερυπολογιστή Δαίδαλο, που θα είναι διαθέσιμος τον επόμενο χρόνο», συμπληρώνει ο δρ Αμοιρίδης. «Η ερευνητική κοινότητα στην Ελλάδα έχει μεγάλη εμπειρία από την παρακολούθηση φαινομένων όπως οι δασικές πυρκαγιές και ο καπνός τους, τα κύματα ερημικής σκόνης, η τέφρα από την Αίτνα. Ολα αυτά πρέπει να ενσωματωθούν στο σύστημα πρόγνωσης», τονίζει.

Ο κόμβος Climatehub, που έρχεται στη συνέχεια, θα δώσει πολύτιμη πληροφορία σχετικά με τις μεσοπρόθεσμες καιρικές προγνώσεις και τις κλιματικές τάσεις, και στο πώς επηρεάζουν την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, αλλά και την κατανάλωση ανάλογα με τις ανάγκες σε θέρμανση ή ψύξη. «Το Climatehub θα παρέχει εποχικές προγνώσεις όσον αφορά το αιολικό και ηλιακό δυναμικό για τους επόμενους μήνες και μάλιστα με τοπική ανάλυση, έτσι ώστε να ξέρουμε στα νησιά τι δυνατότητες θα υπάρχουν», εξηγεί ο δρ Αμοιρίδης.

«Μια πλήρης εικόνα»

«Ενώνουμε τη μετεωρολογία με τη χημεία της ατμόσφαιρας και την κλιματική αλλαγή, αναβαθμίζοντας και τα κλιματικά μοντέλα. Βλέπουμε πώς αλλάζει η σύσταση της ατμόσφαιρας με διαδικασίες αλληλεπίδρασης κι αυτό θα μας δώσει ακόμα πιο ακριβή κλιματικά μοντέλα, ειδικά σε περιφερειακό επίπεδο που υπάρχει υστέρηση», δίνει την ευρύτερη διάσταση του έργου ο Χρήστος Ζερεφός, γενικός γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών και επόπτης του ΚΕΦΑΚ. «Επίσης, πάμε σε πολύ πιο μεγάλη τοπική ανάλυση, με στόχο την κλίμακα του ενός χιλιομέτρου από δέκα που είναι σήμερα. Μειώνουμε έτσι τη μυωπία του συστήματος και δίνουμε συγκεκριμένη πληροφορία», συμπληρώνει. Ο κ. Ζερεφός υπογράμμισε στην «Κ» τη δυναμική του εγχώριου ερευνητικού δυναμικού, αλλά και την πρόδρομη συνεργασία εδώ και χρόνια με τα έξι πρώτα ευρωπαϊκά προγράμματα, που στη συνέχεια αναπτύχθηκαν στο σύστημα Copernicus. «Σήμερα, υπάρχει πολύ σημαντική τεχνολογική εξέλιξη την οποία αξιοποιούμε. Οι δορυφόροι σχηματίζουν έναν συρμό, έναν δορυφόρο-τρένο, βλέπουν όλες τις πλευρές, όλες τις γωνίες θα λέγαμε, σαρώνουν τα πάντα και σε συνδυασμό με τις επίγειες μετρήσεις μπορούν να δώσουν μια πλήρη εικόνα», αναφέρει ο γενικός γραμματέας της Ακαδημίας.

Ολα αυτά θα αποτελέσουν πυλώνες του Destination Greece, μιας ενιαίας πλατφόρμας κόμβων η οποία ξεκινάει με τους Atmohub και Climatehub, και έχει στόχο την παροχή καινοτόμων υπηρεσιών εντασσόμενη στην πανευρωπαϊκή πρωτοβουλία Destination Earth. «Οι κόμβοι θα είναι ανοικτοί και θα μπορούν να κατέβουν ελεύθερα σε κάθε υπολογιστή, είτε για άμεση χρήση από πολίτες και φορείς, είτε για την ανάπτυξη περαιτέρω υπηρεσιών από ερευνητικές ομάδες και εταιρείες. Η ανάπτυξη της συνεργασίας είναι ένα πολύ κρίσιμο στοίχημα. Στόχος μας είναι να ενωθεί η κατακερματισμένη γνώση», υπογραμμίζει ο δρ Αμοιρίδης.

Kosmoslarissa.gr (από το ρεπορτάζ του Γιάννη Ελαφρού στην Καθημερινή)