της Μαρκέλλας Χασιώτη

Είναι γεγονός ότι στους σκύλους και στις γάτες, τα δόντια δε χρησιμεύουν μόνο για τη μάσηση και την επεξεργασία της τροφής πριν την κατάποση, αλλά αποτελούν απαραίτητα εργαλεία για να κουβαλούν, να περιεργάζονται, να τραβούν πράγματα, να παίζουν, αποτελώντας έτσι σημαντικό μέρος της υγείας τους και της δραστηριότητάς τους. Επομένως, οι σκύλοι και οι γάτες  δε  χρησιμοποιούν τα δόντια τους μόνο για να φάνε. Όπως είναι τα χέρια για τον άνθρωπο, κάτι τέτοιο είναι τα δόντια για τα ζώα.

Ας εξερευνήσουμε λιγάκι τη στοματική κοιλότητα των συνηθέστερων αγαπημένων μας κατοικίδιων:

Όπως συμβαίνει και στους ανθρώπους κατά τη διάρκεια ζωής τόσο των σκύλων, όσο και των γατών η οδοντοστοιχία, αλλάζει. Η εμφάνιση των νεογιλών δοντιών σημαίνει ότι μπορούμε σταδιακά να μεταβούμε στην ξηρά τροφή.

Στις παρακάτω εικόνες φαίνεται αναλυτικά η μόνιμη οδοντοστοιχία του σκύλου και της γάτας.

Τα νεογιλά δόντια αρχίζουν να πέφτουν στην ηλικία των 3 μηνών και να αντικαθίστανται από τα μόνιμα. Τα δόντια αλλάζουν εξ’ ολοκλήρου μέχρι τον 7ο -8ο μήνα της ζωής. Αρχικά, πέφτουν οι κοπτήρες (τομείς) και στη συνέχεια οι προγόμφιοι και οι κυνόδοντες. Τα κουτάβια δεν έχουν γομφίους. 

Κάποιες φορές, βέβαια, τα νεογιλά δόντια δεν πέφτουν εξ ολοκλήρου ,ενώ ταυτόχρονα ανατέλλουν τα μόνιμα. Πρόκειται για τα λεγόμενα παραμένοντα νεογιλά δόντια, μια κατάσταση, η οποία παρατηρείται συχνότερα στις μικρόσωμες φυλές σκύλων, όπως είναι  τα  Maltese, τα Caniche, τα Yorkies, τα Cavalier King Charles spaniels. Σε μία τέτοια περίπτωση λοιπόν, βλέπουμε να υπάρχουν δύο δόντια, αντί για ένα. Το παραμένον νεογιλό δόντι είναι απαραίτητο να αφαιρεθεί, καθώς η παρουσία του αργότερα μπορεί να προκαλέσει αρκετά προβλήματα, όπως η εναπόθεση  πλάκας και συνεπώς η ουλίτιδα και λίγο αργότερα η περιοδοντική νόσος, και η κακή σύγκληση του στόματος. Τα νεογιλά δόντια μπορούν να αφαιρεθούν με μία απλή διαδικασία εξαγωγής από τον κτηνίατρο, έπειτα από μία ελαφριά ηρέμηση.

Φυσιολογικά, στην ηλικία των 8 μηνών, τα κουτάβια έχουν πλέον 42 μόνιμα δόντια και τα γατάκια 30, ενώ τα τελευταία δόντια που φυτρώνουν είναι οι γομφίοι.

Στα περισσότερα ζώα, όταν οι γνάθοι κλείνουν, οι άνω τομείς μόλις που καλύπτουν και εφάπτονται-αλλά όχι πλήρως- με τους κάτω τομείς. Όταν λοιπόν τα δόντια της άνω γνάθου εφαρμόζουν σωστά με τα δόντια της κάτω γνάθου λέμε ότι έχουμε φυσιολογική σύγκλειση της οδοντοστοιχίας. 

Πολλά είναι τα προβλήματα ευθυγράμμισης των γνάθων, που μπορούν να προκύψουν, όπως είναι ο προγναθισμός (η κάτω γνάθος είναι μακρύτερη από την άνω γνάθο) ή ο βραχυγναθισμός (η άνω γνάθος είναι μακρύτερη από την κάτω). Και στις δύο αυτές δυσπλασίες τα δόντια αλληλεπικαλύπτονται αλλά δεν εφάπτονται, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει προβλήματα όταν το ζώο τρώει. 

Η αλήθεια είναι ότι οι παθήσεις των δοντιών και της στοματικής κοιλότητας είναι πολύ συχνές στους σκύλους και στις γάτες (το 50% των γατιών και το 85% των σκύλων ηλικίας άνω των 3 ετών έχουν οδοντικά προβλήματα που απαιτούν θεραπεία). Τα συνηθέστερα προβλήματα, που μπορούν να προκύψουν, πέρα από τη μη σωστή σύγκλειση της γνάθου είναι η ουλοστοματίτιδα, η τρυγία, η εναπόθεση οδοντικής πλάκας και στη συνέχεια η περιοδοντική νόσος,

Όσον αφορά στην περιοδοντική νόσο, πρόκειται για μία πολύ συχνά εμφανιζόμενη κατάσταση τόσο του σκύλου, όσο και της γάτας. Η εξέλιξή της, που μπορεί να είναι προοδευτική περιλαμβάνει φλεγμονή και ύστερα καταστροφή των περιοδοντικών ιστών (αυτών των ιστών δηλαδή που κρατάνε το δόντι σταθερό στην γνάθο).

Η πλάκα συσσωρεύεται στα δόντια, αποτιτανώνεται και μετατρέπεται σε πέτρα. Στη συνέχεια η πέτρα εξελίσσεται σε ουλίτιδα και μπορεί να εξελιχθεί σε περιοδοντική νόσο. Κατά την περιοδοντική νόσο έχουμε απώλεια πρόσφυσης και συνεπώς κινητικότητα των δοντιών, υφίζηση των ούλων (μετατόπιση των ούλων μακριά από την φυσιολογική του θέση) και αποκάλυψη του μεσορίζιου διαστήματος.Αυτό που γίνεται συνήθως αντιληπτό από τους ιδιοκτήτες είναι κυρίως η έντονη δυσοσμία του στόματος, η σιελόρροια και απώλεια δοντιών, καθώς και η δυσκολία στην μάσηση, ειδικά στις γάτες.

Η περιοδοντική νόσος ευθύνεται για πολλές ακόμα παθολογικές καταστάσεις όπως σηπτικά έμβολα στους νεφρούς και στην καρδία, ραγοειδίτιδα, αρθρίτιδα, χρόνια τραχειοβρογχίτιδα, οστεομυελίτιδα γνάθου ακόμα και κατάγματα γνάθου.

Η θεραπεία της περιοδοντικής νόσου γίνεται με οδοντιατρική φροντίδα, δηλαδή με καθαρισμό, αποτρύγωση και στίλβωση των δοντιών καθώς και εξαγωγές εφόσον το κρίνει απαραίτητο ο κτηνίατρος.  Ακρογωνιαίο λίθο στο έλεγχο της περιοδοντικής νόσου αποτελεί το καθημερινό  βούρτσισμα των δοντιών του σκύλου και της γάτας μας  ώστε να προλαμβάνεται η δημιουργία της πέτρας. 

Όπως αντιλαμβάνεστε επομένως, δεν είναι καθόλου υγιές το στόμα των ζώων μας να εμφανίζει εικόνα, όπως η παρακάτω:

Ένα άλλο συνηθισμένο πρόβλημα είναι τα σπασμένα δόντια, τα οποία μπορεί να οφείλονται στη μεγάλη δύναμη, που βάζουν τα σκυλιά σε κάθε δάγκωμα των διάφορων αντικειμένων, που μασάνε, μετά από τραυματισμούς, όπως πτώση από ύψος, ατύχημα από αυτοκίνητο. Τα δόντια που σπάνε πιο συχνά στο σκύλο, και στη γάτα είναι οι κυνόδοντες, καθώς και ο τέταρτος άνω  προγόμφιος σε σκύλους. Στις γάτες είναι πολύ συχνά τα κατάγματα των γνάθων, που μπορεί να προκληθούν έπειτα από πτώση από ύψος.

Για την αντιμετώπιση όλων αυτών των προβλημάτων ,αλλά και για την πρόληψη διάφορων ανεπιθύμητων καταστάσεων, είναι η απαραίτητη η επίσκεψη και η διενέργεια της οδοντιατρικής εξέτασης από τον κτηνίατρο. Ο καθαρισμός δοντιών 1-2 φορές το χρόνο-ειδικά σε ζώα με τάση για εναπόθεση πέτρας θεωρείται επιβεβλημένος. Η στοματική υγεία του ζώου σας είναι καθοριστικός παράγοντας της γενικής υγείας του. Ο κτηνίατρος μπορεί να φροντίσει για την καθαριότητα της στοματικής κοιλότητας του ζώου σας με ειδική οδοντιατρική συσκευή, κάνοντας  χρήση υπερήχων μετά από μια ελαφριά μέθη (ηρέμηση),αλλά και για τη διατήρηση της καθαριότητας της οδοντοστοιχίας, προτείνοντάς σας ειδικά προϊόντα, όπως οδοντόβουρτσες ειδικές για σκύλους, που κυκλοφορούν στο εμπόριο και  σκοπό έχουν να βοηθήσουν στη αντιμετώπιση της πλάκας, αλλά και στην αντιμετώπιση της ανάπτυξης των βακτηρίων στο στόμα.

 

* Η Μαρκέλλα Χασιώτη είναι Κτηνίατρος Α.Π.Θ.

Κτηνιατρείο Β. Τσιτσάνη (Λαρίσης) 49

Τρίκαλα

Τηλέφωνο 24310 35608