Παγκόσμια Ημέρα Αλλεργίας

H 8η Ιουλίου έχει οριστεί ως Παγκόσμια Ημέρα Αλλεργίας. Για πρώτη φορά εορτάστηκε το 2005, με απόφαση του Παγκόσμιου Οργανισμού Αλλεργιολογίας σε μια προσπάθεια ευαισθητοποίησης του κόσμου για τις συνέπειες των αλλεργιών στην ανθρώπινη υγεία και στην υιοθέτηση αποτελεσματικών μέτρων πρόληψης:

- Οι αλλεργίες υποβαθμίζουν την ποιότητα ζωής του ανθρώπου.

- Το 22% του παγκόσμιου πληθυσμού πάσχει από κάποιο είδος αλλεργίας.

- Οι αλλεργίες προκαλούν τον θάνατο 180.000 ανθρώπων κάθε χρόνο, παγκοσμίως.

- 300.000.000 άνθρωποι πάσχουν από άσθμα.

Οι αλλεργίες είναι παθήσεις που παρουσίασαν σημαντική αύξηση κατά το δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα στις βιομηχανοποιημένες κοινωνίες. Τα κρούσματα αλλεργικών αντιδράσεων αυξήθηκαν κατά 50% τα τελευταία 30 χρόνια και αποδίδονται στη ρύπανση του αέρα και των κτιρίων. Ένας αυξανόμενος αριθμός ατόμων κάθε χρόνο πεθαίνει από θανατηφόρες αλλεργικές αντιδράσεις. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των ειδικών, ένας στους τρεις Έλληνες θα αναπτύξει κάποιου είδους αλλεργία κατά τη διάρκεια της ζωής του. Κύριο αίτιο της αυξημένης εμφάνισης αλλεργιών είναι η ατμοσφαιρική ρύπανση που «μεταλλάσσει» τη γύρη των φυτών και την καθιστά αλλεργιογόνο. Επιπλέον, ο σύγχρονος αστικός τρόπος ζωής αποκλείει τον άνθρωπο από την επαφή του με μικρόβια σε μικρή ηλικία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το ανοσοποιητικό σύστημα να εκλαμβάνει ως εχθρό ακόμη και «αθώα» στοιχεία, όπως τη σκόνη και τη γύρη.

"Αλλεργία" σημαίνει διαφοροποιημένη αντίδραση και ουσιαστικά πρόκειται για την ακατάλληλη αντίδραση του αμυντικού μηχανισμού του σώματος σε ουσίες που είναι φυσιολογικά αβλαβείς και λανθασμένα γίνονται αντιληπτές ως επιβλαβείς από τον οργανισμό μας. Τα συμπτώματα της αλλεργίας δηλαδή προκαλούνται από την υπερβολική αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος σε μία αβλαβή ουσία.

Στην Ελλάδα, λόγω της αυξημένης κυκλοφορίας της γύρεως στην ατμόσφαιρα και άλλων αλλεργιογόνων κατά την άνοιξη, οι αλλεργίες είναι ιδιαίτερα συχνές κατά την εαρινή περίοδο.

Oι πιο συνηθισμένες αλλεργίες είναι η αλλεργική ρινίτιδα και τα μάτια με κνησμό (αλλεργική επιπεφυκίτιδα), η κνίδωση και το αγγειοίδημα, το άσθμα , τα δερματικά εξανθήματα που προκαλούν κνησμό, οι τροφικές αλλεργίες, η αλλεργία στον νυγμό/τσίμπημα υμενοπτέρων (σφηκών και μελισσών), η αναφυλαξία.

Πόσο συχνές είναι οι αλλεργίες;

Οι αλλεργίες γίνονται ολοένα και συχνότερες, αν και ορισμένες είναι πιο συνήθεις από άλλες.

• Ένας στους τρεις ανθρώπους εκδηλώνει κάποια αλλεργία σε μία δεδομένη στιγμή της ζωής του.
• Ένας στους πέντε ανθρώπους υποφέρει από αλλεργική ρινίτιδα. Η αλλεργική ρινίτιδα ήταν σχεδόν άγνωστη μέχρι τον 20ό αιώνα και, όπως και όλες σχεδόν οι αλλεργίες, φαίνεται να είναι μία νόσος των εύπορων χωρών.
• Ένας στους πέντε μαθητές σχολείου προσβάλλεται από άσθμα.
• Ένα στα έξι παιδιά εμφανίζει δερματικές ασθένειες που σχετίζονται με την αλλεργία, ιδιαίτερα έκζεμα.
• Ένας στους 20 ανθρώπους εμφανίζει το οιδηματώδες εξάνθημα που προκαλεί κνησμό και είναι γνωστό ως κνίδωση.
• Oι τροφικές αλλεργίες φαίνεται να παρουσιάζουν θεαματική αύξηση, παρόλο που παραμένουν ακόμα σχετικά ασυνήθεις.
• Το 10% του πληθυσμού παρουσιάζει έντονη τοπική αντίδραση στον νυγμό υμενοπτέρων.

Τι προκαλεί τις αλλεργίες;

Οι αλλεργίες προκαλούνται ως επί το πλείστον από τα ακάρεα της οικιακής σκόνης, και κυρίως τα περιττώματά τους, που είναι η πιο συνηθισμένη αιτία εκδήλωσης αλλεργίας και επηρεάζουν έως και το 90% των ατόμων που υποφέρουν από αλλεργίες, τη γύρη των χόρτων, τα κατοικίδια ζώα (είναι η τρίτη σημαντικότερη αιτία πρόκλησης αλλεργικών συμπτωμάτων, με το 40% των ασθματικών παιδιών να είναι ευαισθητοποιημένα στα αλλεργιογόνα των γάτων και των σκύλων), τα δέντρα ως συνήθη εκλυτικό παράγοντας της πρώιμης ανοιξιάτικης αλλεργικής ρινίτιδας, τους μύκητες που πυροδοτούν αλλεργική ρινίτιδα το φθινόπωρο, ενώ τα σπόρια τους βρίσκονται πολύ συχνά στην ατμόσφαιρα και μπορεί να προκαλέσουν πολύ σοβαρές κρίσεις άσθματος, και τις τροφικές αλλεργίες (το γάλα, τα αυγά, τα ψάρια και τώρα τα φιστίκια είναι σημαντικές αιτίες τροφικών αλλεργιών ενώ οι χρωστικές ουσίες και τα συντηρητικά μπορεί να προκαλέσουν κρίσεις).

Γιατί αυξάνονται οι αλλεργίες;

Η προδιάθεση για την εκδήλωση αλλεργίας είναι κληρονομική. Υπάρχουν δύο βασικοί παράγοντες που καθορίζουν το αν θα αναπτύξετε κάποια αλλεργική πάθηση. O πρώτος είναι το γενετικό προφίλ σας. O δεύτερος παράγοντας είναι η έκθεσή σας στο αλλεργιογόνο - την ουσία που προκαλεί την αντίδραση. Η ταχεία αύξηση που σημειώνουν οι αλλεργίες είναι αποτέλεσμα των αλλαγών στο περιβάλλον και στον τρόπο ζωής.

Σύγχρονοι παράγοντες

Έρευνες έχουν δείξει ότι υπεύθυνες για τη συχνότητα των κοινών αλλεργικών παθήσεων είναι και οι αλλαγές στο αστικό και αγροτικό περιβάλλον. Η ρύπανση του περιβάλλοντος μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στην αύξηση των αλλεργικών διαταραχών. Τα πιο σημαντικά συστατικά αυτής της ρύπανσης θεωρείται ότι είναι τα υψηλά επίπεδα διοξειδίου του αζώτου, λόγω, κυρίως, των εκπομπών των πετρελαιοκίνητων μηχανών.
Οι αλλεργίες είναι πιο συχνές στους ενηλίκους και στα παιδιά που ζουν μέσα σε μία ακτίνα 100 μέτρων από τους πολυσύχναστους δρόμους και τα άτομα εκείνα που υποφέρουν από άσθμα και αλλεργική ρινίτιδα μπορεί να αισθάνονται χειρότερα τις ημέρες με υψηλή ατμοσφαιρική ρύπανση.
Κύρια υπεύθυνη της επιδημίας αλλεργιών που παρατηρείται στις ημέρες μας είναι επίσης η ρύπανση της ατμόσφαιρας στους εσωτερικούς χώρους. Η ανάγκη για συντήρηση της ενέργειας έχει οδηγήσει σε αλλαγή των συνθηκών μέσα στο σπίτι, καθώς τα σπίτια στο παρελθόν αερίζονταν περισσότερο. Επιπλέον, τα περισσότερα σπίτια έχουν πιο μαλακά έπιπλα και μοκέτες, που δημιουργούν από κοινού ένα ιδεώδες περιβάλλον για τα ακάρεα της οικιακής σκόνης και την επικράτηση αλλεργιογόνων από κατοικίδια ζώα, του καπνού από τσιγάρα και της αιθάλης και ατμών από χημικές ουσίες και σπρέι για οικιακή χρήση. Αυτό το μείγμα αλλεργιογόνων και ερεθιστικών ουσιών στο μη εξαεριζόμενο οικιακό περιβάλλον είναι, κατά πάσα πιθανότητα, ο κυριότερος υπεύθυνος για την ταχεία αύξηση των αλλεργικών νόσων.

Πώς γίνεται η διάγνωση της αλλεργίας;

Υπάρχουν αρκετά τεστ που μπορεί να αποκαλύψουν αν τα συμπτώματά σας οφείλονται σε κάποια αλλεργία και που μπορούν να εντοπίσουν το/α υπεύθυνο/α αλλεργιογόνο/α.

Δερματική δοκιμασία μέσω νυγμού

Το δέρμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως περιοχή ελέγχου για να δείξει τι συμβαίνει σε άλλα σημεία του σώματός. Στην αλλεργική δερματική δοκιμασία μέσω νυγμού διενεργείται νυγμός με ειδική βελόνα ή νυστέρι δια μέσου μίας σταγόνας αλλεργιογόνου. Αν το αλλεργιογόνο προκαλέσει απελευθέρωση ισταμίνης, μέσα σε μερικά λεπτά θα αναπτύξετε μία ερυθρά αντίδραση με κνησμό. Στη συνέχεια, θα εμφανιστεί οίδημα με ένα σημάδι που μοιάζει με φλύκταινα στο κέντρο και το οποίο φτάνει στο μέγιστο μέγεθός του σε περίπου 20 λεπτά, για να υποχωρήσει μέσα σε μερικές ώρες. Το μέγεθος του σημαδιού αναλογεί κατά προσέγγιση στο ποσοστό της αλλεργίας σας στο συγκεκριμένο αλλεργιογόνο. Η δερματική δοκιμασία μέσω νυγμού εισάγει στο δέρμα τόσο μικρή ποσότητα αλλεργιογόνου που είναι απόλυτα ασφαλής και μπορεί να πραγματοποιηθεί σε όλες, σχεδόν, τις ηλικιακές ομάδες. Ταυτόχρονα, μπορεί να δοκιμαστούν είκοσι με τριάντα αλλεργιογόνα.

Επιδερμικές δοκιμασίες (Patch)

Στη δοκιμασία αυτή, διαλύματα κοινών αλλεργιογόνων που προκαλούν δερματίτιδα εξ επαφής τοποθετούνται στο δέρμα της πλάτης και αφήνονται εκεί, κάτω από έναν ειδικό επίδεσμο, για τρεις ημέρες. Αν αναπτύξετε μία ερυθρά, οιδηματώδη πλάκα, που προκαλεί κνησμό, το αποτέλεσμα είναι θετικό. Oι δοκιμασίες αυτές, σε συνδυασμό με το ιστορικό δερματικών συμπτωμάτων, έχουν υψηλό ποσοστό ακρίβειας.

Αιματολογικές εξετάσεις (CAP-RAST)

Oι αιματολογικές εξετάσεις (γνωστές ως CAP-RAST) χρησιμοποιούνται ολοένα και περισσότερο. Αντίθετα με τις δερματικές δοκιμασίες, οι εξετάσεις αυτές μπορεί να μετρήσουν με ακρίβεια την ποσότητα του αντισώματος της αλλεργίας που υπάρχει στο αίμα και τα αποτελέσματα βαθμολογούνται συνήθως βάσει μιας κλίμακας από το μηδέν έως το έξι. Όταν δεν ανιχνεύεται καθόλου ή ανιχνεύεται ελάχιστη ποσότητα αντισώματος (0 ή 1), δεν έχετε πολλές πιθανότητες να προσβληθείτε από κάποια αλλεργική νόσο, τα μεσαία ή υψηλά επίπεδα, όμως, συνδέονται άμεσα με αλλεργική νόσο. Όπως και στις δερματικές δοκιμασίες, έτσι και στις αιματολογικές εξετάσεις μπορεί να ελεγχθούν 20 με 30 αλλεργιογόνα σε κάθε δείγμα αίματος. Αυτές οι αιματολογικές εξετάσεις είναι ιδιαίτερα χρήσιμες αν παίρνετε κάποιο αντιισταμινικό για τον έλεγχο της αλλεργίας σας, διότι αυτό αποτρέπει τις αντιδράσεις της δερματικής δοκιμασίας, ή αν έχετε εκτεταμένο έκζεμα, που δυσκολεύει ιδιαίτερα την πραγματοποίηση των δερματικών δοκιμασιών.

Φάρμακα για τις αλλεργίες

Το πιο σημαντικό βήμα στη θεραπεία μιας αλλεργίας είναι ο εντοπισμός του αλλεργιογόνου που προκαλεί τα συμπτώματα και η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αποφυγή της επαφής με αυτό. Υπάρχουν, ωστόσο, πολλές διαφορετικές ομάδες φαρμάκων που μπορούν, εφόσον λαμβάνονται σωστά, όχι μόνο να ανακουφίσουν από τα συμπτώματα, αλλά και να μειώσουν την αυξανόμενη φλεγμονή των ιστών που προκαλούν οι χρόνιες αλλεργίες.

Αποσυμφορητικά

Oι αποσυμφορητικές σταγόνες για τη μύτη ή τα αποσυμφορητικά σπρέι δρουν συστέλλοντας τα αιμοφόρα αγγεία που τροφοδοτούν τα τοιχώματα της μύτης, προκαλώντας συρρίκνωση του ρινικού ιστού και ανακούφιση της ρινικής συμφόρησης. Τα φάρμακα αυτά ενεργούν γρήγορα και είναι πολύ αποτελεσματικά, αλλά καλό είναι να μην τα χρησιμοποιείτε για μεγάλες περιόδους κάθε φορά.

Βρογχοδιασταλτικά

Τα βρογχοδιασταλτικά φάρμακα ενεργούν χαλαρώνοντας τον συσταλμένο λείο μυ ο οποίος προκαλεί στένωση των αεραγωγών των πνευμόνων στα άτομα που πάσχουν από άσθμα. Ενεργούν γρήγορα και είναι πολύ αποτελεσματικά στα άτομα με άσθμα ήπιας μορφής, τα οποία εκδηλώνουν περιστασιακά κρίσεις συριγμού μετά την επαφή με κάποιο αλλεργιογόνο ή ύστερα από άσκηση. Προκειμένου να αποτρέψετε την επιδείνωση της κατάστασης, θα χρειαστείτε επίσης αγωγή με εισπνεόμενα αντιαλλεργικά φάρμακα.

Μαλακτικά

Oι μαλακτικές /ενυδατικές ουσίες ανακουφίζουν και ενυδατώνουν το δέρμα και αποτελούν την κυριότερη αγωγή για όλες τις δερματικές διαταραχές που προκαλούν κνησμό και απολέπιση.

Αντιισταμινικά

Τα αντιισταμινικά ανακαλύφθηκαν πριν από 50 χρόνια και αποτελούν τον στυλοβάτη της θεραπείας για την αλλεργία. Την τελευταία δεκαετία, έχουν κυκλοφορήσει πολλά καινούργια, διαφορετικά σκευάσματα αντιισταμινικών - πρόκειται για τα επονομαζόμενα αντιισταμινικά δεύτερης γενιάς. Όπως και τα αντιισταμινικά της πρώτης γενιάς, τα σκευάσματα αυτά εμποδίζουν τη δράση της ισταμίνης που απελευθερώνεται από τα κύτταρα και είναι πολύ αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση του κνησμού και του φτερνίσματος. Τα αντιισταμινικά δεύτερης γενιάς έχουν το πλεονέκτημα να μην εισχωρούν στον εγκέφαλο και κατά συνέπεια να μην προκαλούν υπνηλία. Έχουν επίσης λιγότερες πιθανότητες να προκαλέσουν ξηροστομία.

Αντιαλλεργικά φάρμακα

Τα αντιαλλεργικά φάρμακα πρέπει να λαμβάνονται πριν από την επαφή με το αλλεργιογόνο - που σημαίνει ότι πρέπει να λαμβάνονται τακτικά. Η απουσία ανεπιθύμητων ενεργειών που τα χαρακτηρίζει, τα κάνει ιδιαίτερα κατάλληλα για τη θεραπεία των αλλεργικών νόσων, ιδιαίτερα της αλλεργικής επιπεφυκίτιδας, της αλλεργικής ρινίτιδας και του άσθματος.

Κορτικοστεροειδή

Τα κορτικοστεροειδή είναι ισχυρά και αποτελεσματικά αντιαλλεργικά και αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Παρόλο που δεν αναστέλλουν την απελευθέρωση ισταμίνης και άλλων πολύπλοκων χημικών ουσιών, είναι πολύ αποτελεσματικά για την ανακούφιση της φλεγμονής η οποία χαρακτηρίζει τις χρόνιες δερματικές παθήσεις που σχετίζονται με αλλεργίες, την επίμονη και σοβαρή αλλεργική ρινίτιδα και το ήπιο και χρόνιο άσθμα. Παρόλο που αυτή η ομάδα σκευασμάτων είναι πολύ αποτελεσματική, υπάρχει ανησυχία όσον αφορά τις ανεπιθύμητες ενέργειες (όπως η ακμή, η ερυθρότητα του προσώπου, η κατακράτηση υγρών, η χαλάρωση των μυών και το πεπτικό έλκος), που εμφανίζονται σχεδόν αναπόφευκτα όταν λαμβάνετε οποιοδήποτε από αυτά υπό τη μορφή δισκίων. Για τον λόγο αυτό τα κορτικοστεροειδή διατίθενται ως ρινικά σπρέι για την αλλεργική ρινίτιδα, εισπνευστήρες για το άσθμα και κρέμες για τη θεραπεία των δερματικών αλλεργιών. Επιπλέον, τα νεώτερα συνθετικά κορτικοστεροειδή είναι πολύ αποτελεσματικά στην επιφάνεια των πνευμόνων, της μύτης ή του δέρματος. Τα κορτικοστεροειδή παραμένουν η πλέον αποτελεσματική αγωγή για τις αλλεργίες, αλλά είναι πιο κατάλληλα για άτομα με σοβαρότερες μορφές αλλεργιών, που δεν ανταποκρίνονται σε άλλα φάρμακα

Συνηθισμένες Αλλεργίες

Αλλεργική ρινίτιδα

Τα βασικά συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας είναι η καταρροή, τα μάτια με κνησμό, η δακρύρροια και το φτέρνισμα. Το κύριο αίτιο της εποχικής αλλεργικής ρινίτιδας είναι η αλλεργία στις αερομεταφερόμενες γύρεις. Τα συμπτώματα, όμως, της αλλεργικής ρινίτιδας μπορεί να εκδηλώνονται καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου και τα βασικά αλλεργιογόνα που συσχετίζονται είναι τα αλλεργιογόνα από τα ακάρεα της οικιακής σκόνης και τα απολεπιζόμενα επιθηλιακά κύτταρα του δέρματος των ζώων.

Η αλλεργική ρινίτιδα είναι η πιο συχνή αλλεργική πάθηση και έχει γίνει πολύ πιο συνηθισμένη τα τελευταία χρόνια, αφού προσβάλλει σήμερα το 10% του πληθυσμού. Ένα από τα πιο ενοχλητικά συμπτώματα είναι τα μάτια που έχουν κνησμό και δακρύζουν ασταμάτητα, μία πάθηση γνωστή ως αλλεργική επιπεφυκίτιδα, και στο ένα τρίτο περίπου των ατόμων που υποφέρουν από αλλεργική ρινίτιδα το κυριότερο σύμπτωμα είναι τα κόκκινα μάτια με κνησμό και δακρύρροια. Επιπλέον, το 50% των ατόμων αυτών εκδηλώνουν και συμπτώματα άσθματος.

Oι περισσότεροι πάσχοντες εκδηλώνουν για πρώτη φορά συμπτώματα αλλεργικής ρινίτιδας όταν η πυκνότητα των κόκκων γύρης στον αέρα φτάσει σε ένα ποσοστό της τάξης των 50 κόκκων ανά κυβικό μέτρο αέρα. Καθώς, όμως, η εποχή προχωρεί και η φλεγμονή των ιστών αυξάνεται, χρειάζονται όλο και λιγότεροι κόκκοι γύρης για να «πυροδοτήσουν» μία κρίση στα πολύ ευαίσθητα τοιχώματα της μύτης και των ματιών.

Επιπλέον, υπάρχουν στον αέρα και άλλες ερεθιστικές ουσίες, όπως οι ατμοσφαιρικοί ρύποι από την κυκλοφορία των αυτοκινήτων ή τη βιομηχανία, οι καπνοί από τα τσιγάρα, τα έντονα αρώματα, τα απορρυπαντικά και τα αεροζόλ για το σπίτι, που μπορεί να πυροδοτήσουν κάποια κρίση.

Η τροφική αλλεργία είναι ασυνήθης αιτία αλλεργικής ρινίτιδας. Η αλλεργική ρινίτιδα μπορεί να επιπλακεί και με μικροβιακές ή ιογενείς επιμολύνσεις. Η μελέτη της αλλεργικής ρινίτιδας γίνεται με ειδικές εξετάσεις, η θεραπεία είναι φαρμακευτική ή με κατάλληλα spray, ενώ ειδικά εμβόλια χορηγούνται σε σοβαρότερες περιπτώσεις.

Αλλεργικό άσθμα

Τα περισσότερα αλλεργιογόνα που προκαλούν άσθμα είναι αερογενή (ακάρεα που βρίσκονται στην οικιακή σκόνη, η εποχιακή γύρη, τα πούπουλα, το τρίχωμα ζώων, οι σπόροι μυκήτων). Το αλλεργικό άσθμα Εκδηλώνεται με παροξυσμική δύσπνοια, βήχα και συριγμό, που συνήθως εμφανίζονται κατά κρίσεις. Κατά την έναρξη της κρίσης ο ασθενής αισθάνεται συχνά συσφιγκτικό άλγος στο στήθος και υπάρχει ξηρός βήχας, ενώ η λήξη του ασθματικού παροξυσμού σηματοδοτείται με βλεννώδη απόχρεμψη και υποχώρηση του βρογχόσπασμου.

Το αλλεργικό άσθμα πολλές φορές συνυπάρχει με άλλους τύπους άσθματος, όπως το άσθμα που προκαλείται από ιούς και συχνά σχετίζεται με ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό αλλεργικών νοσημάτων. Η μελέτη του αλλεργικού άσθματος γίνεται με ειδικές εξετάσεις, η θεραπεία είναι φαρμακευτική ή με κατάλληλα spray, ενώ η ανοσοθεραπεία επιφυλάσσεται σε ειδικές περιπτώσεις.

Αλλεργική κνίδωση και αγγειοίδημα, έκζεμα

Η αλλεργική κνίδωση και το αγγειοίδημα, είναι δερματικές αλλεργικές καταστάσεις που μπορεί να εμφανιστούν μαζί ή ξεχωριστά. Τα συμπτώματα είναι αλλοιώσεις του δέρματος με εξανθήματα.

Παρόμοιες αλλοιώσεις μπορεί να συμβούν σε βλεννογόνιες επιφάνειες των ανώτερων αναπνευστικών οδών ή του γαστρεντερικού βλεννογόνου. Τα υποτροπιάζοντα επεισόδια μπορεί να είναι σημαντικής διάρκειας, άνω του εξαμήνου (π.χ. χρόνια κνίδωση). Η εποχική αλλεργική κνίδωση και το αγγειοίδημα που αφορούν εποχιακά αλλεργιογόνα όπως η γύρη είναι σχετικώς σπάνια σε σύγκριση με την κνίδωση και το αγγειοίδημα που εκλύονται μετά από κατανάλωση τροφίμων, όπως ορισμένων νωπών φρούτων και λαχανικών οστρακόδερμων ψαριών γαλακτοκομικών προϊόντων σοκολάτας ξηρών καρπών ή φαρμάκων. Η προσβολή της ανώτερης αναπνευστικής οδού μπορεί να οδηγήσει σε δυσχέρεια αναπνοής, ενώ του γαστρεντερικού μπορεί να εμφανίσει κοιλιακό κολικό με έμετο και ναυτία. Η θεραπεία περιλαμβάνει ειδικά φάρμακα.

Αλλεργική επιπεφυκίτιδα

Εμφανίζεται με πρήξιμο, ερυθρότητα, φαγούρα στο μάτι. Η θεραπεία περιλαμβάνει ειδικά κολλύρια ή φάρμακα.

Αλλεργίες του γαστρεντερικού σωλήνα

Πρόκειται για ανώμαλη αντίδραση του γαστρεντερικού σωλήνα σε αλλεργιογόνα που εισέρχονται σε αυτόν με την τροφή ή με την εισπνοή, με αποτέλεσμα την εκδήλωση συμπτωμάτων, όπως εσωτερικού κνησμού, κοιλιακού πόνου, διάρροιας, φουσκώματος. Μία ποικιλία χημικών συντηρητικών και προσθέτων των τροφών προκαλεί σημαντική αλλεργική αντίδραση του γαστρεντερικού σωλήνα. Μεταξύ των πιο κοινών φυσικών τροφίμων που ερεθίζουν το έντερο προκαλώντας αλλεργικές αντιδράσεις συγκαταλέγονται το γάλα, τα φουντούκια, τα φιστίκια, το σιτάρι, η σόγια, το μήλο, το χοιρινό, το ψάρι, τα οστρακοειδή, το γάλα, οι φράουλες.

Αναφυλαξία

Οι αναφυλακτικές αντιδράσεις στα ευαίσθητα άτομα εμφανίζονται άμεσα μετά την χορήγηση του αλλεργιογόνου και εκδηλώνονται με την ανάπτυξη αναπνευστικής δυσχέρειας, οιδήματος λάρυγγα, βρογχόσπασμου, δερματικών εξανθημάτων ακολουθούμενων συχνά από αγγειακή κατάρρευση, φαινόμενα που μπορεί να οδηγήσουν ταχέως στο θάνατο. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν βήχα, βράχνιασμα, βάρος στο θώρακα, γαστρεντερικές εκδηλώσεις (όπως ναυτία, έμετο, διάρροια, κοιλιακό πόνο).

Η θεραπεία περιλαμβάνει την άμεση χορήγηση ειδικής ενέσιμης θεραπείας, ενδοφλέβιου καθετήρα, χορήγηση οξυγόνου. Σε επιλεγμένες περιπτώσεις απαιτείται προληπτική ανοσοθεραπεία.

Αλλεργικό σοκ - συμπτώματα

Συστηματική αναφυλαξία σημαίνει εκδήλωση συμπτωμάτων ταυτοχρόνως από πολλά συστήματα του οργανισμού και είναι η πιο βαριά μορφή αλλεργικής αντίδρασης. Πολλές αιτίες μπορούν να προκαλέσουν αλλεργικό shock, αλλά τα συμπτώματα είναι κοινά, διαφοροποιούνται μόνον όσον αφορά τη βαρύτητά τους. Η ταχύτητα εμφάνισης των συμπτωμάτων και σημείων εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως η πύλη εισόδου, η ποσότητα και η ταχύτητα χορήγησης. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων τα συμπτώματα εκδηλώνονται μία ώρα μετά την έκθεση. Η αναφυλακτική αντίδραση δυνατόν να περιλαμβάνει συμπτωματολογία από όλα τα όργανα του σώματος. Είναι χαρακτηριστική η συμμετοχή του δέρματος και το οίδημα. Τα πιο κοινά συμπτώματα και σημεία είναι:

*Το κυκλοφορικό shock, το πλέον απειλητικό για τη ζωή: Η ταχεία και παρατεταμένη πτώση της πίεσης του αίματος και της καρδιακής παροχής.

*Η απόφραξη των ανώτερων αεραγωγών είναι δευτεροπαθής, λόγω του οιδήματος της επιγλωττίδας και του λάρυγγα, που επίσης μπορεί να αποτελέσει θανατηφόρα επιπλοκή. Ο αναπνευστικός συριγμός αποτελεί το πλέον σημαντικό κλινικό σημείο.

*Ο βρογχόσπασμος αποτελεί άλλη σοβαρή επιπλοκή από το αναπνευστικό και δυνατόν να μιμείται σοβαρή ασθματική κρίση. Συνυπάρχει συνήθως πνευμονική υπερέκκριση.

*Τα συμπτώματα από το δέρμα είναι πολύ συχνά και περιλαμβάνουν διάχυτη ερυθρότητα, ερύθημα, κνίδωση ή/και αγγειοοίδημα. Ο κνησμός και η υπεραιμία είναι τα κύρια ενοχλήματα που αναφέρει ο ασθενής. Δυνατόν να συνυπάρχει και επιπεφυκίτιδα.

*Τα συμπτώματα από το γαστρεντερικό συνίστανται σε διάρροια, κοιλιακό άλγος και μερικές φορές ναυτία και εμετό.

*Νευρολογικά συμπτώματα δυνατόν να παρατηρηθούν με τη μορφή σύγχυσης, λιποθυμίας, σπασμών ή και κώματος. Αποτελούν συνήθως επακόλουθα της καρδιαγγειακής καταπληξίας.

Αλλεργικές δερματοπάθειες

Κνίδωση εκ ψύχους

Η χαμηλή θερμοκρασία μπορεί να προκαλέσει κνίδωση σε ορισμένα άτομα και λέγεται κνίδωση εκ ψύχους. Το εμφανιζόμενο εξάνθημα είναι δυνατόν να αφορά μόνο το σημείο του σώματος που ήλθε σε επαφή με το κρύο.

Ηλιακή κνίδωση

Είναι η εμφάνιση εξανθήματος με έντονο κνησμό στα σημεία του σώματος που εκτίθενται στον ήλιο. Το εξάνθημα εμφανίζεται σε σύντομο χρόνο (λιγότερο της μίας ώρας) και διαρκεί για λίγες ώρες. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να εκληφθεί λανθασμένα σαν έγκαυμα από τον ήλιο. Συνήθως υποχωρεί πλήρως σε λίγες ώρες. Αν είναι πολύ εκτεταμένο ή προκαλεί μεγάλη ενόχληση πρέπει να λάβει το άτομο αντιισταμινικά φάρμακα ως θεραπεία. Τα ίδια φάρμακα μπορεί να λάβει και προληπτικά, όπως επίσης απαραίτητη είναι και η χρήση αντηλιακής κρέμας με

Πρωτογενής πρόληψη

Η πρωτογενής πρόληψη αφορά την πρόληψη εμφάνισης αλλεργίας σε μη αλλεργικά άτομα. Παρά το γεγονός ότι η προδιάθεση για αλλεργία κληρονομείται, σημαντικός είναι ο ρόλος του περιβάλλοντος. Πολλαπλά γονίδια αλληλεπιδρούν με περιβαλλοντικούς παράγοντες, με αποτέλεσμα την εμφάνιση αλλεργικών φαινοτύπων. Η αυξανόμενη ανώμαλη αλλεργική αντίδραση του ανοσοποιητικού του σύγχρονου ανθρώπου σε πολλές ουσίες φέρεται να είναι το τίμημα της κακής διατροφής και της αύξησης των χημικών και ερεθιστικών παραγόντων που η βιομηχανοποίηση άθροισε στο περιβάλλον, σε συνδυασμό με τη μειωμένη εκγύμναση του ανοσοποιητικού συστήματος από τη γέννηση απέναντι σε φυσικά αλλεργιογόνα λόγω της τεχνητής διαμόρφωσης ενός υπερπροστατευτικού αποστειρωμένου από μικρόβια περιβάλλοντος στην οικογένεια και στον κοινωνικό μικρόκοσμο του βρέφους. Η βρεφική και παιδική ηλικία είναι καθοριστικής σημασίας, σύμφωνα με μελέτες, για την εγκαθίδρυση μιας υγιούς ανοσολογικής απάντησης στον αναπτυσσόμενο οργανισμό.

Συγκεκριμένα, μητέρες που καπνίζουν, κάνουν χρήση φαρμάκων ή αντιβιοτικών κατά την κύηση έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να κάνουν παιδιά με αλλεργικές παθήσεις. Η πλούσια σε λιπαρά διατροφή, με χαμηλή περιεκτικότητα σε φρούτα, λαχανικά, φυσικά αντιοξειδωτικά και βιταμίνη Ε, κατά την κύηση, έχει συνδεθεί με μεγαλύτερη επίπτωση αλλεργιών στα βρέφη και παιδιά. Ο μητρικός θηλασμός ασκεί προστατευτική επίδραση.

Η έκθεση σε απλούς ιούς και μικρόβια, κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας στην οποία το ανοσοποιητικό σύστημα διαμορφώνεται, είναι κρίσιμη για την εγκατάσταση ομαλής ανοσοποιητικής απάντησης που θα συνοδεύει τον άνθρωπο σε όλη του τη ζωή. Η μικρότερη επίπτωση αλλεργιών που παρατηρείται σε πολύτεκνες οικογένειες, ιδιαίτερα στα μικρότερα παιδιά, έχει αποδοθεί στην αυξημένη έκθεσή τους σε κοινούς ιούς και απλά μικρόβια από τα μεγαλύτερα αδέλφια.

Ο τρόπος δόμησης της σύγχρονης κατοικίας αύξησε αφύσικα τη συγκέντρωση ορισμένων αλλεργιογόνων στο εσωτερικό περιβάλλον. Τέτοιες αλλαγές στη σύγχρονη κατοικία είναι η αυξημένη χρήση συνθετικών υλικών, καθώς και η ευρεία χρησιμοποίηση μοκετών και βαριάς επίπλωσης, που ελκύουν αλλεργιογόνα. Ιδιαίτερης σημασίας, είναι σύμφωνα με μελέτες, η αυξημένη συγκέντρωση των αλλεργιογόνων αυτών στο υπνοδωμάτιο. Κατοικίες με αυξημένη υγρασία, αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης άσθματος. Η αποφυγή των συνθετικών υλικών, της βαριάς επίπλωσης, ιδιαίτερα στα υπνοδωμάτια, καθώς και η αποφυγή της υγρασίας, μειώνει την πιθανότητα αλλεργιών. Η χρήση εσωρούχων από καθαρό βαμβάκι μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης δερματικών αλλεργιών.

Η παχυσαρκία και το κάπνισμα συνδέονται με μεγαλύτερα ποσοστά αλλεργικών παθήσεων. Η απώλεια του υπερβάλλοντος βάρους βελτιώνει το αλλεργικό άσθμα στους ήδη πάσχοντες. Η τυποποιημένη διατροφή πλούσια σε συντηρητικά και χρωστικές, η κατάχρηση κρέατος, η αυξημένη πρόσληψη ζωϊκού λίπους, η μικρή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών αυξάνει την πιθανότητα να εμφανιστούν αλλεργικές παθήσεις.

moh.gov.gr