Στη Βουλή έφερε ο ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, με πρωτοβουλία της Βουλευτή Τρικάλων, Μαρίνας Κοντοτόλη, την ανάγκη λειτουργίας του φράγματος της Μεσοχώρας ως αυτόνομο υδροηλεκτρικό έργο, το αίτημα των κατοίκων για επικαιροποίηση των αποζημιώσεων των περιουσιών τους και την ανυπαρξία του ειδικού χωροταξικού πλαισίου των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ).

Ερώτηση και Αίτημα Κατάθεσης Εγγράφων (ΑΚΕ) υπέβαλαν προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος κι Ενέργειας Βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, καλώντας τον να απαντήσει στη Βουλή για το ακριβές χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης του φράγματος της Μεσοχώρας, για την αναθεώρηση των αποζημιώσεων κατ’ αναλογία του Ν. 3734/2009 και των δεικτών τιμών της ΤτΕ και για την αναγκαιότητα αναθεώρησης του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τις ΑΠΕ. Παράλληλα, μέσω της κατάθεσης εγγράφων ζητείται η ενημέρωση για την εφαρμογή των προβλεπόμενων μελετών της Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (Α.Ε.Π.Ο.).

Ειδικότερα, όπως αναφέρεται στην ερώτηση, η κυβέρνηση έχει ευθύνη για την αδικαιολόγητη καθυστέρηση στην επανέναρξη των εργασιών του φράγματος της Μεσοχώρας, ένα έργο που έχει ξεκινήσει από τη δεκαετία του ’80 κι έχει κοστίσει 500 εκατ. Ευρώ. Η πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ (144/2024) επιτρέπει πλέον τη λειτουργία του φράγματος ως αυτόνομο υδροηλεκτρικό έργο.

Συνακόλουθα, επισημαίνεται η ανάγκη αναθεώρησης του ειδικού χωροταξικού σχεδιασμού των ΑΠΕ, προκειμένου να επιτευχθεί η ισορροπία μεταξύ της αναγκαιότητας εγκατάστασης των ΑΠΕ και της διατήρησης των περιβαλλοντικών και των κοινωνικών προτύπων.

Ακολουθεί ολόκληρη η ερώτηση και ΑΚΕ:

ΕΡΩΤΗΣΗ ΚΑΙ Α.Κ.Ε.

Προς τον κ. Υπουργό Περιβάλλοντος κι Ενέργειας

Θέμα: «Επιτέλους, ζητούνται απαντήσεις για το φράγμα της Μεσοχώρας και τον Ειδικό Χωροταξικό Σχεδιασμό των ΑΠΕ».

Το φράγμα της Μεσοχώρας Τρικάλων είναι ένα γιγάντιο έργο υποδομής που κατασκευάστηκε πριν από 23 χρόνια στη νότια Πίνδο και μέσα στην κοίτη του ποταμού Αχελώου. Πρόκειται για ένα έργο που έχει μέχρι σήμερα κοστίσει τουλάχιστον 500 εκατομμύρια ευρώ και που αναμφίβολα αντανακλά με ενάργεια την έλλειψη σοβαρού κρατικού σχεδιασμού και την ανεπάρκεια των διοικήσεων της ΔΕΗ, διαχρονικά.

Το φράγμα της Μεσοχώρας είναι σχεδιασμένο να παράγει 360GWh ετησίως, αρκετή ενέργεια για να τροφοδοτήσει μια πόλη στο μέγεθος της Λάρισας.

Μετά από αλλεπάλληλες προσφυγές στο ΣτΕ, η πιο πρόσφατη κατά της αναθεωρημένη ΑΕΠΟ απορρίφθηκε με την 144/2024 απόφασή του, οπότε ανοίγει ο δρόμος για τη λειτουργία του φράγματος της Μεσοχώρας και του υδροηλεκτρικού της Γλύστρας.

Παραμένει διαχρονική επιλογή του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ, το έργο του Υδροηλεκτρικού Φράγματος Μεσοχώρας να λειτουργεί ως ένα αυτόνομο υδροηλεκτρικό έργο, αποσυνδεδεμένο από την εκτροπή του Αχελώου, με βάση τα θεσμικά κείμενα και τις αποφάσεις του ΣτΕ και της ΕΕ. Άλλωστε είχαμε δρομολογήσει τις σχετικές διαδικασίες του Δήμου Πύλης, ικανοποιώντας πλήρως τους όρους και τις μέχρι τότε αποφάσεις του ΣτΕ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και συμβάλλοντας στον ενεργειακό προγραμματισμό της Ελλάδας ως προς τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), χωρίς να δημιουργούνται προβλήματα για το φυσικό περιβάλλον και να ικανοποιηθούν οι ανάγκες των πολιτών, ιδιαίτερα του οικισμού της Μεσοχώρας. Όλες οι αποφάσεις μας τότε (2017), είχαν προκύψει κατόπιν εκτενούς θεσμικής διαβούλευσης.

Κι εδώ ξεκινά πάλι η συζήτηση για της αποζημιώσεις των κατοικιών και των περιουσιών των κατοίκων της Μεσοχώρας. Όπως σημειώνει ο Φιλοπροοδευτικός Σύλλογος Μεσοχώρας «Η Βυτσίστα», «…είναι αναγκαίο να δοθεί η εντολή άμεσης ολοκλήρωσης όλων των απαιτούμενων διαδικασιών, ιδίως της μετεγκατάστασης των κατοίκων (λ.χ εκπόνηση και εφαρμογή των πολεοδομικών μελετών για την ανέγερση νέου οικισμού, κατασκευή των υποδομών και συναφή), αλλά και του καθορισμού του ύψους και του χρόνου καταβολής των αποζημιώσεων», αντίστοιχων του Ν. 3734/2009, προσαρμοσμένες στους επίσημους δείκτες τιμών της ΤτΕ.

Περαιτέρω, επισημαίνουμε ότι η ανάγκη προστασίας, διατήρησης και βελτίωσης της κατάστασης του περιβάλλοντος είναι περισσότερο επιβεβλημένη από ποτέ. Η κλιματική κρίση, η απώλεια της βιοποικιλότητας, η διάβρωση του εδάφους, η ρύπανση ατμόσφαιρας και υδάτων είναι φαινόμενα άρρηκτα συνδεδεμένα και η αντιμετώπισή τους οφείλει να είναι παράλληλη και συνολική. Ως εκ τούτου η αξία του φυσικού περιβάλλοντος επανέρχεται στο κέντρο λήψης αποφάσεων, ενώ η αναθεώρηση του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) του 2008 κρίνεται ως επιτακτική.

Σύμφωνα με έκθεση του Öko – Institut – ενός εκ των κορυφαίων ανεξάρτητων ερευνητικών και συμβουλευτικών ιδρυμάτων της Ευρώπης- η εικόνα που επικρατεί στην Ελλάδα δείχνει ένα κατακερματισμένο σύστημα χωροταξικού σχεδιασμού, το οποίο θέτει εμπόδια στην αποτελεσματική και αποδοτική ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Ο στόχος είναι να επιτευχθεί μια ισορροπία μεταξύ της ταχείας επέκτασης των ΑΠΕ και της διατήρησης υψηλών περιβαλλοντικών και κοινωνικών προτύπων. Ο στρατηγικός χωροταξικός σχεδιασμός είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη αυτής της ισορροπίας, καθώς προσδιορίζει κατάλληλες περιοχές, ενσωματώνει έργα ΑΠΕ στο τοπίο και διασφαλίζει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα.

Αυτή η αναγκαιότητα της αναθεώρησης του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) είναι κάτι παραπάνω από εμφανής στην περιοχή της Π.Ε. Τρικάλων, είτε μιλάμε για το φράγμα της Μεσοχώρας και τα μικρά υδροηλεκτρικά του Ασπροπόταμου (Χαλίκι) είτε για τα αιολικά πάρκα στο Δήμο Πύλης και τα τεράστια φωτοβολταϊκά στο Ελληνόκαστρο και στα Αντιχάσια.

Κι εδώ οι ευθύνες της κυβέρνησης για το «χάος» των εγκαταστάσεων ΑΠΕ είναι αυταπόδεικτες.

Με βάση τα παραπάνω, ερωτάται ο κ. Υπουργός:

Ποιο είναι το ακριβές χρονοδιάγραμμα για την επανεκκίνηση και ολοκλήρωση του Υδροηλεκτρικού Έργου της Μεσοχώρας; Υπάρχουν συγκεκριμένες ενέργειες για την άρση των καθυστερήσεων;
Σε ποιο στάδιο βρίσκονται οι διαδικασίες αποζημίωσης των κατοίκων που επλήγησαν από τις απαλλοτριώσεις; Προτίθεται η Κυβέρνηση να προβεί σε αναθεώρηση των αποζημιώσεων, ώστε να ανταποκρίνονται στις σημερινές συνθήκες, ανάλογες του Ν. 3734/2009 και των δεικτών τιμών της ΤτΕ;
Υπάρχει σχεδιασμός για τη στήριξη και αποκατάσταση της οικονομικής και κοινωνικής ζωής της περιοχής, προκειμένου να αποτραπεί η ερήμωση της κοινότητας και η αποκατάσταση των περιουσιακών ζημιών των κατοίκων;
Σε ποια φάση βρίσκεται η προβλεπόμενη πολεοδομική μελέτη του Δ. Πύλης; (όρος 4.3.13 της ΑΕΠΟ)
Να ενημερώσετε με τεκμηρίωση τη Βουλή και τους κατοίκους για την πορεία υλοποίησης των περιβαλλοντικών όρων της Α.Ε.Π.Ο. 4.3.12-4.3.21 που αποτελούν προϋπόθεση και δεσμεύσεις της ΔΕΗ και φορέων της Πολιτείας.
Πότε πρόκειται, επιτέλους, να ολοκληρωθεί η αναθεώρηση του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ);

Αίτηση Κατάθεσης Εγγράφων

Να προσκομισθούν όλα τα σχετικά έγγραφα και οι προβλεπόμενες μελέτες που έχουν ολοκληρωθεί και αναφέρονται στους όρους 4.3.12-4.3.21 και τεκμηριώνουν την υλοποίησή τους, για ενημέρωση της Βουλής και των κατοίκων της περιοχής.

Οι ερωτώντες Βουλευτές

Κοντοτόλη Μαρίνα

Βέττα Καλλιόπη

Μεϊκόπουλος Αλέξανδρος

Μπάρκας Κωνσταντίνος

Παναγιωτόπουλος Ανδρέας

Παπαηλιού Γεώργιος

Ψυχογιός Γεώργιος