Η Άλωση της Κωνσταντινουπόλεως από τους Οθωμανούς Τούρκους έγινε την 29 Μαϊου 1453 ημέρα Τρίτη κατά τις πρωινές ώρες και αυτές τις ημέρες θυμηθήκαμε την θλιβερή επέτειο.

Μέχρι το 1922 οι Έλληνες είχαν σε κάθε επέτειο της Άλωσης εθνικό πένθος και εκείνη την ημέρα μιλούσαν το δυνατόν λιγότερο διότι κατά τις ''αποφράδες ημέρες'' δεν μιλούμε λόγω μεγάλης λύπης. Μετά την Συνθήκη της Λωζάνης το 1923 το εθνικό πένθος της 29ης Μαϊου καταργήθηκε με συμφωνία Βενιζέλου-Ατατούρκ ίνα μην εξάπτει τα εθνικά πάθη των Ελλήνων κατά του γειτονικού λαού των Τούρκων σε μια εποχή που η περίφημη Ελληνο-τουρκική φιλία έκανε τα πρώτα της βήματα.

Η συμφωνία ισχύει ακόμη. Αυτό δεν αναιρεί βέβαια την συνήθεια των Τούρκων να εορτάζουν μεγαλοπρεπώς την Άλωση κάθε χρόνο, μπορεί να εξηγηθεί όμως από το γεγονός οτι η Άλωση αποτελεί δομικό στοιχείο της ταυτότητάς τους, αρχή της Αυτοκρατορίας τους και κυριολεκτικά συνεκτικό στοιχείο του έθνους. Πραγματικά, δεν μπορώ να φανταστώ ενωμένη Τουρκία χωρίς την Κωνσταντινούπολη-Ιστανμπουλ. Υπό την έννοια αυτή, η εορτή της Άλωσης δεν είναι για το τουρκικό κράτος μια εορτή, είναι πολιτική.

Η κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς ήταν για τους Ευρωπαίους ιστορικούς το τέλος μιας εποχής . Σαράντα χρόνια μετά οι Ευρωπαίοι ανακάλυψαν μια νέα ήπειρο, τις Αμερικές, και η Ιστορία γύρισε σελίδα. Στην Ανατολή απλώθηκε σκοτάδι τόσο πυκνό που οι χριστιανικοί λαοί της άλλοτε Βυζαντινής Αυτοκρατορίας κυριολεκτικά ξεχάστηκαν από τους Ευρωπαίους, οι οποίοι είχαν με άλλα να ασχοληθούν και όχι με ανατολικές σταυροφορίες. 

Εδώ όμως ανακύπτει το ερώτημα. Γιατί η 29η Μαϊου είναι μόνο για τους Έλληνες αποφράς και όχι για τους Βούλγαρους, τους Σέρβους, τους Αρμένιους, τους Αλβανούς; Ερωτήματος συνέχεια. Τίνος λαού είναι κληρονομιά το Βυζάντιο, όχι αναγκαστικά ως μόνον κράτος, αλλά και ως πνεύμα;

Το ερώτημα ανακύπτει διότι το Βυζάντιο ως ιστορικό βάρος και πολιτισμός δεν πέθανε ποτέ και ούτε πρόκειται να πεθάνει ποτέ. Και τέτοια κράτη δεν μπορούν να σβήσουν χωρίς κληρονόμους.

Εμείς οι Ελληνες, συνώνυμοι του Ρωμαίος-Ρωμιός δίνουμε την απάντηση οτι εμείς είμαστε οι κληρονόμοι της Ιστορίας και του πνεύματος του βυζαντινού κράτους, ενός κράτους που στην πρώτη ακμή του ήταν το ανατολικό τμήμα της Ρωμαίκής Αυτοκρατορίας με λατινική λαλιά, στην δεύτερη φάση του ήταν ο προμαχώνας του χριστιανισμού εναντίον των Ασιατών Περσών και Αράβων με ελληνική λαλιά, στην τρίτη φάση του ήταν η μεγαλύτερη δύναμη του γνωστού κόσμου πάντα με ελληνική λαλιά και στην τέταρτη και τελευταία φάση του ένα καθαρά ελληνικό κράτος στο οποίο η λέξη Ελληνας είχε ιστορικά αποκατασταθεί και δεν σήμαινε πια τον ειδωλολάτρη, αλλά τον Έλληνα, ταυτόσημο με τον Ρωμαίο της Ανατολής που ιστορικά έμεινε με το όνομα Ρωμιός.

Κατόπιν όλων αυτών, τα οποία δεν αμφισβητούνται από κανέναν ιστορικό, Έλληνα, Ευρωπαίο, Άραβα, Σλάβο ή και Τούρκο, ουδεμία αμφιβολία υπάρχει οτι το Βυζάντιο αποτελεί τμήμα της δικής μας Ιστορίας και η ελληνοφωνία του, η παράδοσή του και ο πολιτισμός του κληρονομιά μας. Ιδού διότι η Άλωση έχει μόνο για μας την έννοια της απόλυτης εθνικής καταστροφής και απώλειας, οι άλλοι λαοί ούτε που την θυμούνται (πλην βεβαίως των Τούρκων για τους λόγους που προανέφερα).

Η Άλωση και κατάλυση του βυζαντινού κράτους είναι για την Παγκόσμια Ιστορία η τρανότερη απόδειξη πως οι Αυτοκρατορίες πέφτουν από μέσα, δηλαδή από λανθασμένες πολιτικές του κράτους που οδηγούν στην αποσύνθεσή του. Η αποσύνθεση του βυζαντινού κράτους επήλθε από την μικρόνοια, την έπαρση και την αρπακτικότητα της τότε βυζαντινής ελίτ που μετέτρεψε τους χριστιανικούς λαούς της Μικράς Ασίας και της Βαλκανικής που έπρεπε να προστατεύει και να την προστατεύουν σε κατακτημένους βαριά φορολογούμενους παρακατιανούς.

Οι δύο πτώσεις του βυζαντινού κράτους αποδεικνύουν επίσης σε όλους τους λαούς οτι πρέπει να προσευχόμαστε στον Θεό να έχει καλά τους εχθρούς μας.  Διότι μόνον αυτοί μας δείχνουν τι πρέπει να κάνουμε για να στεκόμαστε όρθιοι. Και για την πρώτη πτώση το 1204 από τους Καθολικούς Σταυροφόρους οι Έλληνες χρειάστηκαν μόνο 50 χρόνια για να συνέλθουν. Για την δεύτερη το 1453 χρειάστηκαν 400. Αυτά.

Κλείνοντας το σημείωμα επί τη επετείω της Αλώσεως αναφέρομαι στον τελευταίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο ΙΑ' Παλαιολόγο. Δύο λόγια θα πω μόνο γι'αυτόν. Αποτελεί ευτύχημα που η Κωνσταντινούπολη έπεσε έχοντας έναν καλόν, έντιμο και γενναίο Αυτοκράτορα, έχοντας υπόψιν πολλούς αθλίους προκατόχους του. Δεύτερον, αυτός έπεσε μαχόμενος εναντίον όχι μόνον αλλοεθνών, αλλά και αλλοθρήσκων στο όνομα του όλου Χριστιανισμού, όχι μόνο του Ορθόδοξου τμήματος της Χριστιανοσύνης.

Αυτό τον καθιστά όχι μόνο τον τελευταίο ηγέτη ενός άλλοτε τρανού χριστιανικού κράτους, αλλά και αληθινό μάρτυρα όλου του χριστιανικού κόσμου. Κατόπιν αυτού ζητώ για άλλη μια φορά την αγιοποίηση του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου από την Καθολική και την Ορθόδοξη Εκκλησία ως κοινό Άγιο με την μνήμη του να τιμάται κάθε 29η Μαίου από όλους τους χριστιανούς όπου γης. Εφόσον δεν μπορούμε να πενθούμε την Άλωση με εθνικό πένθος, ας τιμούμε τον Λεωνίδα του Βυζαντίου ως Άγιο στις εκκλησίες μας κάνοντας ένα μνημόσυνο όπως του αξίζει, ενθυμούμενοι το χριστιανικό αίμα που χύθηκε ανά τους αιώνες από αλλοθρήσκους. Ελπίζω να ζήσουμε αρκετά για να το δούμε αυτό στις ημέρες μας. Είναι ντροπή μας που αργήσαμε τόσο.

Ιωάννης Ξηρός
Ταξ|χος ε.α.