Την Πέμπτη 23 Απριλίου 2015 με πρωτοβουλία του καθηγητή της Φυσικής του Σχολείου μας κ. Γιαννούλη Γιάννη επισκεφτήκαμε τον υδροηλεκτρικό σταθμό Ν. Πλαστήρα, που βρίσκεται στη γειτονική Καρδίτσα. Αφορμή της επίσκεψής μας στάθηκε η ενασχόληση μας με το ηλεκτρικό ρεύμα και την ηλεκτρική ενέργεια

Κατά την διάρκεια της περιήγησής μας στον υδροηλεκτρικό σταθμό ο υπεύθυνος μας τόνισε ότι στη χώρα μας η υδροηλεκτρική ενέργεια ικανοποιεί περίπου το 9% των ενεργειακών μας αναγκών σε ηλεκτρισμό. Στη συνέχεια, μας επεσήμανε ότι η λειτουργία όλων των υδροηλεκτρικών μονάδων βασίζεται στην κίνηση του νερού λόγω διαφοράς  ύψους μεταξύ των σημείων εισόδου και εξόδου. Για το σκοπό αυτό κατασκευάζεται ένα φράγμα, που συγκρατεί την απαιτούμενη ποσότητα νερού στον δημιουργούμενο ταμιευτήρα. Έτσι, κατά τη διέλευσή του από τον αγωγό πτώσεως το νερό κινεί έναν στρόβιλο, ο οποίος θέτει σε λειτουργία τη γεννήτρια. Βέβαια, η ποσότητα του ηλεκτρισμού που παράγεται καθορίζεται από αρκετούς παράγοντες. Δύο από τους σημαντικότερους είναι ο όγκος του νερού που ρέει και η διαφορά μανομετρικού ύψους μεταξύ της ελεύθερης επιφάνειας του ταμιευτήρα και του στροβίλου.

Κατόπιν, αναφέρθηκε στο συγκεκριμένο εργοστάσιο «Ν. Πλαστήρας». που κατασκευάστηκε το 1960 και η υψομετρική διαφορά μεταξύ της ελεύθερης επιφάνειας του ταμιευτήρα και του στροβίλου είναι 580m. Η ενέργεια που τελικώς παράγεται εδώ, χρησιμοποιείται μόνο συμπληρωματικά ως προς άλλες συμβατικές πηγές ενέργειας, καλύπτοντας φορτία αιχμής. Είναι  μονάδα δυναμικότητας των 150 MW και συμπεριλαμβάνεται μεταξύ των εγκαταστάσεων παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Η χρησιμοποιούμενη ποσότητα νερού, μετά την περιστροφή του στροβίλου και την παραγωγή έτσι ηλεκτρικής τάσης, οδηγείται μέσω άλλων καναλιών στα χωράφια για πότισμα. Τέλος, έκανε αναφορά τόσο στα πλεονεκτήματα όσο και στα μειονεκτήματα. Αναλυτικότερα:

Τα πλεονεκτήματα από τη χρήση της υδραυλικής ενέργειας είναι :

·        Οι υδροηλεκτρικοί σταθμοί είναι δυνατό να τεθούν σε λειτουργία αμέσως μόλις ζητηθεί επιπλέον ηλεκτρική ενέργεια, σε αντίθεση με τους θερμικούς σταθμούς (γαιανθράκων, πετρελαίου), που απαιτούν χρόνο προετοιμασίας

·        Είναι μία "καθαρή" και ανανεώσιμη πηγή ενέργειας, με τα γνωστά πλεονεκτήματα (εξοικονόμηση συναλλάγματος και φυσικών πόρων, προστασία περιβάλλοντος)

·        Μέσω των υδροταμιευτήρων δίνεται η δυνατότητα να ικανοποιηθούν και άλλες ανάγκες, όπως ύδρευση, άρδευση, ανάσχεση χειμάρρων, δημιουργία υγροτόπων, αναψυχή, αθλητισμός.

·        Δεν παράγει ατμοσφαιρικούς ρύπους και θόρυβο (παρά μόνο μικρής έντασης και χρονικής διάρκειας στη φάση των κατασκευών),

Τα μειονεκτήματα που συνήθως εμφανίζονται είναι:

·        Το μεγάλο κόστος κατασκευής φραγμάτων και εξοπλισμού των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής καθώς και η μεγάλη χρονική διάρκεια που απαιτείται μέχρι την αποπεράτωση του έργου

·        Η έντονη περιβαλλοντική αλλοίωση της περιοχής του έργου (συμπεριλαμβανομένων της γεωμορφολογίας, της πανίδας και της χλωρίδας), καθώς και η ενδεχόμενη μετακίνηση πληθυσμών, η υποβάθμιση περιοχών, οι απαιτούμενες αλλαγές χρήσης γης. Επιπλέον, σε περιοχές δημιουργίας μεγάλων έργων παρατηρήθηκαν αλλαγές του μικροκλίματος, αλλά και αύξηση της σεισμικής επικινδυνότητάς τους.

Ο απολογισμός της επίσκεψής μας στον υδροηλεκτρικό σταθμό Ν. Πλαστήρας μόνο θετικός μπορεί να θεωρηθεί. Εκτός από τις γνώσεις που αποκομίσαμε σχετικά με την διαδικασία της μετατροπής της κινητικής σε ηλεκτρική, η επίσκεψή μας συνέβαλε στο να κατανοήσουμε ότι πρέπει άμεσα να αξιοποιηθούν ουσιαστικά οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος. Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα αφενός να περιοριστεί η μόλυνση του περιβάλλοντος και αφετέρου να αποφευχθεί η εξάντληση των διαθέσιμων φυσικών πόρων.

Αθανάσιος Σιούλας, Μαθητής της γ΄ Γυμνασίου

των Εκπαιδευτηρίων «Αθηνά»