Μια σιωπηρή αλλά τεράστια απειλή για τη δημόσια υγεία στη χώρα μας κρύβουν οι υψηλές ποσότητες των νιτρικών που περιέχονται στο πόσιμο νερό. Η ρύπανση από τα νιτρικά προέρχεται από την υπερβολική χρήση λιπασμάτων και διεθνώς αναφέρεται ως ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα επιβάρυνσης των υδάτων, με πραγματικό κίνδυνο για τον ανθρώπινο οργανισμό, ειδικά για εγκύους, βρέφη και μικρά παιδιά.

Στην πλέον πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα νιτρικά, που δημοσιεύθηκε στις 4 Μαΐου του 2018, αναφέρεται πως «περίσσεια νιτρικών σε πόσιμα ύδατα μπορεί να έχει επιπτώσεις στην υγεία, συγκεκριμένα την πρόκληση μεθαιμοσφαιριναιμίας, που εμποδίζει την κανονική μεταφορά οξυγόνου από το αίμα στους ιστούς, με αποτέλεσμα να προκαλεί κυάνωση και, σε υψηλότερες συγκεντρώσεις, ασφυξία που μπορεί να αποδειχθεί θανάσιμη για τα βρέφη». 

Δυστυχώς, η ολιγωρία των ελληνικών κυβερνήσεων όσον αφορά την αντιμετώπιση του προβλήματος έχει ως αποτέλεσμα το νερό που ρέει από τις βρύσες σε χιλιάδες κατοικίες να υπερβαίνει τα ασφαλή όρια κατανάλωσης. 

Σημειώνεται πως επισήμως από την Ε.Ε. έχει τεθεί το όριο των 50 mg/L, ωστόσο στη νομοθεσία συνολικά 7 χωρών-μελών (Γαλλία, Γερμανία, Αυστρία, Ιταλία, Ισπανία, Πολωνία, Κροατία) υπάρχει η σύσταση στους καταναλωτές να αποφεύγεται ακόμα και η κατανάλωση νερού με νιτρικά άνω των 10 mg/L.

Το ίδιο επίπεδο των 10 μικρογραμμαρίων νιτρικών ανά λίτρο νερού είναι το επίσημο όριο ασφαλείας που έχει τεθεί στις ΗΠΑ. Ενόψει και της Παγκόσμιας Ημέρας Νερού, στις 22 Μαρτίου, τα στοιχεία που προκύπτουν για το πόσιμο νερό σε μια σειρά από περιοχές της Ελλάδας είναι απογοητευτικά.

Σύμφωνα με τα στοιχεία από την Ενωση Δημοτικών Επιχειρήσεων Υδρευσης και Αποχετεύσεων (ΕΔΕΥΑ), αλλά και τις κατά τόπους ΔΕΥΑ, τα οποία είναι διαθέσιμα στο διαδίκτυο, σε τουλάχιστον τρεις περιοχές της χώρας υπάρχει υπέρβαση του ορίου των 50 mg/L. Σε μέτρηση που έγινε στην περιοχή Μιδέα του Ναυπλίου, μόλις στις 18/2/2021, η ποσότητα που βρέθηκε ήταν 137 mg/L, σχεδόν τριπλάσια της επιτρεπόμενης. 

Στην κοντινή Ερμιόνη, σε μέτρηση του 2019, εντοπίστηκαν 65 mg/L, ενώ πρόβλημα φαίνεται να υπάρχει και στο Αργος, καθώς τον Ιούνιο του 2020 στην περιοχή Κουτσοπόδι τα νιτρικά μετρήθηκαν στα 88 mg/L. 

Υπέρβαση του ορίου των 10 mg/L εντοπίζεται και σε συνολικά 24 περιοχές ακόμα, οι οποίες βρίσκονται κυριολεκτικά σε όλα τα μήκη και πλάτη της Ελλάδας.

Σε μετρήσεις του 2019 και του 2020, σε πόλεις και οικισμούς, έχουν βρεθεί τα εξής επίπεδα νιτρικών:

Πυλαία-Χορτιάτης (Ασβεστοχώρι) 29,1 mg/L

Θέρμη 19,94 mg/L

Πάτρα (κέντρο πόλης) 14 mg/L 

Κομοτηνή 21,1 mg/L

Θήβα 21,1 mg/L

Θάσος 23,9 mg/L

Εδεσσα 12,9 mg/L

Δράμα 14,4 mg/L

Αλμωπία (Κοιμητήρια) 18,06 mg/L

Αλεξανδρούπολη 14 mg/L

Αίγιο 40,8 mg/L

Καβάλα (Φίλιπποι) 46 mg/L

Κιλκίς (Λεβεντοχώρι) 35,1 mg/L

Σέρρες 24,1 mg/L (28/1/2020)

Πάρος (Κακάπετρα) 19 mg/L

Λάρισα (Γιαννούλη) 14 mg/L

Χαλκίδα (Αγιος Νικόλαος) 36,5 mg/L

Αγιος Νικόλαος Κρήτης (Βρύσες) 15,9 mg/L

Ηράκλειο (Κάτω Φορτέτσα) 28,3 mg/L

Λαμία (Αφανός) 14,6 mg/L

Πλατανιάς (Βουκολιές) 19,1 mg/L

Aγρίνιο (Παράβολα) 12 mg/L

Τρίκαλα 12,6 mg/L

Γιαννιτσά 11,4 mg/L

«Καρκινογόνα»

Η Realnews επικοινώνησε με αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA), η οποία έχει αναγάγει τα νιτρικά ως έναν από τους μεγαλύτερους κινδύνους που μπορεί να προκύψει για την υγεία, μέσω της τροφικής αλυσίδας.

«Τα νιτρικά εισέρχονται στην τροφική αλυσίδα ως επιμολυντής του νερού, λόγω των υπερβολικών αγροτικών πρακτικών. Στους ανθρώπους, τα νιτρικά απορροφώνται άμεσα από τον οργανισμό.

Μπορούν να οξειδώσουν τη φυσική αιμοσφαιρίνη, μειώνοντας την ικανότητα των ερυθρών αιμοσφαιρίων να μεταφέρουν οξυγόνο σε όλο το σώμα. Μπορεί, επίσης, να συμβάλουν στον σχηματισμό των λεγόμενων νιτροζαμίνων, κάποιες από τις οποίες είναι καρκινογόνες», ανέφερε σε γραπτή απάντησή του αξιωματούχος της ΕFSA. 

Τους κινδύνους από τα νιτρικά στο νερό, όμως, επισημαίνουν και ορισμένοι από τους πιο έγκριτους Ελληνες επιστήμονες του τομέα της ασφάλειας των τροφίμων. «Στο πόσιμο νερό κανονικά δεν θα έπρεπε να υπάρχουν καθόλου νιτρικά, τα οποία αποτελούν επιμολυντές του νερού. Δυστυχώς, έχουν δυσμενή δράση και σε βρέφη μπορεί να δημιουργήσουν αντιδράσεις, προκαλώντας μια μορφή βιοχημικής αναιμίας», δηλώνει στην «R» ο πρόεδρος του ΕΦΕΤ και καθηγητής στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αντώνης Ζαμπέλας. 

«Θα πρέπει να υπάρξει μεγάλη προσοχή ειδικά σε βρέφη, τα οποία πίνουν γάλα που παρασκευάζεται από βρεφική φόρμουλα και νερό», τονίζει ο Δημήτρης Λουτράδης, καθηγητής Μαιευτικής και Γυναικολογίας στο ΕΚΠΑ.

«Αν υπάρχουν στο νερό σε μεγάλη ποσότητα, τότε μπορεί να πειράξουν τον θυρεοειδή του παιδιού ή να προκαλέσουν άλλα προβλήματα στους πνεύμονες», προσθέτει ο καθηγητής.

Του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΚΟΝΤΗ, real.gr