Ηταν ευτυχής συγκυρία σε μια πρόσφατη επίσκεψή μου στα Τρίκαλα να δω την έκθεση της Μαρίας Γιαννακάκη.

Το γεγονός ότι σε μια επαρχιακή πόλη μπορούσα να δω τα νέα έργα μιας τόσο σημαντικής δημιουργού, προκαλούσε αυτονοήτως αισθήματα ευφορίας. Η έκθεση της Μαρίας Γιαννακάκη με τον δελεαστικό τίτλο «Ο κ. Μπονάρ επισκέπτεται την Αθήνα» παρουσιάζεται στην γκαλερί Alma, το δημιούργημα της Μαρίας Αλμπάνη, η οποία διατηρεί και γκαλερί στην οδό Υψηλάντου στην Αθήνα.

Στην Alma, στην καρδιά των Τρικάλων, τα έργα της Μαρίας Γιαννακάκη αναφύονται ως μοναδικά άνθη. Είναι από μόνα τους λειμώνες μνήμης και με την αναγνωρίσιμη τεχνοτροπία της οργανώνει στάσεις βλέμματος και λίμνες αισθήματος. Ο αινιγματικός τίτλος της έκθεσης είναι ένα παιχνίδι στα όρια της μυθοπλασίας.

Ο Μπονάρ (1867-1947) δεν φαίνεται να είχε επισκεφθεί την Ελλάδα. «Ενα πολυκαιρισμένο λεύκωμα με φωτογραφίες του Μπονάρ από το χωριό Λε Κανέ και το σπίτι με τις πορτοκαλιές στον κήπο του πυροδότησε, αυτή τη φορά, στο εργαστήρι της Ελληνίδας δημιουργού ένα “αθηναϊκό” αφήγημα μποναρικής έμπνευσης», γράφει στο εξαιρετικό κείμενο της έκθεσης ο Γιώργος Μυλωνάς. Η Μαρία Γιαννακάκη μάς παραδίδει το φανταστικό «άλμπουμ» του Μπονάρ, με στέμμα, υπαινικτικό αλλά σαφές, σε πολλά από τα έργα την ίδια την Ακρόπολη, ως σήμα ταυτότητας.

Ξεδιπλώνει μια θερμή χρωματική παλέτα, με τα βαθιά κόκκινα και πράσινα, αλλά και τα γνώριμα χρυσά της, με τα σβησίματα και τις επαναγραφές, τις στρώσεις, τα υβρίδια και τα παλίμψηστα, που χειρίζεται τόσο επιδέξια, σαν να είναι δεύτερη φύση της. Μέσα σε ένα αποκύημα της φαντασίας, σε ένα σταυροδρόμι όπου η σκιά του Μπονάρ ενεργοποιεί τις θυρίδες μνήμης της Γιαννακάκη, τα έργα γίνονται κιβωτοί αισθημάτων. Οι μορφές, σπαρμένες μέσα στις επάλληλες συνθέσεις, στα υποθέματα, στις κόγχες και τις χαραμάδες του βλέμματος, αποκαλύπτονται και λανθάνουν ταυτόχρονα, σαν ονειροκυήματα ή αναπολήσεις.

Οι μορφές των παιδιών έχουν κάτι πένθιμο και λυγμικό και είναι δραματική η αντίστιξη με την ευφορία των χρωμάτων. Τα δύο έργα για τη «Μητέρα» είναι μικροί βωμοί μιας αιώνιας άνοιξης, σε ένα λυκόφως ιοστεφές ή σε ένα λιβάδι με νεαρό χορτάρι. Η Μαρία Γιαννακάκη μάς δίνει μεγάλη ζωγραφική, που συγκινεί πέραν των συμβολισμών και των εκλεκτικών συγγενειών.

Η έκθεση στα Τρίκαλα θα μπορούσε να είναι και προορισμός, όπως είναι και μια ένδειξη ωριμότητας τόσο για την εικαστική κίνηση εκτός Αθηνών όσο και για τους δημιουργούς, που δείχνουν νέα δουλειά έξω από τα δίκτυα του κέντρου. Μένει η γεύση μιας ευφορίας μετά την επαφή με σπουδαία ζωγραφική.

NIKOΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ (Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ)