Τα αίτια της έκρηξης, στην οποία οφείλεται ο θάνατος τουλάχιστον πέντε επιβατών της μοιραίας αμαξοστοιχίας σύμφωνα με τους τεχνικούς συμβούλους των οικογενειών των θυμάτων των Τεμπών, αναζητά ο Εθνικός Οργανισμός Διερεύνησης Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Δυστυχημάτων (ΕΟΔΑΣΑΑΜ).

Για τον σκοπό αυτό έχουν εκκινήσει και διεξάγονται ήδη πραγματογνωμοσύνες σε ειδικά ινστιτούτα του εξωτερικού για ειδικά θέματα που ανέκυψαν κατά τη διερεύνηση, όπως η έκρηξη μετά τη σύγκρουση και η αιτιολόγησή της, αλλά και η εξέταση καθισμάτων της αμαξοστοιχίας IC62 αναφορικά με τις αντιπυρικές προδιαγραφές.

Αυτό επισημαίνουν τα μέλη του Οργανισμού σε ανακοίνωσή τους, με την οποία δεσμεύονται ότι το τελικό πόρισμα της διερεύνησής τους θα ανακοινωθεί νωρίτερα από τις 28 Φεβρουαρίου 2025 ημερομηνία που σηματοδοτεί τη δεύτερη «μαύρη» επέτειο από το σοβαρότερο σιδηροδρομικό δυστύχημα που συνέβη ποτέ στην Ελλάδα.

Να σημειωθεί ότι το ζήτημα της έκρηξης και των συνεπειών της αναδείχθηκε από τις οικογένειες των θυμάτων και τους τεχνικούς συμβούλους τους, όταν ακόμα και τα πρώτα επίσημα πορίσματα άφηναν πολλά γκρίζα σημεία αναφορικά με την πρόκληση της φωτιάς.

«Αν δεν είχαμε ανάφλεξη, δε θα είχαμε 57 θύματα», είχε αναφέρει από τον περασμένο Φεβρουάριο ο Κώστας Λακαφώσης, μέλος της επιτροπής των τεχνικών συμβούλων προσθέτοντας ότι «τουλάχιστον πέντε από τα θύματα έχασαν τη ζωή τους συνεπεία της φωτιάς. Κι αυτό ήταν κάτι που δε διερευνήθηκε». Ο ίδιος μάλιστα επιμένει ότι το έλαιο σιλικόνης στους μετασχηματιστές του τρένου, στο οποίο αποδόθηκε η ανάφλεξη από τις δύο επιτροπές διερεύνησης, δε θα μπορούσε να έχει αυτό το αποτέλεσμα.

Το ζήτημα της φωτιάς έχει μπει πλέον και στο μικροσκόπιο των διερευνητών του ΕΟΔΑΣΑΑΜ, οι οποίοι έχουν ήδη πραγματοποιήσει περίπου 60 συνεντεύξεις με στελέχη που προέρχονται από τους εμπλεκόμενους 10 φορείς, οργανισμούς, εταιρείες και υπηρεσίες. Οπως περιγράφουν μέλη της επιτροπής έχουν έρθει σε επαφή και συνεργάζονται με συγγενείς των θυμάτων καθώς και με τους πραγματογνώμονές τους για την διερεύνηση του δυστυχήματος.

Η επιτροπή δηλώνει μάλιστα «ανοικτή και πρόθυμη να συναντηθεί ανά πάσα στιγμή με οικογένειες, νομικούς εκπροσώπους ή πραγματογνώμονες που εκπροσωπούν τα θύματα και τις οικογένειές της και έχει λάβει υπόψη της όλα τα στοιχεία που έχουν κατατεθεί από τα θύματα στις δικαστικές αρχές».

Στο διάστημα που προηγήθηκε, η επιτροπή έχει συνεργασία με τις δικαστικές αρχές που διενεργούν την προανάκριση (ειδικό εφέτη ανακριτή Λάρισας) και λαμβάνει τακτικά από αυτές όλο το προανακριτικό υλικό, ενώ στο πλαίσιο αυτό έκρινε ότι έχουν συγκεντρωθεί αρκετά στοιχεία για να δικαιολογηθεί η έκδοση μιας επείγουσας Σύστασης Ασφαλείας (2024-01RL) στις 7 Ιουνίου, με την οποία ζήτησε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη να συνεργαστούν για την εφαρμογή μιας ασφαλούς μεθοδολογίας για την επικοινωνία και την υιοθέτηση ενός μέσου που επιτρέπει την άμεση επικοινωνία ένας προς έναν μεταξύ των σταθμαρχών και των οδηγών συρμών.

Όπως επισημαίνεται στην ανακοίνωση, το έργο της επιτροπής πλησιάζει στην ολοκλήρωσή του και «ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ δεσμεύεται ότι η τελική Έκθεση θα είναι έτοιμη έως τις 28 Φεβρουαρίου 2025, ενώ με την ολοκλήρωσή της θα παρουσιαστεί πρώτα σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και εν συνεχεία θα παρουσιαστεί δημοσίως μέσω συνέντευξης τύπου».

ΕΟΔΑΣΑΑΜ: Εχουμε πλήρη επίγνωση της αποστολής μας

Ο ΕΟΔΑΣΑΑΜ υπογραμμίζει ότι η διερεύνηση που διεξάγει είναι ανεξάρτητη από την δικαστική έρευνα αλλά και από την έρευνα άλλων σιδηροδρομικών φορέων και δεν αφορά την απόδοση υπαιτιότητας ή ευθύνης αλλά την έκδοση συστάσεων ασφαλείας με σκοπό την βελτίωση της ασφάλειας του σιδηροδρομικού συστήματος.

Ξεκαθαρίζει ωστόσο ότι τα στελέχη του «έχουν πλήρη επίγνωση της υψηλότατης αποστολής τους που συνίσταται όχι μόνο στην πραγματική απεικόνιση όλων των αιτιών αυτής της τραγωδίας και την ανάδειξη όλων των συστημικών προβλημάτων που συνέβαλλαν στον αδόκητο χαμό 57 συνανθρώπων μας, ώστε να αποκαλυφθούν όλοι οι παράγοντες που επέφεραν αυτό το δυστύχημα, αλλά και στην επισήμανση με συστάσεις ασφαλείας όλων των σημείων εκείνων που οφείλουν να αλλάξουν και να διορθωθούν ώστε να καταστεί ο ελληνικός σιδηρόδρομος απόλυτα ασφαλής.

Η ευθύνη και το καθήκον απέναντι στους 57 νεκρούς και τις οικογένειές τους αλλά και στην ελληνική κοινωνία που θα τους θρηνεί για πάντα είναι εκείνη που καθορίζει τις ενέργειες του ΕΟΔΑΣΑΑΜ στην αναζήτηση της αλήθειας και στην προσπάθεια να είναι το αίμα αυτών των παιδιών και των συνανθρώπων μας που χάθηκαν τόσο άδικα, το τελευταίο που χύνεται στον ελληνικό σιδηρόδρομο», καταλήγει η ανακοίνωση.

Με καθυστέρηση η διερεύνηση από τον Οργανισμό

Υπενθυμίζεται ότι η διερεύνηση των αιτίων και των συνθηκών της τραγωδίας από τον καθ΄ύλην αρμόδιο φορέα ΕΟΔΑΣΑΑΜ ξεκίνησε με μεγάλη καθυστέρηση δεδομένου ότι στην αρχή αν και είχε θεσμοθετηθεί, παρέμενε ανενεργός, ενώ για μήνες μετά το δυστύχημα δε διέθετε ούτε έναν σιδηροδρομικό διερευνητή. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο πρώτος διερευνητής στην ειδικότητα του σιδηροδρόμου μετατάχθηκε μόλις στα μέσα Μαρτίου του 2024.

Η ανακοίνωση της διεξαγωγής διερεύνησης ήρθε περίπου εννέα μήνες μετά το περιστατικό, με αποτέλεσμα να έχει χαθεί η ευκαιρία έρευνας στον μήνες πριν μπαζωμένο τόπο της τραγωδίας. Πρακτικά δεν είχαν άμεση πρόσβαση στον τόπο του συμβάντος, καθώς και στο σχετικό τροχαίο υλικό και τις εγκαταστάσεις υποδομής και ελέγχου και σηματοδότησης της κυκλοφορίας, δεν μπόρεσαν να καταγράψουν άμεσα τα αποδεικτικά στοιχεία και να αποφασίσουν την ελεγχόμενη απομάκρυνση των συντριμμιών, των εγκαταστάσεων ή στοιχείων υποδομής για εξέταση ή ανάλυση, ενώ και η υποβολή ερωτήσεων στους εμπλεκόμενους έγινε μήνες μετά και με μεγάλη χρονική απόσταση από το δυστύχημα.

Για τη διερεύνηση του περιστατικού, υπενθυμίζεται ότι έχει ζητηθεί από τον Σεπτέμβριο του 2023 και η συνδρομή του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Σιδηροδρόμων (ERA), από τον πρόεδρο του σιδηροδρομικού τομέα και αναπληρωτή πρόεδρο του ΕΟΔΑΣΑΑΜ, Χρήστο Παπαδημητρίου ώστε να παρασχεθεί άμεση συνδρομή με έμπειρα στελέχη τους στην Ελλάδα. Ως αποτέλεσμα από τις αρχές Οκτωβρίου του 2023, ομάδα ανώτατων ειδικών στελεχών του ERA αποσπάστηκε στον ΕΟΔΑΣΑΑΜ με αποκλειστικό καθήκον τη διερεύνηση του δυστυχήματος των Τεμπών και την ταυτόχρονη εκπαίδευση των στελεχών του ελληνικού Οργανισμού.

Οπως επισημαίνουν τα στελέχη του ΕΟΔΑΣΑΑΜ, με άμεσες και συνεχείς ενέργειες, αιτήματα και συναντήσεις του προέδρου του σιδηροδρομικού τομέα, επιτεύχθηκε η συλλογή από τις δικαστικές αρχές, τη ΡΑΣ, τον ΟΣΕ, την Hellenic Train, τον ERA, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τις αστυνομικές και πυροσβεστικές αρχές το ΕΚΑΒ και εν γένει όλους τους εμπλεκόμενους φορείς του συνόλου των στοιχείων που αφορούν στην τραγωδία των Τεμπών.

Οπως επισημαίνεται στην ανακοίνωση του ΕΟΔΑΣΑΑΜ, η διερεύνηση εκκίνησε τον Οκτώβριο του 2023 από τα στελέχη του ERA, οι οποίοι παρευρίσκονται επτά μέρες κάθε μήνα έκτοτε στην Ελλάδα, ενώ ο Σιδηροδρομικός Τομέας του ΕΟΔΑΣΑΑΜ ανέλαβε επίσημα την διερεύνηση του τραγικού δυστυχήματος των Τεμπών την 15/03/2024, με την μετάταξη του πρώτου σιδηροδρομικού διερευνητή (όπως ήταν απαραίτητο βάσει του νόμου 5014/23) και τη συγκρότηση της επιτροπής διερεύνησης του σιδηροδρομικού δυστυχήματος των Τεμπών, η οποία απαρτίζεται από ένα στέλεχος του ΕΟΔΑΣΑΑΜ (πολιτικός μηχανικός με 32 χρόνια σιδηροδρομικής εμπειρίας) και δύο εξειδικευμένα σε θέματα ασφαλείας ανώτατα στελέχη του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Σιδηροδρόμων -ERA (πολιτικός μηχανικός PhD και βιομηχανικός ψυχολόγος αντίστοιχα). Τον Οκτώβριο του 2024 προστέθηκε στην επιτροπή ένα στέλεχος του ΕΟΔΑΣΑΑΜ (πολιτικός μηχανικός με 21 χρόνια σιδηροδρομική εμπειρίας) ως αναπληρωματικό μέλος. Η επιτροπή διερεύνησης ξεκίνησε αμέσως το έργο της και οργανώθηκαν οι επιτόπου αυτοψίες και οι συνεντεύξεις με στελέχη εμπλεκόμενων φορέων και οργανισμών.

Μαρία Λιλιοπούλου (ethnos.gr)