Στην Καλαμπάκα εντοπίζεται ένα από τα σπουδαιότερα, από αρχαιολογικής άποψης, σπήλαια της Ευρώπης. Η Θεόπετρα είναι ένα φαινόμενο. Είναι η μόνη προϊστορική θέση του ελλαδικού χώρου με τόσο μεγάλη ακολουθία ανθρωπογενών επιχώσεων, που περιλαμβάνουν τη Μέση και την Ανώτερη Παλαιολιθική, τη Μεσολιθική και τη Νεολιθική εποχή.
Από τα πλέον συγκλονιστικά ευρήματα είναι τα αποτυπώματα ανθρώπινων ποδιών που χρονολογούνται 130.000 ετών και είναι εξαιρετικά σπάνια σε παγκόσμια κλίμακα. Είναι τα δεύτερα σε αρχαιότητα στην Ευρώπη μετά εκείνα της Terra Amata της Γαλλίας (380.000 ετών).
Οι πατημασιές προέρχονται από αριστερό πόδι κι όχι ένα μόνο, ενώ αντιστοιχούν σε σημερινά παιδιά 7-8 ετών, αν κι αυτό δεν μπορεί να ειπωθεί με βεβαιότητα, καθώς τα ιζήματα του σπηλαίου έχουν υποστεί συρρίκνωση.
Μέσα στο σπήλαιο έχουν επίσης εντοπιστεί έξι ταφές, οι περισσότερες από τις οποίες είναι της μεσολιθικής περιόδου, αν και η παλαιότερη χρονολογείται στην Ανώτερη Παλαιολιθική, στα 14.500 π.Χ. Στα πολύτιμα ευρήματα συγκαταλέγονται και εκατοντάδες εργαλεία από πυριτόλιθο, χαλαζία και άλλες πρώτες ύλες.
Η τεχνολογία τους δείχνει πως ο άνθρωπος κατασκεύαζε το καθένα με ειδικές κινήσεις για να πετύχει συγκεκριμένο σχήμα και λεπτότητα. Στη Θεόπετρα έχει βρεθεί επίσης μια μεγάλη ποικιλία καρπών, που είναι άγριοι στην Παλαιολιθική και εξημερωμένοι στη Νεολιθική εποχή, γεγονός που υποδεικνύει πως η πρακτική της γεωργίας δεν ήρθε από την Ανατολή, αλλά αναπτύχθηκε επιτόπου. Ειδικές αναλύσεις αποκάλυψαν, μάλιστα, πως στο θεσσαλικό σπήλαιο υπάρχει πανάρχαια τέφρα από ηφαίστεια της Ιταλίας.
Το σπήλαιο ανασκάπτεται μεθοδικά από το 1987, με επικεφαλής την προϊστάμενη της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας-Σπηλαιολογίας Νότιας Ελλάδας, κ. Νίνα Αποστολίκα – Κυπαρίσση. Οπως η ίδια μας εκμυστηρεύεται, το μεγάλο στοίχημα της Θεόπετρας είναι να αποκαλύψει τη χρονική στιγμή κατά την οποία ο σημερινός Homo Sapiens sapiens (Χόμο Σάπιενς) διαδέχτηκε τον Ηomo Sapiens neanderthalensis (Χόμο Νεάντερταλ) στην Ελλάδα...
ΕΘΝΟΣ