Οι αφύλακτες διαβάσεις αποτελούν τον συνήθη τόπο ατυχημάτων και τραγωδιών στο δίκτυο του ΟΣΕ, καθώς η εμπλοκή Ι.Χ. αυτοκινήτων σε αυτές καταγράφεται στο 65% του συνόλου των ατυχημάτων που σημειώνονται στο σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας.

Ο αριθμός των ατυχημάτων είναι υψηλός, καθώς κατά μέσον όρο συμβαίνουν 30 ετησίως, στα οποία 16 άτομα τραυματίζονται και 12 χάνουν τη ζωή τους.

Θύματα είναι κυρίως επιβαίνοντες σε αυτοκίνητα, πεζοί, αλλά και ζώα. Στις περισσότερες περιπτώσεις η ευθύνη αποδίδεται στον μη σιδηροδρομικό παράγοντα (είτε είναι οδηγός Ι.Χ. είτε πεζός), ωστόσο δεν είναι και ο οργανισμός άμοιρος ευθυνών.

Υπάρχει μάλιστα πόρισμα της Επιθεώρησης Συγκοινωνιακού Δικαίου, με αφορμή ένα συγκεκριμένο ατύχημα, το οποίο αποδίδει μέρος της ευθύνης στον ΟΣΕ για ατυχήματα που σημειώνονται σε αφύλακτες διαβάσεις χωρίς σήμανση. 

Σύμφωνα με την Επιθεώρηση Συγκοινωνιακού Δικαίου, το 70% της υπαιτιότητας ανήκει στον οδηγό Ι.Χ. αυτοκινήτου, ο οποίος αποπειράται να διασχίσει αφύλακτη ισόπεδη σιδηροδρομική διάβαση χωρίς να ελέγξει αν πλησιάζει αμαξοστοιχία, μη συμμορφούμενος και προς την πινακίδα υποχρεωτικής διακοπής της πορείας του.

Το υπόλοιπο 30% της υπαιτιότητας ανήκει όμως στον ΟΣΕ, ο οποίος έχει παραλείψει να τοποθετήσει κινητά φράγματα στη διάβαση που βρίσκεται κοντά σε κατοικημένη περιοχή, όσο και στον μηχανοδηγό της αμαξοστοιχίας.

Οι αφύλακτες διαβάσεις του ΟΣΕ, εκτός από κόστος σε ανθρώπινες ζωές, συνεπάγονται σημαντική δαπάνη για τον οργανισμό, καθώς το κόστος φύλαξής τους είναι πολύ υψηλό.

Ειδικότερα, σύμφωνα με πρόσφατη απόφαση για τη φύλαξη 15 ισόπεδων διαβάσεων της γραμμής Μακεδονίας - Θράκης, ο ΟΣΕ θα κληθεί να καταβάλει μόνο για 25 ημέρες περίπου 70.000 (68.614,25) ευρώ.

Ο ΟΣΕ διαθέτει περί τις 1.800 ισόπεδες διαβάσεις, όπου συμβαίνουν τα περισσότερα ατυχήματα.

Το κόστος συντήρησης και διαχείρισης των ισόπεδων διαβάσεων ανέρχεται σε περίπου 6 εκατ. ευρώ ετησίως, ποσό που αναλογεί στο 1/10 του ετήσιου κόστους λειτουργίας του σιδηροδρόμου ή στο 1/2 του μέσου κόστους συντήρησης του δικτύου. Ενδεικτικά, το αντίστοιχο κόστος για τους ελβετικούς σιδηροδρόμους είναι μηδενικό.

Στο ενεργό σιδηροδρομικό δίκτυο του ΟΣΕ λειτουργούν 42 διαβάσεις φυλασσόμενες από προσωπικό, 500 διαθέτουν αυτόματο σύστημα ισόπεδων διαβάσεων (ειδικός φωτισμός και μπάρες), ενώ περίπου 300 παραμένουν αφύλακτες.

Οι υπόλοιπες διαθέτουν μόνο σήμανση, αλλά όχι μπάρες. Σύμφωνα με τα στοιχεία, ο αριθμός των διαβάσεων στη χώρα μας θεωρείται μεγάλος, καθώς αντιστοιχεί μία σιδηροδρομική διάβαση ανά 1,36 χλμ. γραμμής, ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος υπολογίζεται σε μία ανά 2,2 χλμ.

Μπορεί ο αριθμός των θυμάτων από τροχαία ατυχήματα σε ισόπεδες σιδηροδρομικές διαβάσεις να είναι χαμηλός σε σύγκριση με το σύνολο των θανάτων από τροχαία συμβάντα και να αντιπροσωπεύει ποσοστιαία μόλις το 1% στην Ευρωπαϊκή Ενωση, ωστόσο ο ίδιος αριθμός αντιστοιχεί περίπου στο 28% των θανάτων στο σιδηροδρομικό δίκτυο.

Στον υπόλοιπο κόσμο

Παγκοσμίως υπάρχουν περίπου 600.000 ισόπεδες διαβάσεις τρένων (213.000 στις Ηνωμένες Πολιτείες, περίπου 37.000 στον Καναδά και 114.580 στα 28 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης).

Στην Ευρώπη, τα τροχαία δυστυχήματα στις ισόπεδες διαβάσεις αντιπροσωπεύουν το 26% όλων των σιδηροδρομικών ατυχημάτων. Τόσο οι ευρωπαϊκές όσο και οι διεθνείς στατιστικές καταδεικνύουν ότι η πλειονότητα των ατυχημάτων σημειώνεται με υπαιτιότητα του οδηγού/πεζού, ο οποίος εκτίμησε λάθος τις συνθήκες.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΚΑΣΣΙΜΗ (Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ)