Ένα δωδεκαήμερο ατομικό ταξίδι στην Γουατεμάλα,Ονδούρα και Μαιάμι πραγματοποίησε από 25 Νοε. μέχρι 7 Δεκ. 2016 ο γράφων,μέλος του ΕΟΣ Αχαρνών,του ΣΠΟΡΤ Τρικάλων και του Συλλόγου Δρομέων Τρικάλων,ταξιδευτής του κόσμου.
Ο γράφων στο ταξίδι αυτό θέλησε να γνωρίσει τον πολιτισμό των Μάγια,του λαού της ζούγκλας που κυριάρχησε από το Γιουκατάν του Ν.Μεξικού μέχρι τα βόρεια της Νικαράγουα και από το 200 μ.Χ. μέχρι την ισπανική κατάκτηση το 1523 μ.Χ.Πρόκειται για έναν πολιτισμό που ακόμα ερευνάται από τους μελετητές και έδωσε εξαίσια δείγματα γραφής στην αρχιτεκτονική,μαθηματικά και αστρονομία.
Το ταξίδι άρχισε από το Μαιάμι,πρωτεύουσα της Πολιτείας Φλόριδα των ΗΠΑ. Η Φλόριδα,όπως και άλλες νότιες Πολιτείες,όπως η Αλαμπάμα,το Μισσισιπί κ.α. ενσωματώθηκαν στην Αμερικανική Ομοσπονδία το 1847 και προς τούτο χρειάστηκε οι Αμερικανοί να πολεμήσουν για να εκδιώξουν τους Ισπανούς στα πλαίσια του Δόγματος Μονρόε περί μη αναμίξεως ουδεμίας ευρωπα'ι'κής δύναμης στα εσωτερικά του Δυτικού Ημισφαιρίου(ισχύει ακόμη).Η Φλόριδα ομιλεί ακόμη τα ισπανικά ως επίσημη γλώσσα μαζί με τα αγγλικά.
Μια βόλτα στο περίφημο Maiami Beach,η μεγάλη παραλία στη Θάλασσα της Καραιβικής είναι αξέχαστη εμπειρία για τον επισκέπτη αυτής της μεγάλης πόλης. Το χαρακτηριστικό όμως της Φλόριδας είναι τα Everglades,οι βαθείς βάλτοι με κατάφυτα τμήματα γης ανάμεσά τους,όπου ζουν χελώνες,πτηνά και αλιγάτορες,είδος κροκοδείλου μεγέθους ως 1,80 μ.,ενδημικό της περιοχής.Το ίδιο το Μαιάμι πολεοδομικά σχηματίζει δομημένες γλώσσες γης που εισχωρούν στους βάλτους,θέαμα από ψηλά απίθανο.
Ο γράφων είχε την ευκαιρία να κάνει με άλλους μια ωριαία και ωραία βόλτα στους βάλτους της Φλόριδας με το χαρακτηριστικό ταχύπλοο,ειδικό για βάλτους στα Εβεργκλέιντς,όπου είδαμε αλιγάτορες και μεγάλες χελώνες και κυρίως μια επίδειξη εκπαίδευσης αλιγατόρων από ειδικό εκπαιδευτή.
Το Μαιάμι διαθέτει  το διάσημο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας και τον επίσης διάσημο Πύργο της Ελευθερίας,μια επιβλητική κατασκευή,πρώην έδρα εφημερίδος και ραδιοφώνου,πλην όμως από το 1961 κέντρο καταγραφής,φιλοξενίας και αποκατάστασης φυγάδων από την κομμουνιστική Κούβα του καθεστώτος του Αλεχάντρο Φιντέλ Κάστρο Ρουζ.Όπως αναγράφεται στα στοιχεία και φωτογραφίες στον Πύργο που τώρα λειτουργεί ως Μουσείο,πάνω από 100.000 Κουβανοί από την εποχή ήδη της Προεδρίας Τζόνσον πέρασαν από εκεί και μετεγκαταστάθηκαν και σε άλλες Πολιτείες με τους περισσότερους όμως να μένουν στην Φλόριδα,απέναντι από το νησί τους.Η επιχείρηση Πίτερ Παν από το 1961 έως το 1965, οπότε   σταμάτησαν τελείως οι αεροπορικές επικοινωνίες με τις ΗΠΑ διέσωσε πάνω από 90.000 παιδιά,τα οποία ζουν ακόμη στην Αμερική.Οι Κουβανοαμερικανοί κατηγορούν το κομμουνιστικό καθεστώς για δεκάδες χιλιάδες εκτελέσεις και μια οικονομική και ηθική εξαθλίωση άνευ προηγουμένου για χώρα του Τρίτου Κόσμου (το τελευταίο ο γράφων το διαπίστωσε ο ίδιος σε ένα ταξίδι του στην Κούβα).
 Ο γράφων ηύρε το Μαιάμι εορταστικό και εύθυμο,διότι την προηγούμενη νύχτα 25|26 Νοε. εκατοντάδες χιλιάδες Κουβανοαμερικανοί και άλλοι Αμερικανοί βγήκαν στους δρόμους μέχρι τα ξημερώματα και με συναυλίες εόρτασαν δεόντως τον θάνατο του δικτάτορα.
(σ.σ.Απ'ότι διάβασα την επόμενη στον τοπικό Τύπο,η μόνη τους λύπη ήταν οτι ο Κάστρο δεν πέρασε ποτέ από Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για να λογοδοτήσει για τα εγκλήματά του).
Ειρήνη σοι,ω Κούβα.Ο γράφων σου εύχεται καλή τύχη και καλή Δημοκρατία.

Μετά την προσγείωση στην πρωτεύουσα Γουατεμάλα Σίτυ το ταξίδι συνεχίστηκε οδικώς μέχρι την μικρή γραφική πόλη Αντίγκουα,γνωστή σε όλους τους επισκέπτες της Γουατεμάλας.Πόλη αποικιακού ισπανικού ρυθμού(colonial) με μικρά εντόνως χρωματισμένα κυρίως μονώροφα σπίτια με το χαρακτηριστικό καλντερίμι και την περίφημη Αψίδα(Arco) η Αντίγκουα είναι σήμα κατατεθέν της Γουατεμάλας,πόλη προστατευόμενη από την Ουνέσκο.
 Η ίδια η Γουατεμάλα,όπως και όλες οι χώρες της Κεντρικής Αμερικής είναι πτωχή λόγω έλλειψης επαρκών φυσικών πόρων,λόγω  τροπικού κλίματος και τροπικού δάσους.13.000.000 κάτοικοι με ανά κεφαλήν μέσο εισόδημα 7.500 δολλάρια ζουν εδώ με τα 9.000.000 στην πρωτεύουσα,πόλη εντονότατα μολυσμένη με παλαιού τύπου λεωφορεία και υψηλή εγκληματικότητα.Οι καλλιέργειες είναι κυρίως ο αραβόσιτος,τα μαύρα φασόλια(τροφές βάσεως για τον πληθυσμό) και τροπικά φρούτα.Η Γουατεμάλα και η Ονδούρα διεκήρυξαν την ανεξαρτησία τους το 1821 από την Ισπανία,όταν οι απόγονοι των Ισπανών κατακτητών του 16ου αιώνα έκριναν οτι η εξάρτησή τους από την υπερπόντια μητρόπολη δεν τους συνέφερε πλέον.Οι Ισπανοί δεν έφυγαν άνευ αγώνος,πλην όμως η μεγάλη απόσταση από την Ισπανία και η αμερικανική βοήθεια στα πλαίσια του Δόγματος Μονρόε ήταν καταλυτική.
Η Γουατεμάλα πέρασε από κάποιες δικτατορίες,πλην όμως η μεγαλύτερη δοκιμασία στην Ιστορία της ήταν ο εμφύλιος πόλεμος 1966-1998 με πάνω από 1.500.000 θανάτους.Το 1966 ομάδα στρατιωτικών στασίασε εναντίον της Κυβερνήσεως.Το κίνημα απέτυχε και οι στασιαστές κατέφυγαν στα δάση.Πολλοί χωρικοί υποστήριξαν τους αντάρτες.Το κρίσιμο όμως σημείο ήταν όταν η εξέγερση έφτασε και στις πόλεις.Η κατάσταση ξέφυγε τελείως και ο πόλεμος γενικεύθηκε.Η βαθύτερη αιτία-κατά τον γράφοντα- ήταν η κατάρα που ταλάνισε και ταλανίζει ακόμη τις λατινόφωνες Αμερικές και εξηγεί και τις αλλεπάλληλες δικτατορίες τους.Είναι οι εθνοτικές και οικονομικές διαφορές μεταξύ απογόνων των Ισπανών και mestizos(μιγάδων) από την μια πλευρά και των ιθαγενών απογόνων των προκολομβιανών πληθυσμών από την άλλη,στερημένων γης και προοπτικής,αριστερών τάσεων.Οι τελευταίοι στην Γουατεμάλα υπέστησαν κατά τόπους γενοκτονία.Μετά το 1998 και κατόπιν συμφωνίας ο πόλεμος έπαυσε,έγιναν κάποιοι αναδασμοί γης,πλην όμως το Κομμουνιστικό Κόμμα παραμένει εκτός νόμου.

Το ταξίδι συνεχίστηκε την 29|11 στο Παναχατσέλ,όμορφη παραλίμνια κωμόπολη στην περίφημη και πασίγνωστη λίμνη Ατιτλάν,έκτασης 250 τετρ.χλμ. Η λίμνη Ατιτλάν σχηματίστηκε από έκρηξη ηφαιστείου πριν 85.000 χρόνια,όταν το μάγμα έφυγε από τα έγκατα και εισήλθε νερό σχηματίζοντας στον αρχαίο κρατήρα την λίμνη.Επί της λίμνης δεσπόζουν τα ανενεργά ηφαίστεια Ατιτλάν,Τοτιτλάν και Σαν Πέντρο με ύψος 3.560μ.,3.200μ. και 3.020μ. αντιστοίχως (υπόψιν εδώ οτι η ηφαιστειογενής Γουατεμάλα διαθέτει ακόμη 3 ενεργά ηφαίστεια).
Αυτό που κάνει την λίμνη Ατιτλάν μια από τις τρεις σημαντικότερες στον κόσμο (κατά δήλωση των Γουατεμαλτέκων) είναι οτι εδώ άνθισαν τρεις πολιτισμοί,των Μάγια,των Ισπανών μετά το 1523 και των μιγάδων.Οι Ισπανοί επιβλήθηκαν με την δοκιμασμένη και αλάνθαστη μέθοδο όλων των κατακτητών divide et impera(διαίρει και βασίλευε) επωφελούμενοι των διχονοιών και ανταγωνισμών των αντιπάλων αυτοχθόνων.
Η 30η Νοε. ήταν αφιερωμένη στην ανάβαση του όρους San Pedro(Σαν Πέντρο), πρώην ηφαιστείου και τώρα κατάφυτου από τροπικό δάσος όρους,ύψους 3.020μ.Η έναρξη της ανάβασης ήταν την 09.30π.μ. και από υψόμετρο 1.800μ. στη είσοδο του πάρκου.Εντύπωση προκαλεί οτι μέχρι το υψόμετρο των 2.200μ. υπάρχουν στις επικλινείς πλαγιές φυτείες καφέ και αραβόσιτου και γίνεται συστηματική ξύλευση.Όλα αυτά με χειρωνακτική εργασία των χωρικών,χωρίς ούτε ένα μηχάνημα.
Η ίδια η ανάβαση ήταν σκληρότατη,διότι είχε συνεχή κλίση χωρίς ίχνος τραβέρσας.Διάφοροι άλλοι ορειβάτες διαφόρων εθνικοτήτων ευρίσκονται όλες τις εποχές (πλην της περιόδου των βροχών) σ'αυτό το διάσημο βουνό.
 Ο γράφων και ο οδηγός βουνού Νταβίντ φθάσαμε στην κορυφή(στην πραγματικότητα είναι ένας μεγάλος και κατάφυτος κρατήρας) την 11.50π.μ. σε υψόμετρο 3.020μ. οπότε η μικρή συμπαθητική ελληνική σημαιούλα μου,η οποία με συνοδεύει σε όλα τα ταξίδια μου φωτογραφιζόταν μαζί μου στην κορυφή του Σαν Πέντρο.
Κατεβήκαμε στην βάση την 14.30μ.μ. με συνολική προσπάθεια 5 ωρών σε μια διαδρομή κανονικής διάρκειας τουλάχιστον επτά ωρών(ο γράφων κατέβαλε ύψιστη προσπάθεια στο ξένο αυτό βουνό,για την Ελλάδα ρε γαμώτο).
Το ταξίδι συνεχίστηκε αεροπορικώς στην βόρεια κωμόπολη Φλόρες σε απόσταση 2 ωρών από την οποία ευρίσκεται ο παγκοσμίου φήμης αρχαιολογικός χώρος του TIKAL(Tικάλ),από τις σημαντικότερες αρχαίες πόλεις της προκολομβιανής Κεν.Αμερικής,έδρα βασιλέων Μάγια.
Εικοσιδύο δυναστείες Μάγια είχε στην ακμή του το Τικάλ από το 200μ.Χ.εως το 900μ.Χ. με τον πολιτισμό τους να αποτελεί συνέχεια του πολιτισμού των Ολμέκων,ενός λαού που εξαφανίστηκε.Ηλέξη Μάγια προέρχεται από την λέξη maiz(μα'ί'ζ,καλαμπόκι) και η χρυσή εποχή τους τοποθετείται από το 700 έως το 900 μ.Χ.,οπότε το Τικάλ είχε 150.000 κατοίκους και κυριαρχούσε σε όλη την βόρεια Γουατεμάλα.Ενιαίο κράτος Μάγια δεν φαίνεται πιθανό να υπήρξε ποτέ,απλώς τα σπουδαία αστικά τους κέντρα Τικάλ,Κοπάν,Παλένκ,Καλακμούλ και Λαμανάι φιλοξενούσαν ισχυρές δυναστείες με εθνική και πολιτιστική συγγένεια μεταξύ τους.Οι βασιλείς Μάγια δεν είχαν βασίλισσες παρά μόνο παλακίδες και εθεωρούντο απόγονοι θεών,συνδέοντες τους θεούς με τους ανθρώπους.Τα μεγάλα αστικά κέντρα των Μάγια εγκαταλείφθηκαν λόγω εξάντλησης των φυσικών πόρων και διαφόρων μολύνσεων.Μια από αυτές τις μολύνσεις ίσως προήλθε από το γεγονός οτι έθαπταν τους νεκρούς κοντά στην οικία τους(οι ευγενείς και βασιλείς είχαν δικά τους ξεχωριστά νεκροταφεία). Οι κοινωνικές τάξεις ήταν τρεις,η βασιλική οικογένεια,οι ευγενείς(γραφείς,καλλιτέχνες,τεχνίτες και πολεμιστές) και ο απλός λαός.Υπαρξη δούλων δεν αναφέρεται.Οι Μάγια δεν υπήρξαν ποτέ ιμπεριαλιστές και επεκτατικοί όπως οι Ινκας του Περού ή οι Αζτέκοι του Μεξικού,σπανίως έκαναν ανθρωποθυσίες , η εργασία για την κατασκευή ναών,ανακτόρων και άλλων δημοσίων κτιρίων ήτο καθαρώς εθελοντική και εθεωρείτο προσφορά στους θεούς και στην κοινότητα.


Οι Μάγια δεν είχαν μέταλλα(σπάνιο είδος στο τροπικό δάσος).Τα σκεύη τους ήταν από κεραμικά , τα όπλα τους από οψιδιανό και τα κοσμήματα και  αγαλματίδιά τους ήταν από πέτρα ζέ'ι'ντ.Στα μουσεία που επισκέφθηκε ο γράφων είδε αμφορείς και αγαλματίδια εξαιρετικής τέχνης.Χαρακτηριστικό είναι οτι οι νεκροί ευγενείς εθάπτοντο σε θέση εμβρύου,γεγονός που αποδεικνύει οτι οι Μάγια(όπως και όλοι οι προκολομβιανοί λαοί και των τριών Αμερικών) πίστευαν στην μετά θάνατον ζωή και στην αναγέννηση.
Oι θεοί τους ήταν επουράνιοι με κορυφαίο τον Ιτζάμ Να,τον Τσακ,θεό της βροχής,τον Ήλιο,την Σελήνη κ.α.,θεοί επίγειοι και θεοί χθόνιοι.Είχαν ιερογλυφική γραφή,η γνώση της οποίας ήταν προνόμιο των βασιλέων και των ιερέων,διασώζονται όμως μόνον 3 βιβλία ιερογλυφικών.Οι Μάγια πίστευαν στα στοιχεία της φύσης,χαρακτηριστική πίστη όλων των προκολομβιανών λαών και των τριών Αμερικών.Πίστευαν δηλαδή οτι οι θεοί δια των στοιχείων της φύσεως επικοινωνούν με τους θνητούς.Χαρακτηριστικό είναι οτι πριν την συγκομιδή των καρπών της γης εγίνοντο τελετές παρακλητικές προς την χθόνια θεότητα Πασαμάμα,Μητέρα της γης,προκειμένου να πάρουν την άδειά της για τον θερισμό.Οταν η συγκομιδή ήταν καλή έστρεφαν ευχαριστήριο βλέμμα προς την γη και όχι προς τον ουρανό,όπως κάνουμε εμείς.Οι Μάγια ήξεραν οτι η Γη ήταν στρογγυλή,λόγω των ανεπτυγμένων αστρονομικών τους γνώσεων.Βάσει αυτών ανέπτυξαν ένα εξελιγμένο και άκρως ευφυές χρονολόγιο,ακόμη υπό μελέτην από τους ειδικούς.Το ημερολόγιο των Μάγια ήταν στηριγμένο στην λατρεία των θεών,σε σημαντικά φυσικά ή γεωφυσικά φαινόμενα ή και σε γενέθλιες ημερομηνίες  σημαντικών βασιλέων.Ο χρόνος τους περιείχε 520 ημέρες, χωρισμένος σε 18 μήνες με τον τελευταίο να έχει 5 ημέρες.Ο υπολογισμός του χρόνου ήταν άκρως πολύπλοκος  και σταματούσε (σύμφωνα πάντα με τους ειδικούς) το έτος 2012,πράγμα που έδωσε λαβή σε ανόητους εσχατολόγους να αναγγείλουν το...τέλος του κόσμου κατά το έτος αυτό.Το χρονολόγιο ήταν συνδεδεμένο και με τα επίσης θαυμαστά μαθηματικά τους με βασικό αριθμό το 20.
Ο γράφων στο Τικάλ θαύμασε τους ναούς σε σχήμα πυραμίδας του Ιαγουάρου(κοινώς τζάγκουαρ) ,του Όφεως και των Μασκών,πυραμίδες συμπαγείς,ύψους 45 έως 55 μέτρων και πλάτους 40 μ. με την χαρακτηριστική σκάλα στην μέση που κατέληγε σε έναν απλό θάλαμο ιεροτελεστιών,προσβάσιμο μόνον στους βασιλείς και στους ιερείς.
Η ζούγκλα γύρω από το Τικάλ πυκνή και επιβλητική γεμάτη πτηνά και ζώα.Ο γράφων σε μια διαδρομή επί της επαρχιακής οδού,αλλά έχων παραπλεύρως πυκνή και άγνωστη ζούγκλα, παρατήρησε πτηνά όπως το τούκαν και συνάντησε ένα συμπαθέστατο πισότε(μυρμηγκοφάγος) και ένα κοτσεμόντε(φυτοφάγο σε μέγεθος αλεπούς). Ευτυχώς για μένα από την ζούγκλα βγήκαν αυτά τα ζώα και όχι κάποιο πούμα ή τζάγκουαρ.
Το τελευταίο τμήμα του ταξιδιού ήταν στο Κοπάν της Ονδούρας,2 ώρες από την μεθόριο με την Γουατεμάλα.Η πτωχή Ονδούρα (5.500 δολ. κατά κεφαλή ετησίως) απέκτησε επίσης το 1821 την ανεξαρτησία της από την Ισπανία κατόπιν αγώνος.Μέχρι το 1982 είχε συνεχείς δικτατορίες,υπήρξε όμως προς τιμήν της πάντα χώρος καταφυγής και φιλοξενίας αμάχων κατά τους εμφυλίους πολέμους του Σαλβαντόρ,της Γουατεμάλας και της Νικαράγουας μέχρι τα τέλη της δεκαετίας 1990.

Το Κοπάν υπήρξε επίσης κατά την χρυσή εποχή του κρατικό και πολιτιστικό κέντρο των Μάγια.Τα ερείπια του Κοπάν όμως είναι διαφορετικά από αυτά του Τικάλ.Εδώ δεν υπάρχουν πυραμίδες,τα κτίρια των ναών και παλατιών είναι μικρότερα σε όγκο,πλην όμως εκλεπτυσμένης τεχνικής, δείγμα υψηλού πολιτισμού.Υπάρχει στο αρχαίο πολεοδομικό συγκρότημα Ακρόπολις,κεντρική πλατεία,νεκροταφείο ευγενών,σκάλα με ιερογλυφικά που χαρακτηρίζεται από τους ειδικούς ως ''εγκυκλοπαίδεια'',εφόσον εκεί είναι γραμμένη όλη η αρχαία Ιστορία του Κοπάν (Τσούπι το αποκαλούσαν οι ίδιοι οι Μάγια), υπάρχουν σήραγγες ύδρευσης,παλάτια και χώροι συγκέντρωσης του λαού για τελετές,αγάλματα βασιλέων κ.α.
 Μιλώντας για τελετές στο Κοπάν,αποδεικνύεται οτι οι Μάγια τιμούσαν τους θεούς όχι μόνον με θυσίες ζώων,αλλά και με ανθρωποθυσίες.Το παιγνίδι της πελότα (είδα μια ημικυκλική βαρειά  πελότα στο μουσείο) όπου ελάμβαναν μέρος μόνον ευγενείς και από την ομάδα που έχανε επελέγετο ένας θυσία είτε με αποκεφαλισμό,είτε με διάτρηση καρδιάς σε έναν παρακείμενο βωμό.Τέσσερις φορές στον χρόνο των 520 ημερών γινόταν ανθρωποθυσίες για την ευμένεια των θεών και των στοιχείων της φύσης και ο θυσιαζόμενος ευγενής θεωρούσε τιμή του τον θάνατό του υπέρ της κοινότητος.Οι βασιλείς επίσης απέδιδαν φόρο μερίδος αίματος στους θεούς διατρυπώντας την γλώσσα ή τα αυτιά ή ακόμη και τα γεννητικά τους όργανα, αφού πρώτα έπαιρναν ναρκωτικά φυτά για να αντέχουν τον πόνο.Σε άλλους ναούς είδα σκαλιστά ομοιώματα κρανίων να κοιτούν προς την Δύση και νεανικά σκαλιστά πρόσωπα να κοιτούν προς την Ανατολή,διότι η Δύση αντιπροσώπευε τον θάνατο και η Ανατολή την ζωή.
Το ταξίδι τελείωσε την 7η Δεκ. με την νόστιο επιστροφή στην Μητέρα Ελλάδα, η οποία,ως συνήθως με υποδέχθηκε με απεργίες.Ο γράφων θεωρεί το ταξίδι αυτό ως ένα από τα σημαντικότερα πολιτιστικά του.Οι Μάγια,ο λαός του maiz,ανέπτυξαν πολιτισμό υψηλής αξίας.2.000.000 απόγονοί τους ζουν στην Κεντρική Αμερική και πολλοί από αυτούς συγκεντρώνονται στα αρχαία ιερά των προγόνων τους για να τους τιμήσουν.Οι Μάγια,όπως και σχεδόν όλοι οι λαοί της Κ.Αμερικής έχουν πλέον αφομοιώσει τις γλώσσες και την θρησκεία των χριστιανών κατακτητών,γεγονός που τροποποίησε τις δικές τους παραδόσεις, χωρίς όμως να τις εξαλείψει τελείως.Αυτό ο γράφων το παρατήρησε και στους απογόνους των Αζτέκων στο Μεξικό και των Ινκας στο Περού και των Α'ι'μάρα της Βολιβίας που όλοι τους τοποθετούν έναν ήλιο στην κεφαλή του Εσταυρωμένου και όχι το ακάνθινο στεφάνι,ταυτίζοντας Αυτόν με την Υπέρτατη Θεότητα των προγόνων τους.
Ο ανεκτίμητος όμως απόηχος της μυθολογίας και κοσμογονίας πλουτίζει ακόμη την φαντασία του κεντροαμερικανού ως τα λείψανα ενός τεράστιου αρχαίου θρησκευτικού συγκροτήματος βυθισμένου στην ζούγκλα,έστω και αν γνωρίζουν οτι αυτός ο πολιτισμός πέρασε πλέον και δεν μπορεί να επαναληφθεί.
Οι Μάγια,όπως και οι άλλοι κεντροαμερικανικοί ή νοτιοαμερικανικοί λαοί δεν είχαν κανένα πρόβλημα να ταυτίσουν το Υψιστο Ον των προγόνων τους με τον Πατέρα-Θεό ή τον Ιησού Χριστό που επέβαλαν ο Κορτέζ ή ο Πιζάρο.Η Παρθένος Μαρία της Γουαδελούπης στο Μεξικό γιατί να μην είναι η ίδια με την Παρθένο Τονατζίν των Αζτέκων,την καλή θεά που ακούει πάντα τον πόνο των πιστών και συμπάσχει μ'αυτούς(ναι,ακόμη και αυτά τα αιμοδιψή τέρατα,οι Αζτέκοι,από τους οποίους ευτυχώς απήλλαξαν την ανθρωπότητα οι Ισπανοί,είχαν μια καλή θεά). Οι Μάγια όμως,όπως και όλοι οι προκολομβιανοί,αν και πιστότατοι καθολικοί (ο γράφων το διαπίστωσε αυτό ιδίοις όμμασιν στις εκκλησίες τους) ντύνουν πάντα τον Χριστιανισμό με τις στολές των αρχαίων ιερέων τους, στεφανώνουν τον Εσταυρωμένο με τον ήλιο και μέσα τους παραμένουν προσκολλημένοι με τον αρχαίο πολιτισμό τον οποίον έκτισαν οι πρόγονοί τους με την εθελοντική εργασία τους και προπάντων με πίστη,πολλή πίστη.
Ιωάννης Ξηρός