Πιο καλή η (πανεπιστημιακή) μοναξιά;

Του Δημήτρη Παπαστεργίου

Δημάρχου Τρικκαίων

Τις ημέρες αυτές, χωρίς να έχει γίνει ευρέως αντιληπτό, στους εκπαιδευτικούς κύκλους άνοιξε η κουβέντα για την αναδιάρθρωση των Πανεπιστημίων, στα οποία περιλαμβάνεται και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.

Δυστυχώς για τα Τρίκαλα, τα πράγματα δεν είναι καλά, κάτι το οποίο από την προηγούμενη εβδομάδα κοινοποίησα σε θεσμικούς παράγοντες του τόπου.

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και ΤΕΙ κατέθεσαν τις προτάσεις τους, στις οποίες... απλά δεν υπάρχουμε!

Για το μεν ΤΕΙ... ούτε καν λόγος. Κλείνει, και στη θέση του... δεν ανοίγει τίποτε, σε αντίθεση με την υπόλοιπη Θεσσαλία, όπου ανοίγει 1 νέα σχολή και 14 (ναι 14!) νέα τμήματα, με έδρες στη Λάρισα και τον Βόλο.

Και για τη ΣΕΦΑΑ, πάντως, τα πράγματα δεν δείχνουν αισιόδοξα... Μένει Σχολή ενός τμήματος και αργά ή γρήγορα θα αντιμετωπίσει το φάσμα της δικής της απορρόφησης από άλλα, μένοντας μόλις με 22 μέλη ΔΕΠ (καθηγητές), την ώρα που οι Σχολές του Βόλου και της Λάρισας  γιγαντώνονται. Και πάλι σε βάρος του φτωχού συγγενή, που διαχρονικά είναι η Δυτική Θεσσαλία και ειδικά τα Τρίκαλα.

Παρότι στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση δεν χωρούν τοπικισμοί, αξίζει ο κόπος να δείτε τον παρακάτω πίνακα για να καταλάβετε το πόσο "Θεσσαλίας" είναι (ή πρόκειται να γίνει) το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, σύμφωνα με την εισήγηση του τελευταίου.

Ακόμη πιο εύγλωττα; Από τις 7 Σχολές και τα 32 Τμήματα, τα Τρίκαλα μένουν με... 1 (μία) σχολή. Επίσης από τις 100 νέες θέσεις καθηγητών, στα Τρίκαλα δεν θα έρθει κανείς! Παράλληλα τα Τρίκαλα είναι η μόνη Θεσσαλική πόλη στην οποία ΚΑΤΑΡΓΕΙΤΑΙ τμήμα χωρίς να ανοίγει κάποιο άλλο.

Και γιατί θέλουν τα Τρίκαλα σχολές και πανεπιστήμια;  Για να κονομήσουν οι ιδιοκτήτες ακινήτων και σουβλατζίδικων; Φυσικά και όχι. Δεν είμαι από αυτούς που πιστεύουν πως τα Πανεπιστήμια φέρνουν μόνον χρήμα. Ίσα ίσα, αυτό θα έπρεπε να είναι το τελευταίο.

Ούτε πιστεύω ότι το ΤΕΙ, ή το κάθε ΤΕΙ, θα πρέπει οπωσδήποτε να μείνει σε έναν τόπο, ακόμη και αν δεν παράγει (δεν αποτελεί παραδοχή, αλλά σενάριο εργασίας) εκπαιδευτικό αποτέλεσμα. Πιστεύω, όμως, πως ο σχεδιασμός της επόμενης ημέρας στην Πανεπιστημιακή κοινότητα θα πρέπει να γίνει με εκπαιδευτικά, οικονομικά αλλά και αναπτυξιακά, για κάθε περιοχή, κριτήρια.

Το Πανεπιστήμιο μιας περιοχής είναι κόμβος ανάπτυξης και προόδου. Είναι πηγή γνώσης και  έρευνας, δρα ως μαγνήτης που τραβά γύρω του αξιόλογους ανθρώπους, ανήσυχους φοιτητές, ινστιτούτα και επιχειρήσεις.

Τι πετυχαίνουμε με το να συσσωρεύσουμε λοιπόν όλα αυτά στην ούτως ή άλλως περισσότερο προηγμένη οικονομικά Ανατολική Θεσσαλία; Περισσότερη ανάπτυξη, καινοτομία, ευημερία και χρήμα, βυθίζοντας ακόμη περισσότερο στη φτώχεια τις περιοχές μας.

Και κάτι ακόμη. Η ύπαρξη σχολών ή τμημάτων, ευνοεί τη δημιουργία μεταπτυχιακών σπουδών, τα οποία μπορούν να παρακολουθήσουν με ευκολία κάτοικοι των πόλεων στα οποία γίνονται. Το μεταπτυχιακό πρόγραμμα που «έτρεξε» τα τελευταία χρόνια στο ΤΕΙ των Τρικάλων, είχε εξαιρετική επιτυχία, δίνοντας τη δυνατότητα εξέλιξης και επαγγελματικής ανέλιξης σε εκατοντάδες νέους. Για ποιον λόγο πλέον θα πρέπει οι Τρικαλινοί να μετακινούνται; Δεν δημιουργεί συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού μεταξύ των νέων των πόλεων;

Συνεπώς, εμείς τι πρέπει να κάνουμε;

1. Πρώτο μέλημά μας είναι να σώσουμε αυτό που έχουμε. Τη ΣΕΦΑΑ. Ένα κόσμημα για τον εκπαιδευτικό χώρο, το οποίο, αν δεν είχε αναπτύξει τέτοιες "ταχύτητες" και δεν είχε καταξιωθεί στο πανευρωπαϊκό εκπαιδευτικό στερέωμα χάρη στην αξιοσύνη των ανθρώπων του, -και αυτό- θα ήταν σίγουρα στα υπό κατάργηση τμήματα των προτάσεων που κατατέθηκαν. Είναι ξεκάθαρο πως τα Τρίκαλα δεν κάθονται καλά στον -κατά τα άλλα- "περιφερειακό" σχεδιασμό του Πανεπιστημίου.

Στην πατρίδα του Ασκληπιού, του πρώτου γιατρού της ανθρωπότητας, η διοικητική υπαγωγή του τμήματος ΤΕΙ Διατροφής & Διαιτολογίας και του τμήματος ΤΕΙ Φυσικοθεραπείας, θα έδινε στη ΣΕΦΑΑ το μέγεθος εκείνο που θα το προστάτευε από μελλοντικές "απειλές" και δεύτερες σκέψεις. Παράλληλα, προσθέτοντας και τη διάσταση της "Αποκατάστασης", θα δημιουργούσε μία Σχολή με συγγενές εκπαιδευτικό αντικείμενο, αλλά και τεράστιες δυνατότητες ανάπτυξης, συνδυάζοντας τις προσπάθειες και του Δήμου για τη δημιουργία νέων καλλιεργειών σε βότανα και αρωματικά φυτά, αλλά και τον ιαματικό πόρο του Ριζώματος. Άλλωστε οι αποστάσεις των πόλεων (Τρίκαλα – Καρδίτσα - Λαμία) πλέον είναι μικρότερες της μιας ώρας, αρκετά συντομότερες από αποστάσεις εντός Λεκανοπεδίου Αττικής ή από το Λαμία - Λάρισα.

2. Τα Τρίκαλα τα τελευταία χρόνια ανέπτυξαν δεξιότητες που όμοιές τους δεν έχουν καταγραφεί σε ελληνικό επίπεδο, κάνοντας τον Δήμο, πρότυπο σε σχέση με τις ψηφιακές του προοπτικές. Το λογικό θα ήταν λοιπόν, ένα Πανεπιστήμιο να αξιοποιήσει αυτή τη γνώση και τις υποδομές δημιουργώντας έναν πόλο καινοτομίας και τεχνολογίας, υποστηρίζοντάς τον με ανάλογα Τμήματα. Ο σκοπός δεν είναι να "φυτέψεις" σχολές με το στανιό κάπου. Είναι να δημιουργήσεις ένα ολόκληρο οικοσύστημα που στηρίζει και στηρίζεται από την ίδια την κοινωνία. Και στα Τρίκαλα κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει.

3. Τα Τρίκαλα είναι κόμβος τουρισμού, συνδυάζοντας μοναδικά χαρακτηριστικά:  Μετέωρα, υπέροχα ορεινά αλλά και αστικό τουρισμό που αναπτύσσεται με ραγδαίους ρυθμούς, δείχνοντας πώς μπορεί μία κοινωνία να ορίσει την τύχη της και να αλλάξει τη ροή των πραγμάτων, μέσα σε λίγα χρόνια. Και όμως το σχετικό Τμήμα χωροθετείται στη Λάρισα, σύμφωνα με την πρόταση του ΤΕΙ.

4. Η όλη μελέτη αγνοεί την πραγματικότητα σε σχέση με τις υφιστάμενες βιοτεχνικές και βιομηχανικές υποδομές. Τα Τρίκαλα σήμερα αποτελούν τον Νο 1 Νομό της χώρας σε παραγωγή γαλακτοκομικών και τσίπουρου, με δεκάδες μικρές και μεγάλες μονάδες. Η αγορά ζητά νέους επιστήμονες πάνω στους συγκεκριμένους τομείς των τροφίμων, δίνοντας στους φοιτητές τη δυνατότητα πρακτικής εξάσκησης αλλά και -γιατί όχι- άμεσης εύρεσης εργασίας. Οι παραπάνω ανάγκες προβλέπεται να καλυφθούν απλώς από διετείς κύκλους σπουδών, όταν, άμα, εφ’ όσον...

Οι υποστηρικτές των προτάσεων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και του ΤΕΙ θα ισχυριστούν ότι στα Τρίκαλα δεν υπάρχουν κτηριακές υποδομές. Την ίδια ώρα, σε Λάρισα και Βόλο δημιουργούνται με Δημόσια χρηματοδότηση νέες υποδομές, οι οποίες απλώς επιτείνουν και διαιωνίζουν το πρόβλημα. Στα Τρίκαλα δεν έχουμε σχολές γιατί δεν έχουμε υποδομές και δεν έχουμε υποδομές γιατί δεν έχουμε σχολές...

Όλα αυτά τα χρόνια όμως οι Δημόσιες χρηματοδοτήσεις για τις ήδη περισσότερες ανεπτυγμένες περιοχές της Θεσσαλίας αυξάνονται... Αν πριν μερικά χρόνια υπήρχε ένας διαφορετικός, περισσότερο περιφερειακός σχεδιασμός, σήμερα η κατάσταση θα ήταν διαφορετική.

Αυτού του είδους η "γκρίνια" για την Ανατολική και Δυτική Θεσσαλία δεν μου αρέσει. Θεωρώ πως η Θεσσαλία είναι (και πρέπει να είναι) μία ενιαία περιφέρεια οικονομικά, πολιτιστικά, τουριστικά, αναπτυξιακά, με μεθοδεύσεις και "μονομερείς ενέργειες" όμως, ο σχεδιασμός αυτός ανατρέπεται βίαια, ραγδαία, άγαρμπα.

Αν, παρ’ όλα αυτά, οι αποφάσεις είναι ειλημμένες, τότε ας μετονομάσουν το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας σε Πανεπιστήμιο Λάρισας - Βόλου και ας έρθουν να δούμε άλλα, αντίστοιχα αντισταθμιστικά οφέλη για τις τοπικές μας κοινωνίες. Πάντως τα Τρίκαλα άλλη υποβάθμιση ΔΕΝ αντέχουν, ειδικά σε εποχές που προσπαθούν σκληρά να γυρίσουν στην ανάπτυξη, αφήνοντας πίσω παθογένειες ετών.