Μη γνωρίζοντας κάποιος τα δεδομένα, όπως αυτά διαμορφώθηκαν μετά την εφαρμογή του νόμου Σκανδαλίδη για τους αγροτικούς Συνεταιρισμούς είναι εύλογο να αισθάνεται  έκπληξη και προβληματισμό για την απόφαση της διοίκησης του συνεταιριστικού Εργοστασίου Γάλακτος Τρικάλων. Είναι εύλογο να δημιουργείται το ερώτημα: Εθίστηκε η κοινωνία στο νεοφιλελεύθερο δόγμα των μνημονίων, ώστε και συνεταιριστικές μονάδες που ως τέτοιες αναφέρονται στην κοινωνική βάση, να ενστερνίζονται εργαλεία νεοφιλελευθερισμού ή οι μορφές αυτές είναι μονόδρομος εξ αντικειμένου; Θα εξετάσουμε και τα δύο ερωτήματα:
Ο νόμος Σκανδαλίδη  (4015/2011).
Ο νόμος αυτός κατάργησε τις ΕΑΣ και όριζε τις προϋποθέσεις μετατροπής τους σε Αγροτικούς συνεταιρισμούς μέσα από την συγχώνευση όσων υφισταμένων ήθελαν και είχαν την δυνατότητα να συνενωθούν. Οι όροι όμως και οι προϋποθέσεις ήταν τέτοιοι που διέλυσαν το συνεταιριστικό κίνημα.
Ο νόμος π.χ απαιτούσε 60000,00ευρω κατατεθειμένο μετοχικό κεφάλαιο με προθεσμία 6 μηνών, μεσούσης της κρίσης και λοιπά σοβαρά εμπόδια σε ότι αφορούσε την μεταβίβαση της ακίνητης περιουσίας κ.λ.π.
Ο νόμος αμφισβητήθηκε – από το αποτέλεσμα του και από τα κόμματα που τον ψήφισαν.
Τα αποτελέσματα του νόμου.
 Τα αποτελέσματα του άφησαν ερείπια ή δημιούργησαν Αγροτικούς Συνεταιρισμούς όπως αυτός των Τρικάλων. Συνεταιρισμός με 200 μέλη. Δηλαδή ιδιωτική εταιρεία με δυνατότητες χειρισμού της μεγάλης και μεγάλης παραγωγικής αξίας μονάδες της μια από τις οποίες είναι το εργοστάσιο Γάλακτος.
Έτσι εξηγείται πως ελήφθη αυτή η απόφαση για την κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων και την μετατροπή τους σε ατομικές σύμφωνα με τις μνημονιακές δυνατότητες. Θα σκεφτεί ο αναγνώστης: τώρα πλέον δικαίωμα τους.
Υπό τον κανόνα του νόμιμου ίσως ναι, υπό τον κανόνα της δεοντολογίας και του παραγωγικού αποτελέσματος όμως όχι.
Γιατί πρέπει να υπερισχύσει ο κανόνας της δεοντολογίας;
Ανεξάρτητα από την  δυνατότητα που προσέφερε ο νόμος, την άρνηση και αδιαφορία των παλιών μετόχων-αγροτών να συμμετάσχουν στο νέο σχήμα-αδιαφορία που πριμοδοτείται από τα ευτράπελα στην λειτουργία των παλιών συνεταιρισμών- αλλά και της αντικειμενικής αδυναμίας να συμμετάσχουν σε αυτό (καθορίστηκε από την ΕΑΣ- σκόπιμα;- η αξία της μερίδας στα 600ευρώ), η υποδομή του συνεταιρισμού (της πρώην ΕΑΣ) εξακολουθεί να αποτελεί στήριγμα και εργαλείο στην αξιοποίηση του μόχθου του αγρότη και παραγωγικό εργαλείο με πρωτεύουσα αξία στην ζωή (ας μην το εκτιμά αναλόγως τώρα ο αγρότης), στην παραγωγική ζωή και ανασυγκρότηση της πρωτογενούς παραγωγής. Έτσι σε απάντηση του πρώτου σκέλους του ερωτήματος, την απόφαση την έλαβε μια ομάδα παραγωγών και όχι ένα ευρύτερο κοινωνικό στρώμα.
Βεβαίως η πολιτεία είναι υπεύθυνη, αρμόδια και η κυβέρνηση έχει την εντολή να διορθώσει τα κείμενα.
Γιατί δεν θα υπάρξει παραγωγικό αποτέλεσμα.
Και υπό το πρίσμα της ύπαρξης μιας  ιδιωτικής εταιρείας, που ως τέτοια έχει την αδιαμφισβήτητη ηθική και παραγωγική της αξία, η προσέγγιση του παραγωγικού αποτελέσματος οδηγεί σε συμπεράσματα που προβληματίζουν.
Η παραγωγική δομή της εταιρείας δεν είναι εντάσεως εργασίας. Ένα απλό, για να είναι  και κατανοητό, παράδειγμα:
Για να παραχθεί ένα κιλό φέτα απαιτούνται 4 κιλά της κύριας πρώτης ύλης –γάλα- με κόστος αγοράς 4 ευρώ. Η φέτα πωλείται χονδρικά περί τα 4,80 ευρώ + ΦΠΑ. Στο περιθώριο μεταξύ 4,00 και 4,80 δηλαδή στο 0,80ευρω περιλαμβάνονται  τα εργατικά, τα λειτουργικά, οι ζημιές, οι ασφαλιστικές εισφορές οι φόροι  και το κέρδος. Το εργατικό κόστος περί τα 0,25-0,30 ευρώ, δηλαδή  περίπου το 5% της τιμής πώλησης. Ανάλογα ποσοστά (10-12%) ισχύουν και για τα  υπόλοιπα προϊόντα παραγωγής του εργοστασίου. Γι’ αυτό η επιχείρηση δεν είναι εντάσεως εργασίας. Οι ατομικές συμβάσεις με την συνεπακόλουθη μείωση του μέσου όρου των μισθών ενώ θα έχουν δραστικό αποτέλεσμα στην ζωή των εργαζομένων θα μειώσουν το εργατικό κόστος παραγωγής από το 5% άντε στο 4% ή αντίστοιχα για την λοιπή παραγωγή από το 10% στο 8%, δηλαδή θα συνεισφέρουν στην  ανταγωνιστικότητα της τιμής στο 1-1,5%. Το 1,5% δεν βελτιώνει την ανταγωνιστική σου θέση. Τίθεται εύλογα το ερώτημα: Μα γι αυτό γίνεται όλος ο καβγάς;
Περί ανταγωνιστικότητας.
Αποσπασματικά  θα αναφέρω δύο παραγράφους από το βιβλίου μου “περί ανάπτυξης: Μύθοι και αλήθειες”:
<Ανταγωνιστικός είσαι όταν μπορείς να πουλάς τα προϊόντα που παράγεις. Τα προϊόντα σου μπορείς να τα πουλήσεις είτε γιατί είναι φθηνά, είτε γιατί σύμφωνα με τον ορισμό της παραγωγής έχεις  αυξήσει την χρησιμότητα  αυτών στην ικανοποίηση των ανθρώπινων αναγκών>.
<Για να έχουν τα προϊόντα που μπορούμε και πρέπει να παράγουμε χρησιμότητα, θα πρέπει να έχουν καινοτομία ή ποιότητα ή design ή συνδυασμό αυτών>.
Αναλυτικότερα έχω καταθέσει την άποψη μου στα σχετικά άρθρα περί πρωτογενούς και δευτερογενούς παραγωγής (βλ σχετικά κείμενα).
Συμπέρασμα :
Είναι εύλογο το ερώτημα: Μα γι αυτό , το 1,50%, γίνεται όλος ο καβγάς;
Οι ατομικές συμβάσεις, με την συνεπακόλουθη μείωση του μέσου όρου των μισθών,
ενώ θα έχουν δραστικό αποτέλεσμα στην ζωή των εργαζομένων δεν βελτιώνουν την ανταγωνιστική σου θέση. Την θέση σου βελτιώνει η καινοτομία, η ποιότητα το design ή  συνδυασμός αυτών. Σε αυτό βοήθησαν οι εργαζόμενοι που κράτησαν ψηλά το όνομα του εργοστασίου στην Τρικαλινή και όχι μόνο αγορά. Η εργασιακή αναταραχή, η πτώση του ηθικού και η δυσκολία στην προσωπική ζωή των εργαζομένων, δεν θα βοηθήσει στην παραγωγικότητα, στον περεταίρω εκσυγχρονισμό και ανάπτυξη του εργοστασίου. Μήπως μετά τις ατομικές συμβάσεις ακολουθήσουν απολύσεις με μικρότερο κόστος αποζημίωσης;

Θανάσης Ευαγγελόπουλος

Ο Θανάσης Ευαγγελόπουλος ήταν Υποψήφιος βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές της 20ης Σεπτεμβρίου.

Σχετικά κείμενα: Στο βιβλίο “Περί ανάπτυξης : μύθοι και αλήθειες”