Στο προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών του Τμήματος Διαιτολογίας και Διατροφολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, έχει ενταχθεί εδώ και τρία χρόνια ένα καινοτόμο εγχείρημα εκπαίδευσης και καλλιέργειας της κριτικής σκέψης, η Τεκμηριωμένη Πρακτική στις επιστήμες υγείας, έτσι ώστε οι αποφάσεις για την ανθρώπινη υγεία να στηρίζονται σε αξιόπιστα και έγκυρα δεδομένα.

Το αναγκαίο αυτό εγχείρημα έρχεται σε μια εποχή όπου η ταχύτητα και ο όγκος πληροφοριών (επιστημονικών και μη) είναι τεράστιος, με αποτέλεσμα οι μελλοντικοί επαγγελματίες υγείας, να πρέπει να είναι σε θέση να αξιολογούν και να κρίνουν κριτικά (χρησιμοποιώντας τα σωστά επιστημονικά εργαλεία) τις πληροφορίες, πριν τις εφαρμόσουν στην πρακτική.

Στo πλαίσιo του εν λόγω εγχειρήματος, διδάσκονται τα μαθήματα της «Εισαγωγής στην Συστηματική Ανασκόπηση Βιβλιογραφίας» και «Εισαγωγής στην Τεκμηριωμένη Πρακτική». Τα μαθήματα διδάσκονται από τον Δρ Πέτρο Ντίνα και τον καθηγητή Γεώργιο Μέτσιο.

Ο κ. Ντίνας είναι επικεφαλής ερευνητής σχετικών επιστημονικών δράσεων και έχει συνεργαστεί σε σχετικά θέμα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Πρόληψης και Αντιμετώπισης Νόσων και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ενώ ο καθηγητής κ. Μέτσιος κατατάσσετε στο 2% τον κορυφαίων επιστημόνων παγκοσμίως με βάση της αξιόπιστη αξιολόγηση του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ, των Ηνωμένων Πολιτειών.

Στo πλαίσιo του μαθήματος «Εισαγωγής στην Συστηματική Ανασκόπηση Βιβλιογραφίας» οι φοιτητές, όπως τονίζουν στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων οι δύο επιστήμονες, εξοικειώνονται με τη μεθοδολογία της επιστημονικής έρευνας και την ανάλυση ήδη υπαρχόντων επιστημονικών δεδομένων, τα οποία αντλούνται από ήδη υπάρχουσες επιστημονικές δημοσιεύσεις.

Η ένταξη αυτού του μαθήματος, συνεχίζουν, αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία για προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών του Τμήματος Διαιτολογίας και Διατροφολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, καθώς το συγκεκριμένο αντικείμενο διδάσκεται κυρίως σε μεταπτυχιακό επίπεδο, και αυτό γιατί η συγκεκριμένη μορφή έρευνας (Συστηματική Ανασκόπηση Βιβλιογραφίας) είναι μια ισχυρή και περίπλοκη μεθοδολογία έρευνας για εξαγωγή συμπερασμάτων, τα οποία χρησιμοποιούνται για κατευθυντήριες οδηγίες υγείας προς το γενικό πληθυσμό.

Αυτό αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι μεγάλοι επιστημονικοί οργανισμοί όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, χρησιμοποιούν τη μέθοδο της Συστηματικής Ανασκόπησης Βιβλιογραφίας, για να εκδώσουν κατευθυντήριες οδηγίες υγείας. Η πρωτοτυπία όμως, δεν σταματά εδώ, καθώς ο διδάσκοντας του συγκεκριμένου μαθήματος Δρ Πέτρος Ντίνας, όπως ο ίδιος τονίζει επίσης στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, χρησιμοποιεί μία καινοτόμα μέθοδο διδασκαλίας.

Αντί να παραδίδει εκπαιδευτικό υλικό με τη μορφή διάλεξης, εξηγεί, εφαρμόζει ένα εθελοντικό σύστημα συμμετοχής των φοιτητών κατά τη διάρκεια του μαθήματος σε Συστηματική Ανασκόπηση Βιβλιογραφίας, η οποία εκπονείται μέσα στην αίθουσα. Συγκεκριμένα, οι φοιτητές επιλέγουν, συμμετέχουν, διορθώνουν και τελικά εκπονούν Συστηματική Ανασκόπηση Βιβλιογραφίας, η οποία στο τέλος του εξαμήνου δημοσιεύεται σε επιστημονικό περιοδικό.

Το ακαδημαϊκό έτος 2022-2023, 87 προπτυχιακοί φοιτητές του Τμήματος δημοσίευσαν άρθρο στο περιοδικό Healthcare (δείκτης απήχησης 3.1), ενώ το ακαδημαϊκό έτος 2023-2024, 56 προπτυχιακοί φοιτητές του Τμήματος δημοσίευσαν άρθρο στο περιοδικό Nutrients (δείκτης απήχησης 5.9). Το εξαιρετικό στην όλη διαδικασία, είναι ότι οι φοιτητές δεν χρειάζεται να αφιερώσουν χρόνο για μελέτη εκτός των 3 ωρών την εβδομάδα που διδάσκεται το μάθημα.

Έχει αποδειχθεί, σύμφωνα με τον Δρ Πέτρο Ντίνα και τον Καθηγητή Γεώργιο Μέτσιο, ότι οι φοιτητές στο τέλος του εξαμήνου έχουν κατακτήσει τις γνώσεις που χρειάζονται για να ξεκινήσουν μια νέα διαδικασία εκπόνησης Συστηματικής Ανασκόπησης Βιβλιογραφίας.

Ο λόγος που οι φοιτητές μπορούν σε ένα πολύ μικρό χρονικό διάστημα ενός ακαδημαϊκού εξαμήνου, να εκπονούν έρευνα που συνήθως εκπονείται από μεταπτυχιακούς φοιτητές, είναι σύμφωνα με τον Δρ Πέτρο Ντίνα η πρακτική τους εμπλοκή στις δύσκολες διαδικασίες της μεθοδολογίας μιας Συστηματικής Ανασκόπησης Βιβλιογραφίας, όπου καλούνται να αποφασίσουν για τα αποτελέσματα και τα συμπεράσματα της έρευνας.

Έτσι, οι φοιτητές δεν αναγκάζονται να αποστηθίσουν γνώση, αλλά την αφομοιώνουν μέσα από την πρακτική εφαρμογή. Βέβαια, οι φοιτητές έχουν και το ισχυρό κίνητρο μιας επιστημονικής δημοσίευσης σε προπτυχιακό επίπεδο, το οποίο είναι σπάνιο στην ακαδημαϊκή κοινότητα.

Το όλο εγχείρημα έτυχε της αμέριστης υποστήριξης του προέδρου του Τμήματος Καθηγητή Αθανασίου Μανούρα, και της τεχνικής υποστήριξης του Γραμματέα του Τμήματος Ευριπίδη Πιτυρίγκα. Στο τρέχον ακαδημαϊκό έτος ο Δρ Πέτρος Ντίνας και ο καθηγητής Γεώργιος Μέτσιος, έχουν ήδη ξεκινήσει μια καινούργια Συστηματική Ανασκόπηση Βιβλιογραφίας, στο πλαίσιο του μαθήματος, και όπως μας ενημερώνουν, η συμμετοχή των φοιτητών είναι και φέτος μεγάλη.

Αποστόλης Ζώης (ΑΠΕ-ΜΠΕ)