Το νέο ΕΣΠΑ Θεσσαλίας 2021-2027 έχει συνολικό προϋπολογισμό 554.000.000 ευρώ. Αυτό σημαίνει, όπως ανέφερε ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κώστας Αγοραστός στη 2η συνεδρίαση της Επιτροπής Παρακολούθησης του Προγράμματος που έγινε στη Σκιάθο ότι χρειάζεται να «πληρώνει» 356.000 ευρώ ανά εργάσιμη ημέρα, 44.500 ευρώ ανά εργάσιμη ώρα, 741 ευρώ ανά λεπτό και 12 ευρώ ανά δευτερόλεπτο.

Πρόκειται για χρήματα που καθημερινά ενισχύουν την τοπική πραγματική οικονομία μέχρι την πλήρη απορρόφηση του Προγράμματος.

«Η ταχύτητα σώζει» είπε ο Περιφερειάρχης. «Για να πετύχουμε τους στόχους μας χρειάζεται συνεργασία, στοχοθεσία, προγραμματισμός, και αυστηρή παρακολούθηση. Χρειάζεται ταχύτητα, απλοποίηση διαδικασιών, αυτοματισμός ενεργειών και καθαρό νομικό πλαίσιο. Χρειάζεται περιβαλλοντική συνείδηση.

Η προστασία του περιβάλλοντος δεν είναι μόδα, είναι αναγκαιότητα. Γι’ αυτό και στην Περιφέρεια Θεσσαλίας λειτουργούμε με σχέδιο build back better ώστε να προλάβουμε τις αρνητικές επιπτώσεις κινδύνων που έρχονται από το μέλλον και την κλιματική αλλαγή. Σύνθημα μας στο νέο ΕΣΠΑ Θεσσαλίας είναι «our passion your success». Η αγάπη μας γι’ αυτό που κάνουμε παραμένει αμείωτη και ισχυρή. Δυναμώνει καθημερινά και χαιρόμαστε να βλέπουμε τα αποτελέσματα σε έργα με αξία για όλους.

Στηρίζουμε το τώρα, χτίζουμε το αύριο. Παράγουμε ένα καλύτερο αύριο, σταθερά δίπλα στις τοπικές κοινωνίες. Σχεδιάζουμε καθημερινά έργα, προγράμματα, ενισχύσεις για τους ανθρώπους για την υγεία, την εκπαίδευση, για ίσες ευκαιρίες σε κοινωνικά ευάλωτους και άτομα με αναπηρίες, για το περιβάλλον, αντιπλημμυρικά, έργα πολιτικής προστασίας, για την πρωτογενή παραγωγή, για τον αγρότη και τον κτηνοτρόφο, τη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, την προσβασιμότητα και την ασφάλεια κυκλοφορίας, έργα πόσιμου ύδατος, διαχείρισης απορριμμάτων και υγρών αποβλήτων, ενεργειακές αναβαθμίσεις, βιώσιμες αστικές αναπλάσεις, έργα ανάδειξης του πολιτισμού και του τουρισμού» πρόσθεσε ο Περιφερειάρχης.

Αρχιτεκτονική του Προγράμματος «Θεσσαλία» 2021 -2027

Όπως ανέφερε η Προϊσταμένη της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης Προγράμματος «Θεσσαλία» Μελίνα Σαραφίδου οι στρατηγικές προτεραιότητες του νέου Προγράμματος είναι:

- Aνάπτυξη ενός σύγχρονου, εξωστρεφούς και καινοτόμου παραγωγικού συστήματος.

- Προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος και την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής.

- Ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και των κοινωνικών υποδομών.

- Ενίσχυση των μεταφορικών υποδομών.

- Περαιτέρω προστασία και ανάδειξη των πολιτιστικών και τουριστικών πόρων.

- Βιώσιμη ανάπτυξη των αστικών κέντρων.

-Ενίσχυση της χωρικής συνοχής και της ενδογενούς ανάπτυξης.

Πρόοδος προτεραιοτήτων Προγράμματος

-Ενίσχυση της Ανταγωνιστικότητας της Οικονομίας (ΕΤΠΑ)

Στην παρούσα φάση :

–           Τα όργανα παρακολούθησης της περιφερειακής Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης τελούν υπό επικαιροποίηση. Στο πλαίσιο αυτό, πρόκειται να επικαιροποιηθεί η επιχειρηματική ανακάλυψη της RIS – περιφερειακών απολήξεων Εθνικής  RIS για Θεσσαλία, εντός 2023.

–           Για τις δράσεις Επιχειρηματικότητας, προωθούνται οι ενέργειες για ορισμό του ΕΦΕΠΑΕ ως Ενδιάμεσου Φορέα στο Πρόγραμμα και σχεδιασμού της 1ης Πρόσκλησης ενίσχυσης επιχειρηματικότητας.

–           Δεν έχει εγκριθεί Εξειδίκευση Δράσης έως σήμερα στην Προτεραιότητα 1, προγραμματίζεται ωστόσο για το Γ΄ Τρίμηνο 2023 (στον ειδικό στόχο 1.i και 1.iii) και στο Δ΄ τρίμηνο 2023 (στον ειδικό στόχο 1.i και 1.ii).

-Περιβάλλον και Ανθεκτικότητα (ΕΤΠΑ)

Στην παρούσα φάση :

–           εγκρίθηκε η Εξειδίκευση 3 Δράσεων, συνολικού Π/Υ 57,4 εκ.€ Δημόσια Δαπάνη και συγκεκριμένα :

α) δράση «2.1.1: Ενεργειακή αναβάθμιση δημόσιων κτιρίων (μεταφερόμενα έργα)», Π/Υ 31,3 εκ.€. Τα Κριτήρια Επιλογής πράξεων έχουν εγκριθεί από την Επιτροπή Παρακολούθησης και επίκειται η έκδοση Πρόσκλησης. Αφορά σε έργα που είναι ενταγμένα στο ΠΕΠ.Θ 2014-2020 και για διαχειριστικούς λόγους μεταφέρονται στο 2021-2027.

β) δράση «2.5.1: Έργα διαχείρισης αστικών υγρών αποβλήτων σε οικισμούς Γ’ προτεραιότητας (μεταφερόμενα έργα)», Π/Υ 9,3 εκ.€. Τα Κριτήρια Επιλογής πράξεων υποβάλλονται για έγκριση στην Επιτροπή Παρακολούθησης στο πλαίσιο της 2ης Συνεδρίασης, ενώ ακολουθεί η έκδοση Πρόσκλησης. Αφορά σε 1 έργο, αποχέτευσης λυμάτων στην Αλόννησο, που είναι ενταγμένο στο ΥΜΕΠΕΡΑΑ 2014-2020 με διαχείριση από την ΕΥΔ ΠεΠ και που για διαχειριστικούς λόγους μεταφέρεται στο 2021-2027.

Σε ότι αφορά στην ενεργοποίηση λοιπών δράσεων Προτεραιότητας 2 , συνοπτικά αναφέρονται τα ακόλουθα :

–           Αναμένεται η οριστικοποίηση του περιφερειακού σχεδίου αποχέτευσης λυμάτων σε οικισμούς κάτω των 2.000 ισοδ.κατοίκων (ΥΠΕΝ), για την ενεργοποίηση της σχετικής δράσης (πέραν της Πρόσκλησης για 2 τμηματοποιημένα έργα του ΠΕΠ.Θ 2014-2020 που προετοιμάζεται για έκδοση εντός 2023).

–           Αναμένεται η οριστικοποίηση του περιφερειακού σχεδίου Πόσιμου Ύδατος (ΥΠΕΝ), για ενεργοποίηση της σχετικής δράσης

–           Αναμένεται η πρόοδος του έργου ελέγχου ανθεκτικότητας δημοσίων υποδομών σε φυσικές καταστροφές (Υπουργείο , οριζόντια δράση για τη χώρα), προκειμένου εν συνεχεία να ενεργοποιηθεί η σχετική Δράση

–           Προετοιμάζεται η δράση «πράσινων και μπλε υποδομών» σε αστικά κέντρα πλήν περιοχών ΣΒΑΑ, προκειμένου να προωθηθεί η εξειδίκευσή της

Πρόσθετα αναφέρουμε :

–           Δεδομένου ότι τα Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών (ΣΔΛΑΠ) που αφορούν στη Θεσσαλία τελούν υπό επικαιροποίηση, κάθε δράση που προωθείται θα πρέπει να συνάδει με τα επικαιροποιημένα Σχέδια.

–           Αντίστοιχα, κάθε δράση που αφορά στην ενίσχυση της μετάβασης προς μία κυκλική οικονομία, θα πρέπει να συνάδει με το υπό Αναθεώρηση ΠΕΣΔΑ Θεσσαλίας.

-Βελτίωση μεταφορικών υποδομών και συνδεσιμότητας (ΕΤΠΑ)

Στην παρούσα φάση :

–           εγκρίθηκε η Εξειδίκευση 1 Δράσης, συνολικού Π/Υ 40,0 εκ.€ Δημόσια Δαπάνη και συγκεκριμένα :

Δράση «3.2.1 Βελτίωση οδικών τμημάτων σύνδεσης με ΔΕΔ-Μ – Τμηματοποιημένα έργα». Η τμηματοποίηση γίνεται σύμφωνα με το άρθρο 118.α του Κανονισμού και τα Κριτήρια Επιλογής πράξεων υποβάλλονται για ενημέρωση στην Επιτροπή Παρακολούθησης στο πλαίσιο της 2ης Συνεδρίασης, ενώ ακολουθούν οι ενέργειες διαχωρισμού Α και Β φάσης των έργων και ένταξης Β΄ φάσης στο Πρόγραμμα «Θεσσαλία» 2021-2027.   Τα έργα αυτά είναι ενταγμένα στο ΠΕΠ Θεσσαλίας 2014-2020 και για διαχειριστικούς λόγους τμηματοποιούνται για ολοκλήρωση στο 2021-2027.

–           Προετοιμάζεται άμεσα η Εξειδίκευση 1 ακόμα δράσης, Π/Υ 2 εκ.€ Δημόσια Δαπάνη. Η ολοκλήρωση των διαδικασιών για έκδοση Πρόσκλησης, προβλέπεται στο Δ΄ Τρίμηνο 2023.

-Υποδομές ενίσχυσης της Κοινωνικής Συνοχής για χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη (ΕΤΠΑ)

Στην παρούσα φάση :

–           εγκρίθηκε η Εξειδίκευση 2 Δράσεων, συνολικού Π/Υ 5,7 εκ.€ Δημόσια Δαπάνη και συγκεκριμένα :

–           α) δράση «4Α.5.1.1.1: Υποδομές και εξοπλισμοί Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας -(μεταφερόμενα έργα)», Π/Υ 2,5 εκ.€. Τα Κριτήρια Επιλογής πράξεων έχουν εγκριθεί από την Επιτροπή Παρακολούθησης και επίκειται η έκδοση Πρόσκλησης. Αφορά σε 2 έργα του ΕΚΑΒ που είναι ενταγμένα στο ΠΕΠ.Θ 2014-2020 και για διαχειριστικούς λόγους μεταφέρονται στο 2021-2027.

β) δράση «4A.6.1.1 «Προστασία και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς (μεταφερόμενα έργα)», Π/Υ 3,2 εκ.€. Τα Κριτήρια Επιλογής πράξεων υποβάλλονται για έγκριση στην Επιτροπή Παρακολούθησης στο πλαίσιο της 2ης Συνεδρίασης, ενώ ακολουθεί η έκδοση Πρόσκλησης. Αφορά σε έργα τομέα πολιτισμού που είναι ενταγμένα στο ΠΕΠ.Θ 2014-2020 και για διαχειριστικούς λόγους μεταφέρονται στο 2021-2027.

–           Ολοκληρώθηκε η επικοινωνία με την αρμόδια Επιτελική Δομή ΕΣΠΑ Υπ. Υγείας και επίκειται η έγκριση Εξειδίκευσης και προώθηση 3 ακόμα Δράσεων Τομέα Υποδομών Υγείας, συνολικού Π/Υ 28,5 εκ.€ Δημόσια Δαπάνη. Οι σχετικές Προσκλήσεις προβλέπεται να εκδοθούν Ιούνιο – Ιούλιο 2023, ενώ η δράση που αφορά σε Νέες Υποδομές Πρωτοβάθμιας Φροντίδας προβλέπεται να εκδοθεί στο Δ΄ Τρίμηνο 2023.

–           Εστάλησαν στην αρμόδια Επιτελική Δομή ΕΣΠΑ Υπ. Παιδείας για Εξειδίκευση οι δράσεις Υποδομών τομέα Παιδείας, συνολικού Π/Υ 18 εκ.€ Δημόσια Δαπάνη και αναμένεται η απάντησή της για προώθηση περαιτέρω ενεργειών. Αρχική πρόβλεψη έκδοσης Προσκλήσεων ήταν το Β΄ – Γ΄ Τρίμηνο 2023.

–           Προετοιμάζονται οι Εξειδικεύσεις πρόσθετων δράσεων, Π/Υ τάξης 15 εκ.€ Δημόσια Δαπάνη. Η ολοκλήρωση των διαδικασιών για έκδοση Πρόσκλησης, προβλέπεται στο Γ΄ ή Δ΄ Τρίμηνο 2023.

Πρόσθετα αναφέρουμε :

–           Σε ότι αφορά στις Υποδομές Υγείας, η προώθηση των επιμέρους Δράσεων τηρεί τον συμφωνημένο κανόνα μεταξύ χώρας και Ε.Ε. για διάθεση πόρων κατά 60% στην Πρωτοβάθμια Υγεία και κατά 40% στην Δευτεροβάθμια – Τριτοβάθμια Υγεία, στο πλαίσιο της Εθνικής Πολιτικής, χαρτογράφησης και ιεράρχησης δράσεων Υπ. Υγείας , έως την ολοκλήρωση του Προγράμματος.

–           Οι Υποδομές τομέα Εκπαίδευσης που προωθούνται, στηρίζονται στην Εθνική Στρατηγική, χαρτογράφηση και προτεραιοποίηση αναγκών Υπ. Παιδείας.

–           Η ενεργοποίηση Δράσης Παρεμβάσεις Ολοκληρωμένων Τοπικών Σχεδίων Δράσης για την ένταξη των Ρομά σε τοπικό επίπεδο, προϋποθέτει την έγκριση των Τοπικών Σχεδίων από τους αρμόδιους φορείς.

–Δράσεις ενίσχυσης της Κοινωνικής Συνοχής και αντιμετώπισης της φτώχειας (ΕΚΤ+)

Στην παρούσα φάση :

–           Εντάχθηκε και υλοποιείται η Δράση «ESO4.11.2 – Προώθηση και υποστήριξη παιδιών για την ένταξή τους στην προσχολική εκπαίδευση καθώς και για τη πρόσβαση παιδιών σχολικής ηλικίας, εφήβων και ατόμων με αναπηρία, σε υπηρεσίες δημιουργικής απασχόλησης (σχολικό έτος 2022-2023).», Π/Υ 7,3 εκ.€ Επιλέξιμη Δημόσια Δαπάνη, ενώ συμπληρώνεται και από τους αναγκαίους Εθνικούς πόρους. Η Δράση βασίζεται σε εκδοθείσα ΚΥΑ.

–           Η αντίστοιχη Δράση για το Σχολικό Έτος 2023-2024, αντίστοιχου Π/Υ, σε συνέχεια της έκδοσης της σχετικής ΚΥΑ τελεί υπό έγκριση Εξειδίκευσης, και πρόκειται να εφαρμοστούν τα ήδη εγκεκριμένα Κριτήρια από την Επιτροπή Παρακολούθησης (ενημέρωση στο πλαίσιο της 2ης Συνεδρίασης), ενώ ακολουθεί άμεσα η έκδοση Πρόσκλησης.

–           Για τη Δράση «4B.9.1 – Ολοκληρωμένες δράσεις κοινωνικής ένταξης Υπηκόων τρίτων χωρών για διευκόλυνση πρόσβασης στην αγορά εργασίας» Π/Υ 3,5 εκ.€ Δημόσια Δαπάνη, για την οποία εγκρίθηκε η Εξειδίκευση (2022) και τα Κριτήρια επιλογής πράξεων (στο πλαίσιο της 1ης Συνεδρίασης της ΕπΠα, 2022), αναμένεται οριστικοποίηση των διαδικασιών εφαρμογής από τις αρμόδιες κεντρικές Υπηρεσίες προς τις ΕΥΔ των ΠεΠ.

–           Τομέας ΠΑΙΔΕΙΑΣ:

Δράση «4B.6.1 – Πρόγραμμα ανάπτυξης και ενδυνάμωσης διεπιστημονικών συμβουλευτικών και υποστηρικτικών δομών και μαθησιακής υποστήριξης / συνεκπαίδευσης μαθητών/τριών με αναπηρία ή / και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες για την ισότιμη πρόσβαση και συμπερίληψη στην εκπαίδευση», Π/Υ 24,6 εκ.€ (διάρκεια εφαρμογής 5 έτη), υπό έγκριση τα Κριτήρια στην ΕπΠα, επίκειται η έκδοση Πρόσκλησης με την έγκριση Κριτηρίων.

Δράση «4B.8.5 -Υποστήριξη παρεμβάσεων ισότιμης πρόσβασης ΑμεΑ και άλλες ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στην ανώτατη εκπαίδευση», εστάλη για εξειδίκευση στην αρμόδια Επιτελική Δομή και αναμένεται η απάντησή της για προώθηση περαιτέρω ενεργειών. Αρχική πρόβλεψη έκδοσης Προσκλήσεων ήταν το Β΄ – Γ΄ Τρίμηνο 2023.

–           Τομέας ΥΓΕΙΑΣ :

Για τις Δράσεις «4B.11.11.1 – Ενίσχυση υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας – Συνέχιση δομών» και «4B.11.12- Ανάπτυξη υπηρεσιών για την αντιμετώπιση της εξάρτησης (αλκοόλ, ναρκωτικές ουσίες, νέες εξαρτητικές συμπεριφορές κα), συμπεριλαμβανομένων προγραμμάτων πρόληψης», υπό έγκριση τα Κριτήρια στην ΕπΠα, επίκειται η έκδοση Προσκλήσεων με την έγκριση Κριτηρίων.

Δράση «4B.11.10.1- Ενίσχυση υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας (Κ.ΟΜ.Υ)» : προς έγκριση η Εξειδίκευση για άμεση προώθηση Κριτηρίων επιλογής πράξεων και έκδοση Πρόσκλησης

Οι Δράσεις «Ενίσχυση Υπηρεσιών  Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας – ΤΟΜΥ» και «Ενίσχυση υπηρεσιών ψυχικής υγείας (νέες δομές)»  προβλέπεται να ενεργοποιηθούν στο Γ΄ Τρίμηνο 2023.

–           Οι Δομές Κέντρα Κοινότητας (με την ενσωμάτωση ΚΕΜ, της διαπολιτισμικής μεσολάβησης, παραρτημάτων Ρομά, Κινητών Μονάδων), Παροχής βασικών αγαθών (κοινωνικό φαρμακείο, παντοπωλείο), Περιφερειακό Παρατηρητήριο Κοινωνικής Ένταξης, ΚΔΗΦ (Κέντρα Διημέρευσης Ημερήσιας Φροντίδας), ΚΗΦΗ (Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων), ΣΥΔ (Στέγες Υποστηριζόμενης Διαβίωσης), Υποστήριξης κακοποιημένων γυναικών και καταπολέμησης της έμφυλης βίας, Αστέγων (όπως Υπνωτήρια, Κέντρα Ημέρας), καθώς και οι ΤΟΜΥ, πρόκειται να ενεργοποιηθούν στο Γ΄ Τρίμηνο 2023, καθώς η ένταξή τους στο ΠΕΠ.Θ 2014-2020 χρηματοδοτεί την υλοποίηση έως το τέλος 10ου/2023.

–           Προετοιμάζονται οι Εξειδικεύσεις πρόσθετων δράσεων (όπως για ΝΕΕ-ΝΘΕ Ρομά), Π/Υ τάξης 2 εκ.€ Δημόσια Δαπάνη. Η ολοκλήρωση των διαδικασιών για έκδοση Πρόσκλησης, προβλέπεται στο Δ΄ Τρίμηνο 2023.

-Ολοκληρωμένες Χωρικές Παρεμβάσεις

Στην παρούσα φάση :

–           Επίκειται η έκδοση Πρόσκλησης για τις 4 ΣΒΑΑ σε Βόλο, Καρδίτσα, Λάρισα και Τρίκαλα. Η σχετική συνεργασία τόσο μεταξύ ΕΥΔ και αστικών αρχών όσο και σε επίπεδο Δήμου – αστικής αρχής έχει ξεκινήσει. Στοχεύεται η ολοκλήρωση και έγκριση των ΣΒΑΑ , εφόσον είναι δυνατόν, έως 9ο/2023.

–           Η επικαιροποίηση των 2 ΟΧΕ που συνεχίζουν στην ΠΠ 2021-2027, ξεκινά με διαδικασία διαβούλευσης τον 6ο/2023, με στόχευση την ολοκλήρωση και έγκριση έως 9ο/2023.

–           Ως προς τις Νέες ΟΧΕ, ολοκληρώνεται η διαδικασία αξιολόγησης κριτηρίων και περιοχών από την ΕΥΔ για έναρξη διαβούλευσης στις αρμόδιες επιτροπές τον 7ο/2023.

–           Στοχεύεται η έκδοση των πρώτων Προσκλήσεων για Δράσεις των ΟΧΕ, εντός 2023.