Είναι μοναδική ευκαιρία τώρα που έχουμε υποστεί τα capital controls και ίσως  η μοναδική λύση που έχουμε να σταθούμε όρθιοι εντός του ευρώ, να μετατρέψουμε τις συναλλαγές σε ψηφιακές. Να γίνουμε η πρώτη χώρα  (η Δανία ήδη αποφάσισε και ετοιμάζει νομοσχέδιο) που θα ψηφιοποιήσει τις συναλλαγές της από το πρώτο ευρώ.

Είναι κάτι που με αφορμή την κρίση ήδη έπρεπε να το είχαμε κάνει. Αν το είχαμε κάνει,  θα είχαμε ασπίδα προστασίας στην μεθοδευμένα επιχειρούμενη από τους εταίρους-δανειστές πιστωτική ασφυξία, που επέφερε τα capital controls, με συνέπεια  η ασφυξία αυτή κύρια να εκδηλώνεται με την τεχνητή έλλειψη τραπεζογραμματίων, δηλαδή του έντυπου ευρώ. Με κλειστές τις τράπεζες οι συναλλαγές μέσω e-banking ήταν δυνατές στο εσωτερικό της χώρας και με προϋποθέσεις για κάποιες δραστηριότητες στο εξωτερικό. Πόσοι όμως διέθεταν e-banking; Όπως διαπίστωσαν και οι μη μυημένοι, τα capital controls επιβλήθηκαν προκειμένου να μην υπάρξει bank run (φυγή καταθέσεων -εντύπου ευρώ- προς τα μαξιλάρια και προς το εξωτερικό). Φυγή καταθέσεων που θα πτώχευε ακαριαία το τραπεζικό σύστημα με συνέπεια το bail-in (κούρεμα των καταθέσεων) με κίνδυνο μέσα από την διαδικασία της πτώχευσης τράπεζας αυτό να γίνει από το πρώτο ευρώ με φυσική συνέπεια την μετάδοση του οικονομικού θανάτου στο σύνολο της οικονομίας. Αν όμως το νόμισμα είχε μετατραπεί σε ψηφιακές νομισματικές μονάδες, τα capital controls δεν θα είχαν καμία εφαρμογή εκτός από την φραγή για μεταφορές εκτός της χώρας. Το νομισματικό σύστημα της χώρας θα ήταν θωρακισμένο από τέτοιους κινδύνους και η χώρα δεν θα ήταν ευάλωτη σε αντίστοιχους εκβιασμούς με αποτέλεσμα να έχει καλύτερη διαπραγματευτική θέση. Αν η μετατροπή είχε γίνει στην αρχή της κρίσης, με control των κινήσεων προς το εξωτερικό ώστε να επιτρέπονται οι επιχειρηματικές και λοιπές αναγκαίες συναλλαγές για να λειτουργεί απρόσκοπτα η οικονομία, τότε στην χώρα θα υπήρχε επί πλέον νομισματικός πλούτος πάνω από 100δις ευρώ που έφυγαν από την χώρα ή βρίσκονται στα μαξιλάρια. Μεγάλο μέρος αυτών των χρημάτων έφυγε από το σύστημα με μορφή έντυπου χρήματος, ποσόν που σε τέτοια μορφή  θα λειτουργούσε ως συναλλαγματικό μαξιλάρι και θα έδινε στην χώρα ευχέρεια πολιτικών και διαπραγματευτικών κινήσεων.

Το νόμισμα και οι νομισματικές μονάδες. 

Το σύνολο του νομισματικού πλούτου τις χώρας αποτελείται από το κυκλοφορούν νόμισμα (έντυπο χαρτονόμισμα και κέρματα) και τις ψηφιακά ή δια χρεογράφων καταγεγραμμένες πιστωτικές μονάδες. Σε συνθήκες κανονικότητας το έντυπο νόμισμα είναι περίπου το 8-12% της συνολικής νομισματικής αποτίμησης. Στην Ελλάδα, λόγω της υστέρησης των εθελοντικά γενομένων ψηφιακών συναλλαγών, παρά τα βήματα που έγιναν με την υποχρεωτική ψηφιακή συναλλαγή για ποσά πάνω από 1500 ευρώ και την καταβολή των μισθών και συντάξεων ψηφιακά σε τραπεζικό λογαριασμό, λόγω νοοτροπίας αλλά κυρίως για λόγους φοροδιαφυγής, το μεγαλύτερο μέρος των συναλλαγών κυρίως στην λιανική, γίνεται δια του εντύπου χρήματος δηλαδή όπως στην καθομιλουμένη λέγουμε «με μετρητά». Αυτό επέβαλε την ανάγκη ύπαρξης περισσότερου εντύπου χρήματος. Το νόμισμα αυτό δεν μπορούμε να το τυπώσουμε γιατί με βάση τις συνθήκες της ευρωζώνης αυτό δεν επιτρέπεται. Αυτό γίνεται από την ΕΚΤ . Έτσι το έντυπο νόμισμα λειτουργεί ως δαμόκλειος σπάθη στην οικονομία επηρεάζοντας καθοριστικά την ρευστότητα παρότι όπως προαναφέραμε αποτελεί μέρος μόνο του νομισματικού  πλούτου. Την σπάθη αυτή την κρατά το ελεγχόμενα από τους δανειστές όργανο, η ΕΚΤ. Οι μεγάλες αναλήψεις από τις καταθέσεις προς το μαξιλάρι γίνονται προφανώς μόνο σε χαρτονόμισμα, έτσι άδειασαν τις τράπεζες από έντυπο χρήμα, με συνέπεια να βρεθούν προ αδυναμίας ικανοποίησης των εντολών αυτών, με άμεσο κίνδυνο να  πληγεί η πίστη που με την σειρά της αυξάνει τις εντολές ανάληψης. Δημιουργείται δηλαδή ένα αυτοτροφοδοτούμενος κύκλος με ταχύτατη κατάληξη την κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος.

Το ψηφιακό νόμισμα (ψηφιακό ευρώ).

Αυτή η καθοριστική, κρίσιμη και καταστροφικά αξιοποιήσιμη από τους κύκλους που κατέχουν την δύναμη  ύπαρξη του εντύπου χρήματος  μπορεί να σπάσει με την καθιέρωση των ψηφιακών συναλλαγών από την πρώτη μονάδα (πρώτο ευρώ) με θετικές συνέργειες και επιπτώσεις σε πολλούς τομείς της οικονομικής, δημόσιας και κοινωνικής δομής της χώρας. Ήδη οι ψηφιακά γενόμενες συναλλαγές (πληρωμές υπηρεσιών, εμπορευμάτων,  αγορών λιανικής κ.λ.π) είναι δυνατές δια την ψηφιακής υπηρεσίας του e-banking και η αγορά προϊόντων λιανικής δια των πιστωτικών και  χρεωστικών καρτών, αυτής της κάρτας δηλαδή που έχουμε για την ανάληψη των χρημάτων μας από το ΑΤΜ και που αυτή εμπεριέχει τις καταθέσεις μας. Ήδη η καταβολή των μισθών και συντάξεων γίνεται ψηφιακά με τροφοδοσία των τραπεζικών λογαριασμών των δικαιούχων. Ήδη κάποιοι λογαριασμοί μας πληρώνονται με πάγιες τραπεζικές εντολές. Αυτές όμως οι κινήσεις αποτελούν μέρος των συναλλαγών και ως ποσοστό μας κατατάσσουν τελευταίους στον ανεπτυγμένο κόσμο. Τώρα όμως επήλθε η ωρίμανση και το πλήρωμα του χρόνου ώστε να ληφθεί η μεγάλη απόφαση. Να μετατρέψουμε τις συναλλαγές μας σε ψηφιακές από το πρώτο ευρώ. Ήδη όπως προαναφέρθηκε η Δανία το δρομολόγησε. 

Τα οφέλη από το ψηφιακό ευρώ.

Το ψηφιακό ευρώ θα επιφέρει καίριο πλήγμα στην φοροδιαφυγή, την φοροκλοπή και την εισφοροδιαφυγή. Με την καθιέρωση των ψηφιακών συναλλαγών ο ΦΠΑ θα αποδίδεται άμεσα με την συναλλαγή και οι ασφαλιστικές εισφορές με την καταβολή της αμοιβής του εργαζομένου. Το προφίλ του φορολογούμενου πολίτη και των νομικών προσώπων (άμεση φορολογία) θα δημιουργείται αυτόματα από τα έσοδα και τις δαπάνες μέσα από τις συναλλαγές τους. Αυτό σημαίνει πάνω από 10δις επί πλέον έσοδα στα κρατικά ταμεία. Σημαίνει το τέλος της μαύρης και αδήλωτης εργασίας καθότι δεν θα μπορεί να καταβληθεί αμοιβή χωρίς αποτύπωμα, με συνέπεια την βελτίωση του ασφαλιστικού προβλήματος. Σημαίνει ότι  μπορούν να μειωθούν οι φορολογικοί συντελεστές ώστε να βοηθηθεί η ανάπτυξη. Σημαίνει ότι μπορεί να εφαρμοσθεί ένα αναδιανεμητικό και αναπτυξιακό φορολογικό σύστημα, που η δομή του θα στηρίζεται στην σχέση “έσοδα μείον έξοδα” ακόμη και στα φυσικά πρόσωπα. Σημαίνει δυνατότητα καλύτερου κεντρικού προγραμματισμού και πληρέστερου φορολογικού ελέγχου (π.χ αποθήκης, λαθρεμπορίου καυσίμων κ.λ.π) καθότι, πέραν των αξιών, υπάρχει δυνατότητα καταγραφής ειδών και ποσοτήτων επί μέρους και στο σύνολο της οικονομίας. Οι ψηφιακές συναλλαγές θα επιφέρουν καίριο πλήγμα στην διαφθορά, καθότι αυτή, δεν θα μπορεί να έχει οικονομικό αντίκρισμα χωρίς αποτύπωμα που να μην είναι ορατό. Με την καθιέρωση καθολικά των ψηφιακών συναλλαγών σταθεροποιείται και θωρακίζεται το τραπεζικό σύστημα ως σύνολο από τον κίνδυνο του bank run, μειώνεται το λειτουργικό κόστος της διαχείρισης του χρήματος, με συνέπεια αυτή η μείωση  να μπορεί να περάσει στα επιτόκια δανεισμού. Καίριο πλήγμα θα δεχθεί η διακίνηση των ναρκωτικών, η παράνομη μετανάστευση και το παραεμπόριο. Και κάτι πολύ απλό αλλά υπαρκτό στην ζωή. Τέλος στις κλοπές και στις ληστείες χρήματος. 

Ουδέν όμως κακόν αμιγές καλού.

Ο Ελληνικός λαός δέχθηκε ταπεινωτικά τελεσίγραφα, εκβιασμούς και capital controls.

Ουδέν όμως κακόν αμιγές καλού. 

Οι συνθήκες ωρίμασαν από την ανάγκη. Ήδη η απόφαση για υποχρεωτικές ψηφιακές συναλλαγές πάνω από 80 ευρώ στα εύπορα νησιά του Αιγαίου αποτελεί το πρώτο δειλό βήμα. Πρέπει άμεσα να γενικευτεί σε όλη την χώρα και από το πρώτο ευρώ. Πολλοί πολίτες προμηθεύτηκαν ψηφιακές κάρτες που δεν είχαν, πολλοί πολίτες έμαθαν και θα μάθουν να χρησιμοποιούν αυτές, να κάνουν τις αγορές τους με αυτές, επαγγελματίες κατάλαβαν ότι πρέπει να οργανωθούν στην δυνατότητα ψηφιακής συναλλαγής (η συσκευή POS έχει από 150 ευρώ) κόστος που μπορεί να καλύψει και το κράτος. Είναι η μεγαλύτερη μεταρρύθμιση που πρέπει να κάνουμε.

Έχω βάσιμα την πεποίθηση ότι η υλοποίηση της μεταρρύθμισης αυτής θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την δημιουργία μιας νέας Ελλάδας. Πέραν των απτών οικονομικών αποτελεσμάτων, η καθολική εφαρμογή του θα βοηθήσει στην ευταξία, στην δυνατότητα κεντρικού προγραμματισμού, στην διαφάνεια, στην καταπολέμηση της διαφθοράς, στην μείωση του εγκλήματος και συνολικά θα αποτελέσει μία βάση για οικονομική ανάπτυξη και κοινωνική ευημερία. 

                                                                                Θανάσης Ευαγγελόπουλος