Ειδική αναφορά στις εφαρμογές της έξυπνης πόλης των Τρικάλων κάνει η πρωινή ημερήσια εφημερίδα της Κύπρου «Πολίτης».
Το παράδειγμα των Τρικάλων αναπτύσσει ο διευθύνων σύμβουλος της e-trikala, Οδυσσέας Ράπτης, με την ευκαιρία της παρουσία του σε ημερίδα στη Λευκωσία με τίτλο «Έξυπνη πόλη, ευκαιρίες και προοπτικές».

Το αναλυτικό ρεπορτάζ της εφημερίδας έχει ως εξής:

Στην εποχή της ψηφιακής επανάστασης, η τοπική αυτοδιοίκηση, με μία αναδιάταξη δυνάμεων, μπορεί να εκπληρώσει τον κοινωνικό και αναπτυξιακό της ρόλο. Φτάνει βεβαίως να υπάρχει όραμα.

Πόλεις στον κόσμο, όπως η Βαρκελώνη, το Σαν Φρανσίσκο, η Σιγκαπούρη, η Κοπεγχάγη και τα… Τρίκαλα, ναι η μικρή πόλη των 75 χιλιάδων κατοίκων στη δυτική Θεσσαλία,  οι οποίες έχουν ενσωματώσει την τεχνολογία σε καθημερινές λειτουργίες τους, έχουν κάνει την ανατροπή, προσφέροντας ποιότητα ζωής στους πολίτες τους και βιώσιμη ανάπτυξη.

Αυτές οι πόλεις έχουν συνδέσει την αστική ευφυΐα με τους ανθρώπους, με την οικονομική ανάπτυξη, με την ενεργειακή κι όχι μόνο επάρκεια, με την περιβαλλοντική αειφορία, την ικανοποίηση των πολιτών από τη ζωή τους στην πόλη, και όλα αυτά ως απόρροια πολιτικών που εστιάζουν στη βελτίωση των δημοσίων υπηρεσιών και στην ενεργοποίηση της συμμετοχής των πολιτών.

Τρίκαλα: Στις 7 πιο έξυπνες

Ο Οδυσσέας Ράπτης, διευθύνων σύμβουλος της e-trikala, της εταιρείας που ίδρυσε ο ομώνυμος δήμος το 2004 με σκοπό να αξιοποιήσει τις νέες τεχνολογίες και να βελτιώσει την καθημερινότητα των πολιτών, απλουστεύοντας τις συναλλαγές τους, μειώνοντας τα τηλεπικοινωνιακά τους κόστη και προσφέροντας νέες υπηρεσίες, με την ευκαιρία της παρουσίας του σε ημερίδα στη Λευκωσία με τίτλο «Έξυπνη πόλη, ευκαιρίες και προοπτικές», ανέπτυξε στον «Π» το παράδειγμα των Τρικάλων.
Η έξυπνη πόλη των Τρικάλων, απ’ τις εξυπνότερες παγκοσμίως, μπορεί να αποτελέσει ένα παράδειγμα - οδηγό για να δούμε από ποια υλικά είναι κατασκευασμένη μια smart city και πώς φτιάχνεται…


Δωρεάν WIFI παντού

«Ο Δήμος Τρικκαίων ξεκίνησε πριν από 14 χρόνια να ασχολείται με την ψηφιακή τεχνολογία. Έναυσμα, αφενός η πάρα πολύ δύσκολη λόγω περιορισμένου δικτύου και πολύ ακριβή σύνδεση στο ίντερνετ – έφτανε τα 70 ευρώ το μήνα- και αφετέρου η συγκυρία της εκλογής ενός δημάρχου που γνώριζε ότι η ψηφιακή τεχνολογία είναι φιλική και χρηστική.

Τότε, λοιπόν, σκεπτόμενοι πως το ίντερνετ είναι η εγκυκλοπαίδεια του μέλλοντος και δεν μπορείς να στερήσεις τη δυνατότητα σε ένα παιδί να πλοηγηθεί και να μάθει, σχεδιάσαμε το πρώτο ασύρματο δίκτυο στην πόλη. Μια ελληνική καινοτομία δωρεάν πρόσβασης στο ίντερνετ», μας αφηγείται ο κ. Ράπτης.
«Ξεκινήσαμε με μερικούς κόμβους στις πλατείες της πόλης και φτάσαμε σε επίπεδο γειτονιάς. Σήμερα μιλάμε για 60 κόμβους, με το δίκτυό μας να απλώνεται στους 20 οικισμούς του δήμου και να εξελίσσεται στην περιφέρεια.

Έχουμε ένα πολύ πυκνό δίκτυο στο κέντρο της πόλης για να μπορεί να υποστηρίζει όλες τις εφαρμογές που προσφέρουμε. Η έναρξη αυτής της πρώτης υπηρεσίας δωρεάν WIFI αποτέλεσε τον δούρειο ίππο για να μπουν οι ψηφιακές υποδομές στην καθημερινότητα των πολιτών. Ο κόσμος το είδε χρηστικά. Εξυπηρετήθηκε; Το αγκάλιασε».

Κτίσαμε ένα GIS

«Την ίδια εποχή, κάπου στο 2005, ήταν τότε που άρχισε να αναπτύσσεται η έννοια της Κοινωνίας της Πληροφορίας, ξεκινήσαμε να φέρνουμε στον δήμο διάφορες εφαρμογές. Μία από αυτές το σύστημα γεωγραφικών πληροφοριών, GIS. Αντιλαμβάνεστε ότι ήταν Μεσαίωνας σε ό,τι αφορά τις γεωγραφικές πληροφορίες η εποχή εκείνη…

Ούτε υπήρχε υπόβαθρο. Φέραμε δορυφόρους, φωτογράφισαν τα Τρίκαλα και κτίσαμε ένα ωραίο GIS για την πόλη των Τρικάλων, το οποίο πήρε η Πολεοδομία και το χρησιμοποίησε, το πήρε η υπηρεσία πρασίνου… Ήταν ένα πολύ καλό εργαλείο για τον δήμο μας. Ένα εργαλείο που πρέπει να έχει ο κάθε δήμος για να ξέρει πού έχει τους στύλους του, τα πάρκα του, τα πράσινά του, την περιουσία του».

Άμεση δημοκρατία

«Μετά, κάπου στο 2006, πήγαμε σε εργαλεία δημοκρατίας, σε νέους τρόπους συμμετοχής των πολιτών στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, που μόλις είχαν αρχίσει να εφαρμόζονται στην Ευρώπη. Εργαλεία που καθιστούν τις δημόσιες αρχές εγγυητές για τη σωστή λειτουργία της τοπικής κοινωνίας σε σχέση με την ψηφιακή και από απόσταση εξυπηρέτηση των πολιτών.

Οι συνεδριάσεις του δημοτικού συμβουλίου άρχισαν, λοιπόν, να μεταδίδονται ζωντανά από το διαδίκτυο. Μάλιστα, δίναμε τη δυνατότητα να μπορεί να πάρει κανείς μέρος στις συνεδριάσεις. Να πει τη γνώμη του. Αυτό το έργο λέγεται e-participation και αποτελεί το πρώτο βήμα πριν από την ηλεκτρονική ψηφοφορία». 

Smart στάσεις λεωφορείων

Στην Κύπρο δεν έχουμε καν στεγασμένες στάσεις λεωφορείων σε πολλά σημεία. Δεν έχουμε ακόμη ηλεκτρονικά εισιτήρια. Δεν έχουμε μια ποιοτική υπηρεσία μαζικών μεταφορών… Στα Τρίκαλα το 2008, πριν από μία δεκαετία, εφαρμόστηκε άλλη μία καινοτομία κατά τα λεγόμενα του Οδυσσέα Ράπτη. Πάνω στο ίδιο σύστημα GIS της πόλης των Τρικάλων μπήκαν ηλεκτρονικά συστήματα τα οποία επικοινωνούσαν με τα λεωφορεία και μπορούσαν οι επιβάτες να μάθουν σε πόση ώρα έρχεται το επόμενο λεωφορείο.

Σε μια εποχή που ακόμη τα έξυπνα κινητά ήταν στα σπάργανα, τι σκέφτηκαν οι άνθρωποι να κάνουν; Να βάλουν τις πληροφορίες αυτές σε μια ιστοσελίδα ώστε να μην χρειάζεται κανείς να πάει στη στάση για να μάθει πότε θα έρθει το επόμενο λεωφορείο. Σήμερα πια αυτό γίνεται από ένα application στο κινητό.

Τηλε-πρόνοια και φροντίδα

Την ίδια χρονιά τα Τρίκαλα άρχισαν να αποκτούν μιαν αυτοπεποίθηση και μιαν εξωστρέφεια λόγω της επιτυχίας των πιο πάνω εφαρμογών. Έτσι άρχισαν να διεκδικούν συμμετοχή σε μεγάλες πανευρωπαϊκές κοινοπραξίες και χρηματοδοτήσεις για καινοτόμα έργα. Ένα από αυτά το δίκτυο Τηλε-πρόνοιας (tele-care) για την παροχή υπηρεσιών υποστήριξης στις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες (ηλικιωμένους, άτομα με χρόνιες παθήσεις, άνοια, κατάθλιψη). 

Σκοπός να μειωθεί το καθημερινό βάρος φροντίδας και να αυξηθεί η ποιότητα ζωής των ασθενών και φροντιστών. Ο πιο σημαντικός όμως στόχος, να αποφευχθεί η εισαγωγή του ασθενούς σε κάποιο νοσοκομείο ή ίδρυμα και να παραμένει στο σπίτι του κοντά στους οικείους του.
«Εάν είχαμε, για παράδειγμα, έναν ασθενή με άνοια, βάλαμε έναν κεντρικό υπολογιστή, μια τηλεόραση κι αισθητήρες στις πόρτες, στις καρέκλες, εκεί όπου κοιμάται και λειτουργεί ο άνθρωπος αυτός. Του βάλαμε επίσης ένα βραχιολάκι με συσκευή εντοπισμού. Σε 1-2 βδομάδες ο υπολογιστής καταλάβαινε τον ρυθμό του ασθενούς και το καθημερινό του πρόγραμμα. Αν μια μέρα ο ασθενής δεν έκανε τις καθημερινές του συνήθειες, τότε το σύστημα άρχιζε από μόνο του να προσπαθεί να τον ευαισθητοποιεί. Άναβε την τηλεόραση και του έστελνε προσωπικά μηνύματα. Ερωτήματα που έπρεπε να τον ξυπνήσουν. Αν δεν επανερχόταν, έφευγε sms στο κέντρο ελέγχου και στους συγγενείς του».
Όλο αυτό, επισημαίνει ο κ. Ράπτης, δίνει σε ένα άτομο με άνοια, μια αίσθηση ανεξαρτησίας και μειώνει το άγχος στην οικογένεια.  «Μέχρι σήμερα από όλη αυτή τη διαδικασία πέρασαν πάνω από 2.000 ασθενείς στη Θεσσαλία, όχι μόνο στα Τρίκαλα. Τώρα ξεκινά κι ένα νέο πιλοτικό σε 10 δήμους της Κεντρικής Ελλάδας όπου θα κάνουμε την τελική δομική της τηλε-πρόνοιας με εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας».


Λεωφορεία χωρίς οδηγό

Το 2015 τα Τρίκαλα είχαν πια αποκτήσει όνομα μιας από τις πιο έξυπνες πόλεις στον κόσμο.  Το 2009, το 2010 και το 2011, έπειτα από έναν διαγωνισμό του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, βγήκαν μία από τις επτά πιο έξυπνες πόλεις του κόσμου. Έτσι, όταν η Ευρώπη αποφάσισε να δοκιμάσει ένα έργο κινητικότητας, τα λεωφορεία χωρίς οδηγό, μπήκαν και τα Τρίκαλα στην κοινοπραξία.

Οι άλλοι εταίροι ήταν το  Μιλάνο στην Ιταλία, η Λεόν στην Ισπανία, η Λα Ροσέλ στη Γαλλία και η Βαντάα στη Φινλανδία. Τα Τρίκαλα, σημειώνει ο κ. Ράπτης, ήταν μία από τις πιο επιτυχημένες εφαρμογές πιλοτικής χρήσης λεωφορείων χωρίς οδηγό. Διότι ο δήμος τόλμησε και ένταξε τα πέντε λεωφορεία του χωρίς οδηγό στις διαδρομές εντός του κέντρου της πόλης. Τελικά στο εξαμηνιαίο πιλοτικό τα λεωφορεία πραγματοποίησαν με ασφάλεια συνολικά 1.490 δρομολόγια, διένυσαν 3.580 χιλιόμετρα και μετέφεραν 12.138 επιβάτες.
Σύμφωνα με τον κ. Ράπτη, ετοιμάζεται για του χρόνου ένα νέο πείραμα, ένα λεωφορείο χωρίς οδηγό που θα ξεκινά από το κέντρο της πόλης και θα κάνει τη σύνδεση με το πανεπιστήμιο, το οποίο βρίσκεται 2,5 km  έξω από την πόλη.

Έξυπνος φωτισμός

Μια καινούργια εφαρμογή, όπως μας είπε ο κ. Ράπτης, είναι το σύστημα έξυπνου φωτισμού. Τα φώτα LED που διαθέτουν αισθητήρες μπορούν να ανιχνεύσουν την κίνηση, τον καιρό, τη ρύπανση και τον θόρυβο. Τα φώτα μπορούν να ελέγχονται εξ αποστάσεως, να ενεργοποιούνται ή να απενεργοποιούνται. Επίσης, με αισθητήρες κίνησης μπορούν να προσφέρουν ρύθμιση φωτεινότητας, όταν δεν υπάρχει κίνηση, για περαιτέρω εξοικονόμηση ενέργειας.

Έξυπνοι… κάδοι σκουπιδιών

Αισθητήρες ενωμένοι με το σύστημα GIS μπήκαν και στα απορριμματοφόρα του δήμου. Ο εύκολος έλεγχος των διαδρομών βοήθησε στο να βελτιστοποιηθούν οι διαδρομές, ενώ εξοικονομήθηκαν μεγάλα ποσά από την παρακολούθηση του στόλου.
«Τώρα σκεφτόμαστε να φέρουμε ένα νέο πιλοτικό πρόγραμμα όπου θα υπάρχει επικοινωνία του κάδου με το όχημα. Το απορριμματοφόρο δεν θα είναι ανάγκη να περνά από κάθε κάδο σε κάθε δρομολόγιο. Γιατί θα μπουν αισθητήρες και στους κάδους και μόλις το απορριμματοφόρο πλησιάζει έναν κάδο θα του λέει το σύστημα πόσο γεμάτος είναι. Αν είναι μισοάδειος, θα τον αφήνει για την επομένη»…

Έξυπνα πάρκινγκ

Τα Τρίκαλα ήταν τα πρώτα που εφάρμοσαν το σύστημα με τα sms στους δημοτικούς χώρους στάθμευσης, μια έξυπνη λύση που υιοθετήθηκε και στην Κύπρο. Αυτή την περίοδο η πόλη σχεδιάζει μια άλλη καινοτομία. Τοποθετεί αισθητήρες στις δημοτικές θέσεις παρκαρίσματος, οι οποίοι λένε στον τροχονόμο τι ώρα έχει παρκάρει το όχημα κι εάν έχει υπερβεί τον χρόνο για τον οποίο πλήρωσε. Έτσι η ελεγχόμενη στάθμευση μπορεί να γίνει ακόμα πιο ελεγχόμενη, χωρίς ο τροχονόμος να βρίσκεται επί τόπου.


ATM… εκδίδει πιστοποιητικά

Ο κ. Ράπτης το αποκαλεί τεράστια καινοτομία. Είναι ένα μηχάνημα στον δήμο, το οποίο μοιάζει με τραπεζική ATM, που με μία ηλεκτρονική κάρτα, την κάρτα δημότη, μπορεί να εκδίδει πιστοποιητικά.  «Αν θέλεις π.χ. ένα πιστοποιητικό γέννησης, πας στο ηλεκτρονικό μηχάνημα έξω από το δημαρχείο, ανοικτό ανά πάσα στιγμή, κάνεις πιστοποίηση με την κάρτα σου, σου ανοίγει ένα μενού και εκδίδεις ό,τι πιστοποιητικό θέλεις. Αυτό που λείπει για να είναι έγκυρο είναι η υπογραφή και η  σφραγίδα… Συνεπώς, το μόνο που χρειάζεται είναι να υλοποιήσει επιτέλους το κράτος τη λεγόμενη ψηφιακή υπογραφή, για να μπορέσουν οι πολίτες αυτά τα έγγραφα να τα παίρνουν κι από το μηχάνημα και να αναγνωρίζονται ως γνήσια».

Το όραμα για τους πολίτες 

Καταλήγοντας, ο κ. Ράπτης επισημαίνει πως εν έτει 2018 δεν μπορεί να θεωρείται εξυπηρέτηση του δημότη η άσφαλτος, η καθαριότητα και το πράσινο. Ο πολίτης έχει άλλες απαιτήσεις, απαιτήσεις πληροφόρησης και συνδεσιμότητας. 
«Ο ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης είναι να είναι κοντά στον πολίτη. Και η εποχή μας, μας δίνει τη χρυσή ευκαιρία να επενδύσουμε νέες τεχνολογίες για να μπορέσουμε να γίνουμε πιο αποτελεσματικοί. Να ξεφύγουμε απ’ τον γκισέ και τον υπάλληλο με τη σφραγίδα στο χέρι, και να φτάσουμε στον δημότη χωρίς κατ’ ανάγκη να χρειάζεται φυσική παρουσία στο δημαρχείο. Αυτό είναι το όραμα».

politis.com